آیا سکته مغزی خوب می‌شود؟

آیا درمان سکته مغزی امکانپذیر است ؟

پاسخ به این سوال مهم که اغلب بیماران و خانواده ها را از ابتدا نگران خود می‌کند به طور کلی اینست:
در برخی بیماران بله و در برخی بیماران به درجاتی
ولی آنچه را که تقریبا در مورد تمام بیماران میتوتند گفت اینست که تقریبا همه بیماران بویژه با درمان‌های صحیح و جامع توانبخشی بهبود و پیشرفت را از همان روزها و هفته های اول شاهد خواهند بود ولی اینکه در نهایت آیا به طور کامل و یا با باقی ماندن درجاتی از عوارض و در چه زمانی بهبود میابند بستگی به عوامل مختلفی دارد .

برخی عوامل تاثیرگذار در بهبود سکته مغزی

شناختن سریع علائم سکته مغزی

هرچند مختصر و حتی گذرا و رساندن هرچه سریعتر بیمار به مرکز درمانی مجهز.
اگر بیمار دچار سکته مغزی بویژه نوع در حال پیشرفت زیر ٣الی ۴ ساعت( و حتی در مواردی تا ۶ ساعت) پس از بروز علائم به بیمارستان رسانده شود می‌تواند کاندید دریافت داروی حل کننده گرفتگی به نام RTPA   با نام تجاری آلتپلاز( Alteplase ) باشد و در صورت دریافت صحیح و به موقع دارو مرگ بخش‌هایی از مغز متوقف و حتی علائم عقبگرد می‌کنند و آسیب بسیار کوچکتر خواهد بود، البته انتخاب صحیح بیمار برای تجویز این دارو شرایط خاصی دارد و در همه بیماران قابل استفاده نیست.

مشاوره خدمات تخصصی توانبخشی

 حتی در بیمارستان و شروع هرچه سریعتر  درمان های اولیه توانبخشی حتی  در زمان بستری بویژه در مورد وضعيت بلع بیمار و فیزیوتراپی محدود با دستور نظارت پزشک.
ادامه بسیار جدی تر و فشرده تر درمان‌های  توانبخشی  در اسرع وقت پس از ترخیص  ، ابتدا در منزل و تحت نظارت و توسط تیم مجّرب  مرکز توانبخشی  و سپس شروع تدریجی درمان  در داخل مرکز  در اولین فرصت ممکن. 
توجه به درمان سریع و صحیح در این فاز، با برنامه مناسب و با همکاری تخصصهای مختلف مرکز بازتوانی(و نه فقط مثلا درمان فیزیوتراپی) مهمترین وتعیین کننده ترین عامل میزان بهبود و زمان و سرعت پیشرفت درمانی در بیمار سکته مغزی است.

دو عامل  فوق الذکر مهمترین تعیین کنندگان پیش آگهی بهبود و رسیدن به بهبودی حداکثری می باشند .

عواملی که در سرعت و مقدار پیشرفت بیمار مبتلا به سکته مغزی باید در نظر گرفته شوند:

1- وضعیت شناختی و هوشیاری

وضعیت شناختی و هوشیاری و بی قراری بیمار که مشکلات آنها امکان تعامل  ارتباط با بیمار و همکاری او و در نتیجه، درمان بیمار را مشکل تر خواهد کرد.

2- منطقه آسیب دیده

منطقه آسیب دیده معمولا منطقه آسیب ر سرخرگ میانی‌ مغز یاMCAشایعتر است که حدود ٨٠ درصد مغز را خونرسانی می‌کند، آسیب در این منطقه معمولا دست و گاها گفتر و سپس پارا درگیر می‌کند و بویژه در صورت اختلال تکلم (آفازی های مختلف)  توانبخشی بیمار را مشکل تر خواهد کرد.
مناطق سرخرگ پشتی یا PCA معمولا تنها مشکلات میدان بینایی ایجاد کرده و فلج بروز نخواهد کرد.
آسیب ساقه مغز بویژه در موارد شدید می‌تواند از همان ابتدا کشنده باشد ولی در موارد ترخیص شده، ابتدا اختلال بلع اولویت حیاتیِ  اول و توانبخشی اندامها و تعادل کار ساده تری خواهد بود.

3- وسعت آسیب دیدگی

هرچه وسعت آسیب بیشتر باشد بویژه در مناطق حرکتی و مهم مغز روتد توانبخشی پیجیده تر و نیازمند برنامه جامع تری خواهد بود، البته لزوما وسعت آسیب زیاد در تصویر برداری به معنای عدم بهبود رضایت بخش بیمار نیست و بسیاری از بیماران را. می‌توان با ضایعات وسیع به استقلال فردی و بهبود قابل قبولی رساند. 

4- وضعیت روحی بیمار و خانواده

وضعیت روحی بیمار و حتی خانواده او، بیماران مبتلا به سکته مغزی در ابتدا دچار اضطراب شدید و تدریجا افسردگی و نتیجتا کاهش انگیزه و عدم تمایل به شرکت در درمان‌های توانبخشی خواهند شد که اشتباه بزرگیست و باید با درمان‌های غیر مضر دارویی و جلسات روانشناسی بیمار را در توانبخشی فعال نگه داشت تا بتواند از مرحله حساس بیماری  عبور کند. 

5- سن بیمار

سن بالای ۶۵ سال و داشتن بیماری‌های جدی قبلی مثل بیماری‌های قلبی، ریوی دیابت،عفونتها و مشکلات قبلی مفاصل و ستون مهره ها هم از فاکتورهایی هستند که می‌توانند بر سرعت بهبود و روش های درمانی توانبخشی تاثیر بگذارند. 
۶.عدم دسترسی به پزشک با تجربه و مرکز توانبخشی تخصصی، بویژه در چند ماه اول به دلایل مختلف اقتصادی یا خانوادگی هم در بهبود بیمار و سرنوشت او تاثیر گذار است.

در آخر تاکید می‌کنم، توانبخشی سکته مغزی نیاز به زمان دارد و می‌تواند از چندماه تا حتی گاها چندسال تا بهبود مناسب طول بکشد ولی به طور قطع اکثریت بیماران با سکته های متداول مغزی در پروسه درمان‌های سریع و جامع توانبخشی بهبود را تجربه خواند کرد، برخی به طور کامل و برخی با درجاتی از محدویت خوب خواهند شد.
هدف  اصلی درمان‌های توانبخشی، ایجاد و افزایش استقلال فردی بیمار در انجام امور روزمره خود و بازگشتن مجدد به جامعه و حتی مهارت های شغلی قبلی او است.
آگاه باشیم که شروع درمان صحیح، همیشه و  در هر زمانی  از بیماری می‌تواند موجب تغییر سرنوشت بیمار شود. پس هرگز برای تغییر دیر نیست. 

در کلینیک تبسم انجام خدمات توانبخشی سکته مغزی در منزل نیز انجام می گیرد . 
دکتر روزبه کاظمی 
مدیر و مؤسس مرکز تخصصی توانبخشی آسیب‌های مغزی تبسم

---