تحریک سلولهای مغزی - تی ام اس تراپی
یکی از تکنولوژیهای نوین که امروز در حیطه های مختلف پزشکی بویژه در زمینه بیماریهای مغز و اعصاب خصوصا درمان سکته مغزی مورد توجه فراوان قرار گرفته، تحریک سلولهای مغزی از طریق جمجمه یا به اختصار TMS است که مخفف عبارت Transcranial Magnetic Stimulation می باشد. از آنجایی که مغز پس از بروز آسیب اولیه، دارای سلولهای زنده ولی غیر فعال یا عملکرد مختل فراوانی در اطراف منطقه مرده است، عملا” بیمار بیش از میزان سلولهای از دست رفته مغز خود، دچار نقص و ناتوانی می گردد.
در تحریک مغزی پزشک آموزش دیده به توسط امواج الکترومغناطیسی مناطق ویژه ای از مغز را مورد هدف قرار می دهد، نتیجه عمل افزایش تعداد سلولهای فعال و نتیجتا” بهبود عملکرد مغز است که به کاهش نقائص جسمی منجر خواهد شد(می توان با برنامه به زندگی بازگشت .
دکتر روزبه کاظمی بعنوان اولین دارنده گواهینامه آر تی ام اس و کلینیک تبسم اولین مرکز مجهز به این تکنولوژی داری 15 سال تجربه ارائه خدمت به بیماران سکته مغزی و سایر بیماریهای مغز و نخاع می باشد .
یک روش نسبتا جدید برای درمان برخی از بیماریهای مغزی و روحی روانیست که بویژه در دو دهه اخیر توجهات بسیاری را به خود جلب کرده و استفاده از آن روز به روز رو به گسترش است. این روش که در صورت استفاده صحیح و داشتن تجربه کافی پزشک تقریبا هیچگونه عارضه ای ندارد، از طریق فرستادن پالس ها و تحریکات مغناطیسی که توسط دسته یا coil با شکل‌های مختلف از روی پوست سر عمل می‌کند قادر است تا عملکرد مغز را تغییر دهد. این امواج مغناطیسی که دقیقا مشابه امواج مغناطیسی مورد استفاده در تصویربرداری ام آر آی(MRI) هستند با هدف قرار دادن مناطق دچار آسیب و یا اختلال در عملکرد سبب می‌شوند تا بخش‌هایی از مغز که دچار کاهش غیر طبیعی یا افزایش غیر طبیعی فعالیت هستند، به سطح عملکردی طبیعی برگردند.
به علاوه این تحریکات می‌تواند به تدریج سبب شکل پذیری و اتصالات بین سلولی جدیدی در مغز شود، به این معنی که برخی از مناطق مغز علاوه بر افزایش فعالیت، می‌توانند تغییر عملکرد و کاربری داده و وظایف جدیدی را به عهده بگیرند در حالیکه با سلولهای جدیدی در مغز نیز ارتباط برقرار می‌کنند که به این پدیده مهم انعطاف پذیری مغزی یا نوروپلاستی سیتی( Neuroplasticity) گفته می‌شود. پس مثلا بخشی از مغز که تاکنون وظیفه تکلم و خواندن و نوشتن را به عهده داشته از طریق تحریکات مناسب تدریجا عملکردی در بخش حرکت دست نیز پیدا می‌کند و از این طریق سبب بهبود عملکرد منطقه حرکت دست در مغز شود.
تحریک مغزی یا آر تی ام اس که به نام‌های دیگری نیز گاها عنوان می‌شود از حدود سی سال قبل در درمان برخی بیماری‌ها مورد استفاده قرار گرفت و اولین مواردی که تاثیر قابل قبولی از خود نشان داد اختلالات خلقی بویژه افسردگی و اضطراب‌های مقاوم به درمانهای دارویی بودند و تدریجا در سایر زمینه ها مانند سکته مغزی، ضربات مغزی، پارکینسون، اِم اِس(MS), اسکیزوفرنی، اوتیسم، بیماری دو قطبی، اختلال حافظه، آلزایمر و دمانس و حتی وز وز گوش پا به عرصه درمانهای موثر و بی عارضه جدید گذاشت. نکته مهم در مورد تحریک مغزی از طریق جمجمه یاRTMS نحوه استفاده آن توسط پزشک دارای تجربه و آموزش دیده است چراکه در صورتیکه این روش به دقت و به طور صحیح انجام نشود نه تنها بی تاثیر یا کم تاثیر خواهد بود، بلکه گاها عوارضی را نیز به همراه خواهد داشت.
دکتر روزبه کاظمی بعنوان اولین دارنده گواهینامه آر تی ام اس از مونیخ آلمان و کلینیک تبسم اولین مرکز مجهز به این تکنولوژی داری 15 سال تجربه ارائه خدمت به بیماران سکته مغزی و سایر بیماریهای مغز و نخاع می باشد .
