پرستــــاران در برزخ کرونا

سلامت نیوز: ما مرگ هایی را به چشم مان دیدیم که تا به حال ندیده بودیم. مثل مرگ زن و شوهری که به فاصله چند ساعت از هم فوت کردند و بچه 10 ساله شان تنها ماند، ماه پیش هم مادر و پسری مبتلا به کرونا در بخش کرونای بیمارستان بهارلو فوت شدند، دو هفته گذشته نیز خانم باردار 5 ماهه جانش را در همین بیمارستان از دست داد. به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران ،این روایت ها تنها بخشی از هزاران مرگ غریبانه ای است که زخم های عمیقی بر روح و روان پرستاران بخش های کرونایی بیمارستان ها به جا گذاشته است . در حالی که این روزها بارها ویدئوهایی از پرستاران با رد ماسک و عینک روی صورت منتشر و از فداکاری هایشان گفته می شود اما گفت و گوی ما با پرستاران استان های خوزستان، خراسان رضوی، تهران و گیلان حکایت از این دارد که جدای از خستگی جسمی، آنها در شرایط روحی و روانی مساعدی به سر نمی برند. همزمان با طولانی شدن اپیدمی ویروس کرونا در کشور، هر روز درباره خستگی کادر درمان از سوی رسانه ها مباحثی مطرح می شود اما حالا پرستاران که نام شان را مدافعان سلامت گذاشته ایم مدت هاست در محاصره ویروس کرونا قرار گرفته اند و عدم رعایت دستورالعمل های بهداشتی، جان آنها را به خطر می اندازد. محافظان سلامتی که بیش از توان شان از جان مایه گذاشته اند و حالا که شماری از آنها را از دست داده ایم خیلی از همکاران شان روی همان تخت ها برای دم و بازدم می جنگند. آمارهای سازمان نظام پزشکی نشان می دهد که تاکنون 138 نفر از کادر درمان بر اثر ابتلا به کرونا شهید شده اند که 20.37 درصد از شهدا در گروه پرستاری هستند. رئیس کل سازمان نظام پرستاری به ایران می گوید تاکنون حدود 9 هزار نفر از پرستاران مبتلا به کرونا شده اند و از این 9 هزار نفر بیش از 4 هزار پرستار در حال دست و پنجه نرم کردن با بیماری کووید 19 هستند و عملاً از چرخه خدمت در مرکز درمانی خارج شده اند. این اتفاق در حالی است که هفته پیش معاون بهداشت وزیر بهداشت در گفت گو با ما از صدور مجوز استخدام 3 هزار پرستار از طرف سازمان برنامه و بودجه خبر داد تا بتوان این تعداد پرستار را جایگزین آن 4 هزار نفری کرد که از گردونه خدمت در بیمارستان ها خارج شده اند. شش ماه از آغاز بحران کووید 19 می گذرد ولی این روزها و ماه ها برای کادر درمان گویی سال ها گذشته است و آنها خسته و درمانده اند. گلایه های پرستاران محدود به خستگی جسمی شان نیست شرایط این روزها آنها را در معرض افسردگی قرار داده است و حالا پرستاران از افسردگی و خستگی روحی شان می گویند چون چند شیفته کار می کنند، چون 18 ساعت در بیمارستان کشیک می مانند بدون آنکه یک لیوان آب یا چای بنوشند، چون ما پروتکل های بهداشتی را آنچنان که باید و شاید رعایت نمی کنیم. پرستارها مدت هاست فرزندان شان را در آغوش نگرفته اند، ماه هاست که از دیدن خانواده شان محروم مانده اند. آنها می گویند؛ مریض ها زیاد شده اند و دیگر توانی برای شان باقی نمانده است. کرونا جدای از خستگی جسمی بار روحی زیادی بر کادر درمان به جای گذاشته و حتی در این میان خانواده کادر درمان را هم با خودش درگیر کرده است مانند دختر20 ماهه ناهید پرستار بخش کرونای بیمارستان بهارلو تهران که دچار اضطراب جدایی شده است یا دختر 7 ساله خانم اصولی پرستار