٣ تا ٦ میلیون ایرانی بیکار شدند

سلامت نیوز:کسب وکارهای آسیب دیده از بحران کرونا، ۲۰.۳ درصد از اشتغال کل کشور را تشکیل می دهند مدیرعامل موسسه خانه خورشید: برای این دوران سخت بیمه ای به زنان سرپرست خانوار تعلق بگیرد تا آسیب ها کم شود اردیبهشت ماه بود که مرکز پژوهش های مجلس با انتشار گزارشی درباره پیامدهای اقتصادی بحران کرونا از بیکاری بین ۲.۸ میلیون تا ۶.۴ میلیون نفر از شاغلان فعلی به دلیل این بحران برای دوره ای خبر داد. به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه شهروند ،در این گزارش آمده بود که سه میلیون شغل در حد فاصل سال های ۹۴ تا ۹۸ اضافه شده است اما چون این مشاغل ازجمله شغل های ناپایدار در حوزه خدمات بوده، در نتیجه غالبا دارای قرارداد و تحت پوشش بیمه نیستند. در این گزارش با تأکید بر اینکه دهک های محروم تر جامعه تأثیرپذیری بیشتری از پیامدهای ناشی از بحران کرونا خواهند داشت به دولت پیشنهاد کرده بود که دادن سبد کالا به کارمندان دولت را در اولویت نگذارد و به جای آن از فقرایی که مشاغل ساده خود را از دست داده اند، حمایت کند. حالا روزبه کردونی، رئیس موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی، با تأیید بیکاری ۲.۹ تا ۶.۴ میلیون ایرانی بر اثر شیوع کرونا، جزئیات گزارش اخیر این موسسه را با موضوع بیمه بیکاری در ایام کرونایی اعلام کرده است. او دیروز در نشستی خبری، با تأکید بر آمارهای مرکز پژوهش های مجلس، به آمارهای جهانی ناشی از بیکاری کرونا پرداخت و به گزارش سازمان بین المللی کار اشاره کرد که براساس آن شیوع کرونا منجر به کاهش بی سابقه فعالیت های اقتصادی و ساعات کار می شود: برآورد می شود ۴.۸ درصد از ساعات کار طی سه ماهه نخست سال ۲۰۲۰ (معادل تقریبا ۱۳۵ میلیون شغل تمام وقت با فرض ۴۸ ساعت کار در هفته) نسبت به سه ماهه چهارم سال ۲۰۱۹ از دست رفته باشد. این آمار در ایران و براساس گزارش معاونت اقتصادی وزارت رفاه هم کم نبوده و کسب وکارهای آسیب دیده از بحران کرونا بالغ بر ۴.۸ میلیون شغل که معادل ۲۰.۳ درصد از اشتغال کل است را به خود اختصاص داده اند. طرح های بیمه اجتماعی و بیمه بیکاری راه مقابله با آسیب کرونا برای مقابله با این وضعیت طرح های بیمه اجتماعی و بیمه بیکاری ازجمله مهم ترین طرح ها در سراسر جهان بوده اند. به طور مشخص ۱۷۱ کشور مجموعا ۸۰۱ اقدام حمایت اجتماعی شامل برنامه های مساعدت اجتماعی، بیمه های اجتماعی و سیاست های بازار کار را در مواجهه با کووید- ۱۹ برنامه ریزی، معرفی یا اجرا کرده اند. کردونی دیروز از اقدامات سایر کشورها درباره بیمه بیکاری در شرایط کرونایی گفت؛ مواردی مانند افزایش مقدار مقرری و تقویت کفایت مزایا برای حصول اطمینان از ایجاد امنیت درآمدی برای بیکاران، تسهیل شرایط و الزامات برخورداری از مقرری برای پوشش تعداد بیشتری از بیمه شدگانِ بیکارشده بر اثر کرونا به طور مثال از طریق کاهش سوابق مورد نیاز، گسترش پوشش به غیرمشمولان برای حمایت از اقشار آسیب پذیر بر اثر کرونا مانند کارگران مهاجر یا خویش فرمایان، افزایش مدت برخورداری از مزایا، به ویژه برای کسانی که استحقاق شان در دوره بحران به پایان می رسد، به دلیل کم بودن شانس یافتن شغل جدید در طول همه گیری. به گفته او برخی کشورها اقداماتی مانند کسرنکردن مدت برخورداری از مقرری در شرایط کرونا از استحقاق مقرری فرد بر اساس قانون، تسهیل فرآیند اداری بیمه بیکاری شامل کاهش دوره انتظار برای دریافت مقرری یا ایجاد بستر آنلاین برای درخواست غیر حضوری (برای کشورهایی که قبلا این امکان را نداشته اند) و ابداعاتی نظیر ارایه مقرری کاهش ساعات کار یا یارانه دستمزد از محل صندوق بیمه بیکاری برای جلوگیری از تعدیل گسترده نیروی کار و نیز افزایش