پیامدهای منفی در خانه ماندن دانش آموزان

سلامت نیوز:همزمان با سال تحصیلی متفاوتی که دانش آموزان در مدارس تجربه می کنند، دوران متفاوتی هم برای خانواده ها آغاز شده است. خانواده هایی که تا پیش از این بخش عمده مسئولیت آموزش فرزندانشان را به مدارس واگذار کرده بودند حالا مسئولیتی دوچندان یافته اند. به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ، مادران زمان فراغت بسیار محدودی دارند و مسئولیت نظارت بر چگونگی حضور فرزندانشان در کلاس های درس عملا به آنها واگذار شده و این در حالی است که نگرانی های زیادی درباره پیامدهای طولانی شدن آموزش از راه دور بر سلامت روان دانش آموزان و وابستگی شدید آنها به اینترنت وجود دارد. در نخستین ماه‎های شیوع کرونا در جهان، تعطیلی مدارس اتفاق خوشایندی بود، هم برای خانواده ها و هم برای دانش آموزان. درس خواندن در خانه تجربه تازه ای به شمار می رفت که در میانه همه گیری کووید-19 بسیاری قدردان آن بودند. حالا اما شرایط متفاوت است. تا چندماه دیگر تجربه زیستن در کنار کرونا یک ساله می‎شود و پیامدهای اختلالی که کرونا در بخش های مختلف برجای گذاشته روشن شده است. روانشناسان می گویند، تعطیل شدن مدارس، کودکان را از دوستانشان و شبکه گسترده جامعه آنها جدا کرده است و به نظر می رسد بر سلامت روان آنها تأثیر داشته باشد و بسیار مهم است که مراقبت های بهداشت روان برای کودکان و نوجوانان بسیار جدی گرفته شود. جیمی.دی آتن، روانپزشک، در مقاله ای در نشریه سایکولوژی تودی هشدار داده است که بیشتر اختلالات بهداشت روان که در بزرگسالی نمود پیدا می کند از دوران کودکی آغاز می شود. اختلالاتی که اگر زود شناسایی و درمان نشوند، به طور بالقوه منجر به ضعف در سلامت و پیامدهای اجتماعی می شود. او هشدار داده است که تحت تأثیر کرونا میلیون ها کودک و نوجوان صبح ها در خانه یا اتاق شخصی شان محبوس هستند. پیامدهای این شرایط منجر به کاهش شدید تحرک کودکان، محدودیت ارتباط آنها با دیگران و مصرف خارج از حد تعادل اینترنت و تلویزیون می‎شود. چالش اساسی در این میان نقشی است که به خانواده ها محول شده است. تعطیلی مدارس به معنای تغییر نقش از معلم به والدین است، اما کم نیستند والدینی که برای پذیرش این نقش هم آمادگی کافی ندارند. حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران، با بیان اینکه کارکردهایی که محیط مدرسه دارد در هیچ کتابی یافت نمی شود، می گوید: دانش آموزان در مدرسه علاوه بر یادگیری مباحث آموزشی، موضوعاتی مثل نظم و مسئولیت پذیری اجتماعی، احترام به دیگران، پشتکار، آشنایی با هنجارها و ارزش های اجتماعی و فرهنگی و احترام به تفاوت ها را در تعامل با سایر دانش آموزان و اولیای مدرسه می آموزند.به گفته او، بخشی از مهارت هایی که دانش آموزان در مدارس فرا می گیرند در هیچ کتاب و جزوه ای یافت نمی شود و بسیاری از فعالیت هایی که کودکان باید در مدرسه آموزش ببینند در شرایط خانه ماندن یا مهیا نمی شود و یا کمرنگ می شود. موسوی چلک با تأکید بر اینکه حضور دانش آموزان در مدرسه در شرایط عادی به سلامت اجتماعی آنها بیشتر کمک می کند، ادامه می دهد: ماندن در خانه دانش آموزان را از خطر ابتلا به کرونا حفظ می کند اما آنها را در معرض مخاطرات دیگری قرار می دهد. خانه در شرایط کنونی و با تکیه بر فضای مجازی نمی تواند بخشی از کارکردهای مدرسه را به طور کامل جبران کند. تا ماه های قبل از کرونا، این تعاملات با دیگر دانش آموزان و گروه های هم سن و سال بر عهده اولیای مدرسه بود و الان خانواده ها نقش پر رنگ تری در شرایط کرونایی برای حفظ سلامت روان، بالابردن سواد اجتماعی، مهارت ها، کارهای گروهی، نیکوکاری و کارهای داوطلبانه ایفا می کنند. آنطور که رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران می گوید؛ در شرایط کنونی خانواده ها باید با وجود مشغله هایی که دارند بیشتر کنار فرزندانشان باشند تا بلکه پیامدهای منفی ناشی از حضور نداشتن دانش آموزان در مدرسه و کارکردهای اجتماعی آن را تا حدودی پوشش دهند. او می گوید: طولانی شدن این روند نگرانی هایی ایجاد می کند؛ وابستگی بیش از حد کودکان به فضای مجازی و چرخش اطلاعات غیرقابل کنترل در این فضا به ویژه برای بچه هایی که در سنین کمتر قرار دارند می تواند تهدیدی جدی برای آینده و سلامت آنها به همراه داشته باشد. کارشناسان می گویند: همکاری خانواده و دانش آموز در زمانی که فضای مجازی جایگزین حضور در مدرسه شده ، نقش بسیار تعیین کننده ای دارد. در خانه ماندن و آموزش مجازی نباید منجر به بی نظمی برنامه زندگی و آموزشی کودکان و حضور بیش از اندازه آنها در فضای مجازی شود. به گفته چلک، مسئله ای که خانواده ها باید بدانند این است در زمانی که کودکان عمدتا در خانه تحت آموزش آنلاین هستند، مدیریت استفاده از فضای مجازی و نظم برنامه های روزانه آنها نباید به هم بخورد، چرا که این مسئله بر سلامت آنها تأثیرات نامطلوبی خواهد داشت. درواقع کودکان باید در ساعت مشخصی بیدار شوند، بخوابند و برنامه روزانه منظمی را دنبال کنند، مانند زمانی که به مدرسه می رفتند. در غیراین صورت پس از عبور از دوران کرونا هم دانش آموزان عادت های جدیدی پیدا می کنند که بازگشت به مدرسه را برای آنها دشوار می کنند.یکی از مهم ترین دلایل فراخواندن دانش آموزان به کلاس های درس در هشتمین ماه همزیستی با کرونا در جهان، روشن شدن مخاطرات آموزش از راه دور طولانی مدت بر دانش آموزان بوده است. اگرچه پیامدهای این خانه نشینی برای همه کودکان در مناطق مختلف جهان یکسان نبوده است، اما تحقیقات متعددی افزایش احساس افسردگی در کودکان و نوجوانان را گزارش کرده اند.شیوا دولت آبادی، روانشناس نیز با بیان اینکه نگرانی خانواده ها عقب افتادن بچه ها از آموزش است، به همشهری می گوید: بچه ها در بیشتر شهرهای جهان تحت تأثیر همه گیری کرونا شرایط مشابهی دارند و جامعه پذیری آنها به نوعی با اختلال مواجه شده است. علاوه بر اینکه مسئله بازماندگی از تحصیل وجود دارد. این دو مسئله اصلی پیش روی ما هستند که نباید از آنها غفلت کنیم.به گفته او، مدرسه یک مکان اجتماعی و محلی برای آماده کردن دانش آموزان برای زندگی اجتماعی و بزرگسالی است و اگر فقط قرار به آموزش مجازی باشد جای بسیاری از آموزش هایی که در مدارس به دانش آموزان تعلیم داده می شد خالی می ماند.او درباره راهکارهایی که خانواده ها در سال تحصیلی جدید باید مورد توجه قرار دهند، می گوید: اگرچه ناچار به آموزش مجازی دانش آموزان هستیم و بسیاری از خانواده ها با فرستادن فرزندانشان به مدرسه مخالفت کرده اند، اما باید تمهیداتی اندیشیده شود تا جای خالی آموزش هایی مثل مهارت های زندگی و ارتباطات دسته جمعی خالی نماند و بچه ها به نوعی دچار جداافتادگی از اجتماع و هم سن و سال های خود نشوند. در عین اینکه خانواده ها باید به علائم تغییر رفتار فرزندانشان تحت تأثیر شرایط آموزشی جدید توجه داشته باشند.به گفته دولت آبادی، این جدا افتادن از هم سن و سال ها برای کودکان بسیار مهم تر از سایر افراد است، چرا که آنها تصور می کنند این شرایط پایدار خواهد بود و هیچ تغییری نخواهد کرد. او با بیان اینکه تعداد زیادی از دانش آموزان به دلیل شرایط خاص خانوادگی شان، توانایی استفاده از شبکه های مجازی را ندارند، از افزایش نابرابری در دسترسی به امکانات آموزشی در سال تحصیلی جاری و همزمان با کرونا ابراز نگرانی کرد. به گفته او، این مسئله باید به صورت کلان رفع شود و ابزارهای لازم با برنامه ریزی های کلان در اختیار دانش آموزان قرار بگیرد. در غیر این صورت شاهد بروز شکاف در آموزش دانش آموزان خواهیم بود.