بیمارستان مشهد که از شبکه شاد جا ماند و.... این همه مرگ خسته مان کرد سمیه اصولی با بیش از 12 سال سابقه پرستاری، در اورژانس بیمارستان امام رضا(ع) مشهد به عنوان سانتر کرونا مشغول است. او وقتی با حجم بالای مراجعات بیماران مبتلا به کووید 19 روبه رو شد، داوطلبانه انتخاب کرد که در اورژانس کرونایی ها بماند، مثل بقیه همکارانش. او می گوید که رئیس بیمارستان هیچ پرستاری را مجبور به ماندن نکرد. اصولی 36 ساله است و یک فرزند دارد؛ سارینای 8 ساله. سوم اسفند 98 رسیدگی و مراقبت از بیماران کرونا رسماً در اورژانس بیمارستان امام رضا مشهد کلید خورد و او از آن زمان تا نیمه اردیبهشت هر روز 18 ساعت شیفت طولانی در بیمارستان می ماند و چند برابر ساعت موظفی ماهانه اش کار کرد آن هم با گان هایی که از سرتا پا آنها را محافظت می کند و در کنار آن باید تعرق زیاد، دستکش، سه ماسک، عینک و شیلد را هم اضافه کرد.پرستار اصولی، سارینای 8 ساله اش را دست مادرش سپرد و دو ماه تمام هیچ یک از اعضای خانواده اش را ندید بعد از آن و با روند کاهشی آمار مبتلایان خوشحال شدند اما این شادی چندان دوام نیاورد و یک مرتبه اوایل تیر ماه وضعیت به مراتب بدتر از گذشته شد، مراجعان زیادی که با علائم شدیدتر به بیمارستان مراجعه کردند. از آن روزها تاکنون فاصله او و خانواده اش بیشتر و بیشتر شده و یک بار هم نتوانسته پدر و مادرش را ببیند و سارینا را در آغوش بگیرد. اصولی از جمله پرستارانی است که حاضر شده از مرگ آدم ها وعجیب ترین و تلخ ترین تجربه زندگی و سابقه حرفه ای اش تعریف کند. او می گوید وقتی مهد کودک ها و مدارس بسته شد بچه را پیش خانواده هایمان گذاشتیم اما همسران برخی از همکاران با سر کار آمدن آنها مشکل داشتند ولی پرستاران فداکارانه ایستادند و بیماران را تنها نگذاشتند. از همه زندگی مان گذشتیم. سخت است خانواده ات را کنار بگذاری و بروی تو دل خطر یعنی بخش کرونایی ها. به هر حال جو بدی حاکم بود و بعد هم که مرگ و میر زیاد شد عملاً همه ترسیده بودیم. این پرستار در ادامه درباره مشکلات کارش در 6 ماه گذشته می گوید: کار در بخش کرونایی از آن جهت سخت تر بود و هست که بیماران همراهی ندارند ما باید نقش خانواده را هم برایشان بازی کنیم. در عین حال مجبوریم اطلاعات بیمار را به خانواده های شان بدهیم به همین خاطر باید همه اطلاعات بیمار را لحظه به لحظه به ذهن مان بسپاریم. این خودش فشار مضاعف است. می پرسم این ایام پای تخت های بستری ها با چه واقعیتی روبه رو شده اید؟ نمی ترسید؟ او می گوید کشیک های وحشتناکی را تجربه کرده ام. آمار مرگ بالا بود. ما جوانانی را دیدیم که با تنگی نفس و افت شدید سطح اکسیژن خون می مردند، فقط هم به خاطر اینکه اعتقادی به زدن ماسک نداشتند. خانواده ها نمی توانستند بپذیرند بیمارشان به این راحتی فوت می کند. ما بیماران زیر 30 سال داشتیم که پس از ساعت ها تلاش برای احیا فوت می کردند. همه در بهت بودیم. بیشترشان با تب و تنگی نفس به اورژانس می رسیدند. خیلی از این مریض های جوان آنقدر دیر رسیده بودند که هیچ کاری برایشان ممکن نبود. آنقدر تنگی نفس داشتند که دستگاه اکسیژن هم کاری از پیش نمی برد و باید اینتوبه(عبور لوله به مجاری هوایی) می شدند.