شایعترین عارضه که البته کمتر دیده می‌شود بروز سردرد خفیف و گذرا پس از جلسه است که معمولا حتی به مسکن هم نیاز پیدا نمی‌کند. ولی در مواردی که پزشک به طور صحیح و در منطقه مناسب تحریک با rTMS را انجام دهد و یا بیمار را به طور مناسب برای این درمان انتخاب نکرده باشد، امکان بروز تشنج گذرا در فرد وجود خواهد داشت، اگرچه این مسئله بسیار بسیار ناشایع است ولی در صورت استفاده ناصحیح توسط پزشک نا آزموده و کم تجربه می‌تواند در مواردی موجب نگرانی بیمار و همراهان او گردد. استفاده از تحریک مغزی از طریق جمجمه، RTMS, TMSیا مگنت تراپی مغز در سکته مغزی از حدود ده سال پیش مورد تایید کامل مراجع بهداشتی و درمانی دنیا به عنوان یک درمان مکمل در توانبخشی و بهبود عملکرد مغز قرار گرفت و استفاده از آن یه طور چشمگیری رو به گسترش است.
این روش درمان سکته مغزی که بهتر است در جلسات توانبخشی و در یک مرکز توانبخشی همزمان با درمانهای مرسوم توانبخشی مثل فیزیوتراپی سکته مغزی، کاردرمانی سکته مغزی ویا گفتار درمانی در همان روز انجام شود بویژه در سه تا شش ماه ابتدایی بیماری سبب افزایش و بهبود بیشتر عملکرد مغز و در نتیجه بهبود فلج دست یا فلج پا، اختلالات تکلم و صحبت کردن، بهبود تعادل و سایر عوارض سکته مغزی گردد. درمان تحریک مغز یاتی ام اس( rTMS) در گروهی که پس از شش ماه مراجعه نموده و پیشرفت مناسبی در عوارض سکته مغزی تا آن زمان نداشته اند هم انتخاب بسیار مناسبی است و می‌تواند سبب شروه تغییرات مثبت جدید در بیمار شود و موازی با سایر درمانهای توانبخشی به پیشرفت مجدد بیمار و کاهش بیشتر عوارض سکته مغزی کمک کند. موارد درمانی تحریک مغزی یا آر تی ام اس یا مگنت تراپی مغز( rTMS) در کاهش یا بهبود فلج دست و فلج پا یا اختلال صحبت کردن و مشکلات تکلم و آفازی ها، بهبود تعادل، بهبود عملکرد شناختی و خلقی و حتی بهبود مشکلات بینایی، در صورت به کار گیری صحیح و با دقت خواهد بود. در مواردی استفاده از این روش منع یا محدودیت استفاده دارد که باید با دقت توسط پزشک مورد توجه قرار گیرد. کلینیک تبسم به عنوان اولین مرکز مجهز به دستگاه تحریک مغز، TMS, RTMS از حدود ١٧ سال پیش در زمینه درمان عوارض سکته مغزی و درمان برخی دیگر از بیماری‌ها، مشغول ارائه خدمات به بیماران فراوانی بوده و کمک های شایان توجهی از این طریق به کاهش عوارض سکته مغزی و بهبود روند توانبخشی در بیماران دچار آسیبهای مغزی نموده است. نکته مورد تاکیید و مهم درباره تحریک مغز یاRTMS اینست که بیما مطمئن باشد که فرد درمانگر گواهی معتبر بین المللی و تجربه و مهارت لازم را برای انجام این روش درمانی داشته باشد و همزمان در یک مرکز مورد توانبخشی در همان جلسه نیز قرار گیرد، در غیر اینصورت حتی در تعداد بالای جلسات تاثیر قابل توجهی در کاهش عوارض سکته مغزی یا سایر بیماری‌ها دیده نخواهد شد و گاها عوارضی نیز گریبانگیر بیمار می‌کند.
لازم به ذکر است که تحریک سلولهای مغزی باید در یک برنامه جامع به تعداد و زمان مناسب و در کنار سایر درمانهای توانبخشی صورت پذیرد تا بیمار از حداکثر فواید درمانی آن برخوردار شود.
استفاده از این تکنولوژی در صورتی که توسط پزشک دارای تجربه صورت گیرد، هیچ عارضه ای نداشته و بیمار در طی روند توانبخشی خود توانایی های جدیدی را که ناشی از افزایش میزان سلولهای با کفایت مغزی است، تجربه خواهد نمود.
روش درمانی تی ام اس تراپی (tms تراپی) برای اولین بار در کشور در کلینیک تبسم و توسط دکتر روزبه کاظمی بر روی بیماران مبتلا به سکته مغزی و آسیبهای نخاعی آغاز شد و تا کنون تعداد بسیاری از هموطنان از فواید درمانی آن بهره مند شده اند.