تعداد افراد برخوردار از مقرری را انجام داده اند. در ایران اما آن طور که کردونی می گوید پرداخت این مقرری برای مدت سه ماه (اسفندماه ۹۸ و فروردین و اردیبهشت ۹۹) با تسهیل شرایط احراز برای مشمولین قانون کار، قانون تأمین اجتماعی و قانون بیمه بیکاری مد نظر قرار گرفت. دومین اقدامی که در این باره انجام شده هم هوشمندسازی سامانه برای تسهیل فرآیند رسیدگی به درخواست ها بود. بر این اساس افرادی که مشمول قانون های کار، تأمین اجتماعی و بیمه بیکاری نبودند و افرادی که ارتباط کاری شان با کارفرما در دی ماه ۹۸ قطع شده بود (حق بیمه برای آنها پرداخت نشده بود) از مشمول نبودن خود آگاهی می یافتند و در نتیجه ثبت درخواستی به وسیله این گروه از غیرمشمولان انجام نمی شد. این اقدام البته در آغاز نیمه دوم فروردین ماه ۹۹ انجام شد و قبل از آن این امکان در سامانه وجود نداشت. سومین مورد هم به گفته کردونی قرارگرفتن بیکاری ناشی از شیوع کرونا در قالب حوادث غیرمترقبه (موضوع تبصره ۲ ماده ۲ قانون بیمه بیکاری) بود: با تشخیص بیکاران ناشی از کرونا به عنوان بیکاران مشمول این تبصره، شرط حداقل ٦ ماه سابقه پرداخت حق بیمه برای کارگران رسمی و یک سال برای کارگران قراردادی برای استحقاق مقرری بیکاری از میان برداشته شد و پرداخت یک ماه حق بیمه (دی ماه ۹۸) برای هر دو دسته مبنای استحقاق افراد برای برخورداری قرار گرفت. پرداخت هایی از این دست دلیلی بود تا سازمان برنامه وبودجه از محل صندوق توسعه ملی اعتباری به میزان سه هزار میلیارد تومان را به پرداخت مقرری سه ماه (اسفند ۹۸ و فروردین و اردیبهشت ۹۹) اختصاص دهد. بیمه ای برای زنان سرپرست خانوار فعال شود بیکاری های گسترده هر چند بر روی کاغذ و آمارهای اعلامی اعداد بزرگی را تشکیل می دهند اما برای لیلی ارشد، مدیرعامل موسسه زنان خورشید، اینها آمار نوشته شده روی کاغذ نیستند بلکه زنان و کودکان آسیب دیده ای اند که هر روز با آنها برخورد داشته و از نزدیک شاهد افزایش آسیب هایشان بوده است. او می گوید ماجرای صدمه دیدن افراد از بیکاری تنها به این ٦ ماه گذشته و شیوع کرونا برنمی گردد بلکه از اوایل سال ٩٧ با افزایش تورم و افسارگسیخته شدن آن زندگی بر زنان سرپرست خانوار بسیار سخت شد و این سختی حالا با شیوع کرونا و تعطیلی تعدادی از کسب وکارهایی که اتفاقا این زنان و کودکان در آن مشغول به کار بودند، افزایش پیدا کرد: مشاغل گروهی که ما با آنها کار می کنیم در کارهای روزمزد خلاصه شده؛ اغلب آنها در رستوران ها، آرایشگاه ها و سالن های عروسی و عزا کار می کردند و تعدادی هم دستفروش بودند. مشاغلی که همه شان با کرونا از دست رفته است. او می گوید همه این اتفاقات و از دست دادن ها در حالی بود که هزینه های زندگی، مسکن و خورد و خوراک و... با افزایش وحشتناکی مواجه شد و در کنار اینها می توان گرانی دارو و درمان را هم گنجاند: در این شرایط تمام آموزش های ابتدایی از دست رفت. ما وقتی می خواستیم درباره مشکلات زنان و فرزندان شان با آنها صحبت کنیم و راهنمایی شان کنیم، ممکن نبود. آنها مدام به فکر برنج و گوشت و مواد غذایی نداشته شان بودند و هستند و نمی شد کاری از پیش برد و همین هم دلیلی شد تا خلاف ایده ای که داشتیم، بسته های مواد غذایی در اختیار خانواده ها قرار دهیم یا افرادی را پیدا کنیم که حاضر باشند ماهی ٥٠٠ هزار تومان به تعدادی از زنان سرپرست خانوار که حالا تعدادشان ٤٠ نفر است، کمک کنند. ارشد می گوید این افراد هم اغلب از طبقه متوسط بودند و حالا بعضی از آنها می گویند نمی توانند این میزان را پرداخت کنند: یکی از پیشنهاداتی که داشتیم این بود که حداقل برای این دوران سخت بیمه ای به زنان سرپرست خانوار تعلق بگیرد تا شاید کمی از شدت آسیب های فعلی کم شود.