آن همه مرگ ما را خسته کرد. خسته شدیم از اینکه هر بار مریض اینتوبه می شد و کمتر از 48 ساعت از دست می رفت. چون همراه نداشتند خیلی تنها بودند هر کاری می کردیم نجات شان بدهیم اما بی فایده بود و بیماران در مقابل چشم مان از دست می رفتند. همه اینها فشار روانی زیادی را به ما تحمیل می کرد. این اواخر هم که آنقدر تعداد مریض ها زیاد شد که بعضی های شان مراقبت و رسیدگی بموقع نگرفتند. ابتلای کادر درمان هم اواخر خیلی زیاد شد خیلی از پرستاران هر شیفت به خاطر ابتلا به کرونا استعلاجی می رفتند به هر حال سیستم دفاعی بدن ما هم تا یک جایی توان و کشش دارد. خیلی از ما پرستاران افسردگی گرفتیم. هر روز با بیمار آلوده سر و کار داشتیم و نمی توانستیم خانه برویم یا به خانواده مان رسیدگی کنیم، بچه مان را بغل کنیم، ببوسیم همه اینها مشکلات روحی برای مان درست کرده است. پژوهش ها نشان می دهد که پرستاران در معرض بیشترین تهدیدهای روانی ناشی از بیماری کووید-19 قرار گرفته اند. تجربه های منفی روانشناختی ناشی از کرونا در پرستاران از جمله خستگی، ناراحتی، درماندگی ناشی از کار با شدت زیاد، اضطراب و نگرانی درباره اعضای خانواده نکته بسیار مهم و آشکاری است. پرستار اصولی هر وقت حرف از دخترش به میان می آید بغض راه گلویش را می بندد، این را حتی می شود از پشت تلفن احساس کرد که این زن چقدر خسته و کلافه و افسرده است. دخترم بیش فعال است. بعد از آن که شبکه شاد راه اندازی شد سارینا از درس و کتاب دور ماند. به هر حال من خودم بالا سرش نبودم و با پایه ضعیف کلاس اول را تمام کرد. اینها را هیچ کسی نمی بیند و شاید کسی نتواند درک کند. پرستاران از برخی بدقولی ها هم گلایه دارند. به گفته آنها، عدد و ارقام حق کرونایی که وزارت بهداشت به دانشگاه های علوم پزشکی تخصیص داده با آنچه که به پرستاران پرداخت کرده اند خیلی کمتر از دستورالعمل های وزارت بهداشت است. قرار بود برای هر ساعت 25 هزار تومان حق کرونا پرداخت شود که تنها نیمی از این مبلغ به پرستاران پرداخت شد. پرستاران به جای دو میلیون و پانصد هزار تومان در ماه، تاکنون سر جمع چهار میلیون تومان دریافت کرده اند. افزایش میزان بیماران بدحال حالا باعث مشکلات روحی و روانی آنها شده. در آن لباس های سنگین، عرق کردن و گذراندن 12 تا 18ساعت شیفت بدون آن که فرصت و امکان رفتن به سرویس بهداشتی را داشته باشند، طاقت فرساست. اصولی می گوید: اگر هنگام شیفت دستشویی برویم باید گان ها را از تن مان در بیاوریم و باز هم به دلیل کمبود تجهیزات چون گان دومی در کار نیست پس ترجیح می دهیم سرویس بهداشتی هم نرویم. ما در هر شیفت نزدیک به 400 بیمار را تریاژ(احیا) می کنیم. بخش به قدری شلوغ می شود که خوردن چای و آب کلاً تعطیل می شود. پوست دستمان از شدت اگزما زخم شده است. سه روز کامل شیفت بودم نازنین غلامی پرستار بیمارستان پورسینای رشت است. او از جمله پرستاران فعال در بخش خصوصی است که در بحران کرونا به دلیل کمبود شدید نیرو در مراکز درمان دولتی به عنوان شرکتی داوطلب راهی بیمارستان دولتی شد. او از میان تمام بیمارستان های دولتی به مهم ترین سانتر کرونا در رشت و در عین حال شلوغ ترین بیمارستان آمد تا در کنار مدافعان سلامت قرار بگیرد. او یکی از پرستارانی است که در این دوره شرایط سختی را در بخش کرونایی بیمارستان پور سینای رشت داشته است. آن اوایل خیلی از بیمارستان های خصوصی اجازه گذاشتن ماسک را به ما نمی دادند، می گفتند بیمار ممکن است جبهه بگیرد یا بترسد. مراکز درمان دولتی هم ماسک به تعداد محدود موجود بود، لباس حفاظتی نداشتیم و خیلی از همکاران درگیر این ویروس شدند. کم کم کمک های مردمی به داد ما رسید. اوضاع در اسفندماه به معنای واقعی فاجعه بود. هر مریضی می آمد، تنگی نفس شدید داشت. ما ترسیده بودیم روز به روز تعداد فوتی ها بالا می رفت از جوان تا پیر فوت می کردند.بیمارستان ها بشدت شلوغ شده بود اصلاً تخت خالی نبود هر نقطه ای از بیمارستان که فکر کنید مریض خوابیده بود. تعداد مریض ها خیلی بالا و تعداد پرستارها بشدت کم بود. سه روز پشت سر هم سر پا شیفت می دادیم. بعضی همکاران هفته ها در بیمارستان می ماندند چون همراه خانواده زندگی می کردند و جایی نداشتند بروند. او در ادامه از برخی رفتارهای بهداشتی مردم گلایه می کند و می گوید: مردم فکر می کنند ویروس کرونا از بین رفته یا اینکه جوانان کرونا نمی گیرند. این گونه نیست کادر درمان توانایی رسیدگی به بیماران را ندارد، باور کنید خیلی هایشان افسردگی گرفتند. توان شیفت دادن نداریم. 12 ساعت تمام ماسک را داخل بخش از صورتم برنمی دارم حتی یک قطره آب نمی توانیم بخوریم چون اگر ماسک را برداریم، ماسک دیگری نداریم جایگزین کنیم. کسی جرأت نمی کرد جسد مریضش را تحویل بگیرد من برای اولین بار از نزدیک صدای اشهد بیمارم را در بخش آی سی یو شنیدم. شیفت شب بود. مریض مشکل تنفسی داشت و اکسیژن مداوم می گرفت ازم خواست تنهایش نگذارم. دیدم زیر زبان اشهدش را خواند. یک دفعه علائم حیاتی مریض را روی مانیتور دیدم که انتهای حیاتش را نشان می داد تمام تلاشم این بود که این خانم برگردد ولی برنگشت، این صحنه مدام جلوی چشمانم است. بهاره قلی زاده پرستار 28 ساله بیمارستان شهید نورانی نژاد شهرستان تالش است. او از تجربیات و مشاهداتش در 6 ماه گذشته می گوید: راستش را بخواهید این وضعیت دیگر خیلی خسته کننده شده است. نمی دانیم وضع تا کی این گونه ادامه دارد. بیماران یک مرتبه زیاد شدند. درست است ترخیص داریم اما مرتب در حال بستری بیماران جدید هستیم. خیلی ها از ترس بیماری یا فشار خانواده ها خودشان را از این میدان جنگ کنار کشیدند. بیماران کرونایی که التهاب ریه شان شدید است، به بخش آی سی یو منتقل می شوند. با علائم سطح اکسیژن پایین خون، تنگی نفس و خفگی. ریه هاشون پر از ترشحات می شود. ما چند تا ماسک و عینک محافظ و شیلد و گان سرهمی می پوشیدیم تا ترشحات ریه را تخلیه کنیم تا التهاب ریه کم بشود. مریض را به ونتیلاتور هم که وصل می کردیم و داروی خواب آور می دادیم تا تنفس مصنوعی بگیرد با مریض ها صحبت می کردیم و هر آنچه لازم بود، برایشان توضیح می دادیم. کار با آن لباس ها هیچ جایی برای تنفس باقی نمی گذارد. بعد از هر کشیک که می خواهیم شیفت را به همکارمان تحویل دهیم لرز شدید می گیریم که قابل تعریف نیست. هر روز خبرهای بد؛ آمار فوت و بستری و پذیرش بالا خیلی نگران کننده است. یک بار که رفتم داروهای بیمار داخل بخش آی سی یو را بدهم، به محض اینکه داروهایش را دادم به طور ناگهانی آب گلویش، پرید روی صورتم. آن لحظه فقط خدا را صدا کردم که اگر کرونا بگیرم به پدر و مادرم منتقل نشود. به هر حال همه کرونا مثبت بودند و سی تی ها همه درگیر بودند اما من با عشق و علاقه پرستار شدم. سوگند خوردیم که جان بیماران را نجات دهیم. صادقانه بگویم ترس بر ما غلبه کرده بود از لحظه ای که از بیمارستان بیرون می آمدم تا خانه در مسیر گریه می کردم و می گفتم خدایا اتفاقی برای مامانم نیفتد. مادرم بیماری زمینه ای دارد. به خانه که رسیدم، رفتم زیرزمین خانه لباس هایم را درآوردم و بعد خودم را در اتاقم حبس کردم. چاره ای نبود حتی ماه های اول از پله های خانه بالا نمی رفتم فکر می کردم قدم به قدمم ویروس است. هر روز پدرم از زیر قرآن من را رد می کرد. پدرم می گفت این قرآن باید محافظ شما و کادر درمان باشد. قلی زاده در ادامه می افزاید: هر مریضی که می مرد، ما به اقوامش تلفن می زدیم و خبر می دادیم. آن اوایل گاهی کسی جرأت نمی کرد جسد عزیزش را از بیمارستان تحویل بگیرد و تا این حد شرایط سخت بود. کادر درمان 6 ماه تمام شاهد مرگ غریبانه هموطنان شان هستند و هنوز هم این مرگ ها ادامه دارد در حالی که اپیدمی طوری است که با رعایت پروتکل های بهداشتی کم می شود. هنوز هم که هنوز است در خیابان ها ماشین عروس می بینیم که در خانه یا باغ جشن می گیرند. آمار روبه کاهش بود اما دوباره علی رغم توصیه های بهداشتی ، همکاری مردم ضعیف شده است. پرستاران در خوزستان 15 کیلو وزن کم کردند هر چه از روزهای تلخ بخش کووید 19 بگویم، کم گفته ام. مادری بود که 20 روز تمام پسرش را ندیده بود گفتم که بیمار کرونایی ممنوع الملاقات است و نمی توانی پسرت را ببینی، آیا حاضری ویروس را با خودت به تاکسی و خانه ببری؟ فرزند این مادر یک روز بعد فوت کرد. خجالت می کشیدم به صورت این مادر نگاه کنم. نسرین خالدی، سرپرستار و مسئول بخش کرونای بیمارستان اهواز، یکی از پرستارانی است که با وجود داشتن بیماری زمینه ای میدان مبارزه با ویروس کرونا را خالی نکرد. می گوید که برخی از پرستاران به دلیل شرایطی که داشتند؛ بارداری، پرفشاری خون، دیابت، نقص سیستم ایمنی بدن یا حتی به دلیل ترس از ابتلا انتخاب کردند که به بخش های کم خطر منتقل شوند.او درباره آن روزها می گوید: گفتم اگر بروم پرسنلم به تبعیت از من میدان را خالی می کنند، می دانستم اگر گرفتار بیماری شوم شاید برگشتی در کار نباشد اما انتخاب کردم که بمانم و مردم را تنها نگذارم. اگر بگویم 24 ساعت تمام در بخش کرونایی بودم، دروغ نگفته ام. از 40 نفر از پرسنل پرستاری ام 30 نفرشان کرونا گرفتند. اوضاع خیلی سخت بود دو هفته پشت سر هم 14 نیرو از بخش خارج شدند و به فاصله دو تا سه روز 4 تست کرونای 4 پرستار بخش مثبت شد. حساب کنید 50 بیمار بستری در بخش داشتم و مجبور می شدم با دو پرستار بخش را بچرخانم. اگر بگویم تعداد کم پرستار باعث نارضایتی بیمار نمی شد، دروغ گفته ام. کمبود پرسنل خواه، ناخواه باعث کم کاری می شد. نیروی کارآزموده نداشتیم. نیروهای کمکی هم که از بیمارستان های دیگر ارجاع داده می شدند تا می آمدند و جای دارو، یخچال و تجهیزات را پیدا کنند چند روز طول می کشید با این حال پرسنل بیشتر از توان شان زحمت کشیدند. اینجا باید از بعضی از مدیران گله کنم که با وجود آنکه وزارت بهداشت اعلام کرد حق کرونای پرسنل درمان را پرداخت کرده اما هیچ کدام از این وعده ها از سوی دانشگاه محقق نشد و پرسنل پرستاری بخش کرونا دلسرد شده اند. برای پرستاران بخش کرونا هر بار دیدن نفس های تند بیماران، صدای ناله هایشان، تب بالا و افت ناگهانی فشار اکسیژن خون شان بغضی بود که راه گلویشان را می بست و آنها را نگران تر از همیشه می کرد. ما ساعت خواب، غذا و استراحت مان را از دست داده بودیم. مرگ جلوی چشم ما بود و تلاش می کردیم آدم ها را زنده نگه داریم. روزهای اخیر از دیدن آن همه مرگ در خوزستان خیلی اذیت شدیم. تصویر ذهنی ما این شده بود که پیک کرونا در خوزستان با شدت بیشتری شروع شده و اکثر بیماران بستری محکوم به مرگ هستند. شما عکس های قبل کووید پرستاران را نگاه کنید و بیایید وضعیت فعلی شان را هم از نزدیک ببینید هر کدام شان حداقل 15 کیلو وزن کم کردند. با دو ماسک و شیلد و دوتا دستکش و گان اورال که نمی توان غذا خورد. به همه این مشکلات گرمای خوزستان را هم اضافه کنید وقتی لباس مان را درمی آوردیم، لباس های زیر گان را می چلاندیم و روی بند می انداختیم. به گفته خالدی، بیشتر پرستاران دست هایشان دچار تاول های آبدار شده ولی مجبورند سر کار بیایند. او هم مثل بقیه همکارانش 6 ماه است دخترش را در آغوش نگرفته و نبوسیده. دخترش بارها گریه کرده و گفته حاضر است کرونا بگیرد اما مادرش را بغل کند.می پرسم نمی ترسین بیمار کرونایی را اینتوبه کنید آن هم به فاصله کمتر از 10 سانتیمتر از مریض کرونایی؟ در جواب می گوید: یکی از پرسنل من به خاطر سر و کار داشتن با مریض کرونایی با همسرشان دچار مشکل شد، همسرش می گفت که بشین خانه هر چه دولت بابت حقوق پرستار می دهد دو برابرش را می دهد؛ در نهایت با رایزنی ما سر کارش برگشت.من خودم به عنوان سرپرستار دچار مشکلات روحی و روانی شدم. واقعاً بریده ام. احساس افسردگی می کنم. فرض کنید بیمار جوان مبتلا به کرونا به بیمارستان می آید و با ناراحتی می گوید که می میرد، بعد از دو ساعت اینتوبه می شود و در نهایت ارست و یک ساعت بعد فوت می کند اینها همه عقده می شود روی دل مان. می شود استرس و ناراحتی. سرپرستار بیمارستان اهواز در ادامه با اشاره به کمبود تخت آی سی یو و تلخی های آن می گوید: کل بیمارستان ما 8 تخت آی سی یو، 8 تخت جنرال و مسمومیت و 4 تخت تنفسی داشت. حسابش را بکنید چه وضعی بود وقتی کرونا شیوع پیدا کرد سی سی یو را به آی سی یو تغییر کاربری دادیم. دستگاه تنفسی هم آوردند ولی نیروی کار در آی سی یو نداشتیم. نمی توانستیم نیروی سی سی یو را به آی سی یو انتقال دهیم. اینها که نمی توانستند از پس کار بربیایند. از پرستار بخش جنرال مغز به بخش آی سی یو نیرو می فرستادیم که شیفت بدهد این فقط پر کردن نیرو بود، نیروها آموزش ندیده بودند. ما بخش زنان بودیم که 60 تخت داشت. قرار بود به خاطر رعایت فواصل تخت ها، 30 تخت به کرونایی ها اختصاص بدهیم ولی 43 بیمار کرونایی کمتر در بخش بستری نمی شد. از او می پرسم کم سن و سال ترین بیمارتان چند سال داشت؟ با صدای بغض آلود می گوید: کوچک ترین شان غزال 11 ساله بود که متأسفانه فوت کرد. او حدود یک هفته روی تخت 7 بستری بود و روز به روز وضعیتش بدتر و تنگی نفسش بیشتر می شد. فقط مادرش را می خواست. گفتم قانون شکنی کنم. اجازه دادیم مادر با لباس حفاظتی بالا سر غزال بیاید. اما دخترک بعد از چند روز در آی سی یو اینتوبه شد و فوت کرد. مادرش گفت با غزال رفته بودند عروسی. خالدی می افزاید: مراسم عروسی و عزا اصلی ترین علت افزایش تعداد مبتلایان و فوتی ها در استان خوزستان بوده است و تا زمانی که از هر خانواده و طایفه ای یک یا دو نفر به خاطر کرونا فوت نمی شد، برگزاری مراسم عروسی و عزا را رها نمی کردند. الان شما در خیابان های اهواز راه بروید در هر کوچه سه یا چهار پلاکارد سیاه می بینید. البته بعد از افزایش آمار فوتی ها برگزاری این مراسم ها خیلی کمتر شده است. قبلاً وقتی از بیمارستان بیرون می آمدم و مردم را بدون ماسک می دیدم دوست داشتم همان موقع جیغ بزنم و بگویم بیایید با من بیمارستان برویم تا ببینید مردم چطور روی تخت با مرگ دست و پنجه نرم می کنند. الان که بیرون می آیم، 90 درصد مردم با ماسک هستند و این خودش دلگرمی است. استراحت را فرستاده ایم مرخصی! سعیده میرزایی پرستار24 ساله بخش کرونای بیمارستان امام تهران است. این پرستار طرحی بیش از دو ماه را در آی سی یو بالای سر بیماران اینتوبه بوده است. او می گوید بیشتر ترس کادر درمان در بخش های کرونایی به دلیل انتقال این بیماری به اعضای خانواده شان است. به هر حال همین ماسک پزشکی که می زنیم خودش هزار تا ایراد دارد گاهی بندش پاره می شود گاهی استاندارد لازم را در برابر ورود ویروس ندارد. شرایط در بخش آی سی یو کاملاً فرق می کند. بیماران آی سی یو که اینتوبه می شوند مدام ترشحات شان باید ساکشن شود گاهی عینک و شیلد هم در دسترس مان نیست و همین ها ریسک ابتلا را بالا می برد.در بخش کرونا مریض هایی که هوشیارند، قبل از اینکه بدحال شوند از نگرانی هایشان به ما می گویند، از خانواده شان؛ از اضطراب مرگ. گریه می کنند و بعد هم سرفه حرف هایشان را ناتمام می گذارد. در آی سی یو هم بیمارانی که به دستگاه وصل شان کردیم، هوشیار نیستند. ما خودمان غذای مریض را می دهیم با آنها صحبت می کنیم چون آخرین حس این بیماران حس شنوایی است. او در ادامه از استعفای برخی همکارانش به دنبال موج دوم کرونا در مراکز درمانی خبر می دهد و می گوید: همسران برخی از پرستاران اجازه نمی دادند سر کارشان حاضر شوند. در موج دوم خیلی از کادر درمان به خاطر شرایط سیستم ایمنی بدن شان استعفا داده و بیمارستان را ترک کردند. برای همین هم ما تا جایی که بتوانیم از جان و دل مایه می گذاریم حتی تایم چند ساعت استراحت را بیدار می مانیم و کارهای عقب افتاده را انجام می دهیم. کمبود نیرو و تجهیزات همیشه بوده و با آمدن کرونا بدتر هم شده است. پرستاران شاغل در بخش کووید از اینکه کارانه شان هیچ تفاوتی با پرستاران بخش های دیگر ندارد ناراضی اند. به گفته میرزایی، تاکنون هیچ نوع تشویقی و کارانه ای برایشان پرداخت نشده اگرچه همیشه حرف و حدیثش از زمان بحران کووید-19 مطرح بود. هم به درمان توجه داشتیم هم به حمایت روحی ناهید هاشمی، پرستار بیمارستان بهارلو تهران است. او در همان روزهای نخست شیوع کرونا چمدان های دختران 8 ساله و 20 ماهه اش را با گریه بست و فرستادشان به خانه مادربزرگ در شمال. می دانست با این وضعیت دیگر زمانی برای رسیدگی به آنها ندارد و از طرفی می ترسید به کرونا مبتلا شود و این ویروس را ناخواسته به دخترانش انتقال دهد. او برایمان از اوایل شیوع کرونا و شرایط کاریش این گونه می گوید: تقریباً تمام بیماران علاوه بر مشکل بیماری جسمی کرونا دچار اضطراب و افسردگی شده بودند و بسیاری از بیماران بخصوص افراد بالای 40 سال امیدی به بازگشت به خانه نداشتند. ما علاوه بر کار درمان از نظر روحی مجبور بودیم بیماران را حمایت کرده و با آنها صحبت کنیم و امید به آنها بدهیم. ناگفته نماند آن دوران نیروهای جهادی از نظر رسیدگی و انجام کارهای اولیه بیماران خیلی کمک کردند و مثل یک همدم و همراه برای بیماران بودند. گاهی می دیدم بیماری ناامید است بنابراین مجبور بودم الکی بگویم من هم مبتلا بودم ببین الان خوب شدم و دارم از شما پرستاری می کنم. کار ما فقط درمان نبود بلکه در کنارش حمایت از بیمار هم بود. موضوعی که همه پرستارانی که با آنها مصاحبه کرده ایم از آن گله مند بودند، ماسک و حتی لباسی که مجبور بودند به تن کنند. گرمای زیاد و محدودیت در حرکات دست تنها گوشه ای از مشکلات شان است. در کنار این مشکلات روبه رو شدن با وضعیت بغرنج برخی بیماران و حتی مرگ آنها زخمی بود که بر روح و روان آنها وارد می شد. وقتی حرف از بخش مراقبت های ویژه و مرگ بیماران می افتد آنها ناخواسته بغض شان می گیرد و به پهنای صورت اشک شان سرازیر می شود. در رابطه با سختی کار پرستاران در دوران کار باید بگویم افرادی که از بیرون ما را می دیدند، می گفتند کار با این لباس ها سخت است اینکه همیشه ماسک روی صورت مان باشد کلافه کننده است ولی باور کنید این فقط یک گوشه از سختی کار ما بود. درست است که در یک ساعت اول بعد از پوشیدن لباس ها از شدت گرما خیس عرق می شدیم و با ماسک نفس کشیدن برایمان سخت بود و عینک و شیلد بالای سر مریض بخار می کرد و کار سخت پیش می رفت اما بعد مسائل روانی و روحی برای ما سنگین تر بود.قرار گرفتن در آن محیط و کنار بیماران بدحال بودن و فکر و ترس از مبتلا شدن. همچنین با دیدن مرگ بیماران اشک می ریختیم. از شنیدن حرف هایشان بغض می کردیم شرایط روحی به قدری در ایستگاه پرستاری بد و استرس حاکم بود که همه پرسنل بغض داشتند و همه دنبال بهانه بودند تا اشک بریزند برای همین با یک تلنگری اشک همه سرازیر می شد. شاید باور نکنید ولی من اصلاً دوست ندارم به آن روزها فکر کنم در محیط بیمارستان یک جور استرس داشتیم در محیط خارج از بیمارستان یک جور دیگر. ما همه بین خانواده زندگی می کردیم و ترس از اینکه برای افراد خانواده ناقل باشیم. بدتر از همه این است که نمی دانیم این شرایط تا کی ادامه پیدا می کند. اواسط اسفند که قرار شد بیمارستان ما سانتر (مرکز) کرونا شود مجبور شدم دخترانم را به شمال بفرستم. یادم نمی رود آن شب ساک بچه ام را با گریه جمع کردم. دختر بزرگم 8 ساله و دختر کوچکم 20 ماهه بود. به خاطر شرایط کارم و به خاطر ترس از اینکه مبادا خانواده ام را آلوده کنم حتی به خانه مادرم نرفتم. دخترم مجبور شد به تنهایی از شبکه شاد درس هایش را بخواند. اینها همه مشکلاتی بود که ما دست به گریبان بودیم. بچه هایم تا 23 اردیبهشت از من دور بودند. بیمارستان به حالت عادی برگشت و من توانستم بچه هایم را ببینم. شاید باور نکنید دختر کوچکم بغض داشت و نمی توانست گریه کند همین الان هم دچار اضطراب جدایی شده. شما این حرف های ما را می شنوید ولی من و همکارانم همه این روزها و استرس ها را لمس کردیم. عده زیادی می گفتند پول زیادی به کادر درمان داده اند و ما به خاطر پول کار می کنیم بماند که هیچ پولی در کار نبود حتی اگر پولی هم بود در قبال این استرس خیلی ناچیز بود. ناهید می گوید هنوز صحنه مرگ زن و شوهری که به فاصله چند ساعت از هم فوت کردند و بچه 10ساله شان تنها ماند یا مرگ زن باردار 5 ماه که دو هفته پیش اتفاق افتاد و ده ها مرگ دیگر مقابل چشمانش است.