هر آنچه باید درباره تغذیه و مکمل‌های ورزشی بدانید

سلامت نیوز:یک متخصص تغذیه و عضو هیات مدیره انجمن تغذیه ایران با تشریح نکاتی در رابطه با اهمیت تغذیه ورزشی و همچنین نحوه مصرف مکمل های ورزشی، نسبت به بروز مشکلات کلیوی و کبدی به دنبال مصرف نا آگاهانه مکمل ها هشدار داد و گفت: تنها پزشکان، متخصصان پزشکی ورزشی و متخصصان و مشاوران تغذیه مجاز به تجویز رژیم های ورزشی و توصیه مکمل های ورزشی هستند و دخالت گروه های علوم تربیت بدنی در امور درمان ممنوع است. به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا،دکتر فواد عسجدی مشاور تغذیه تیم های ملی با اشاره به اهمیت مبحث تغذیه ورزشی، اظهار کرد: تغذیه صحیح از نکات تاثیرگذار در عملکرد و سلامتی ورزشکار حرفه ای و آماتور محسوب شده و در این میان مشاوران تغذیه می توانند با توصیه های مبتنی بر علم روز دنیا بیشترین اثرگذاری را داشته باشند. وی اصلی ترین حلقه در تغذیه ورزشکاران را تامین انرژی و کالری مورد نیاز، دریافت درشت مغذی ها و همچنین ایجاد تعادل در این زمینه دانست و ادامه داد: البته اولویت با دریافت مواد مغذی از طریق غذا بوده ولی درصورت نیاز جهت تامین انرژی بیشتر می توان از مکمل ها نیز استفاده کرد. دبیر بورد تغذیه مرکز ارزیابی های پزشکی و بازتوانی فوتبال ایران (ایفمارک)، دریافت نوشیدنی های ورزشی را از دیگر نکات مهم در تغذیه ورزشکاران عنوان کرد و گفت: دریافت آب و نوشیدنی های ورزشی به حفظ سلامت و ارتقای عملکرد ورزشکاران کمک شایانی می کند و باید برخی نکات در دریافت آن ها رعایت شود. عسجدی با بیان اینکه توصیه های تغذیه ای برای گروه های مختلف یعنی افراد در معرض خطر و یا بیماران خاص، نوجوانان، ورزشکاران پیشکسوت و سالمندان، بانوان، گیاهخواران و غیره متفاوت است، اظهار کرد: الگوهای غذایی و توصیه مواد غذایی بر اساس شرایط تغییر می کند، چراکه هر گروه نیازهای متفاوتی داشته که باید در توصیه ها مکمل ها و رژیم های غذایی مدنظر قرار گیرد. نکات مهم تغذیه ورزشی در نوجوانان عضو هیات مدیره انجمن تغذیه ایران به عنوان نمونه با اشاره به نوجوانان به عنوان یکی از گروه های ویژه در تغذیه ورزشی، گفت: نوجوانان به دلیل قرار داشتن در سنین رشد، نیاز به ارتقای بافت عضلانی، بلوغ جسمانی، رشد قدی و تامین سطح مواد اولیه مورد نیاز برای ترشح هورمون ها، نیازهای تغذیه ای خاصی دارند که توجه به آن ضروری است. عسجدی با اشاره به اهمیت دریافت ریزمغذی زینک (روی) در نوجوانان، گفت: اکثر ایرانیان با فقر روی مواجه هستند، در حالیکه این ریزمغذی به بهبود و تسریع عملکرد ورزشی افراد به ویژه در سنین رشد کمک می کند. این متخصص تغذیه همچنین با تاکید بر اهمیت وعده های غذایی پیش، حین و پس از تمرینات ورزشی در نوجوانان، اظهار کرد: نوجوانان باید مواد مغذی را به میزان کافی و بر اساس شدت اجرای فعالیت ها دریافت کنند، به عبارت دیگر در حین تمرینات ورزشی با شدت پایین دریافت آب و الکترولیت ها و در شدت متوسط به بالا، دریافت نوشیدنی های ورزشی با میزان کافی قند و املاح توصیه می شود. همچنین بلافاصله پس از اجرای تمرینات ورزشی دریافت میزان کافی کربوهیدرات های زودجذب و پروتئین با ارزش بیولوژیکی بالا، می تواند نیاز بدن به مواد مغذی را تامین کند. هشدار نسبت به بروز مشکلات کلیوی و کبدی به دنبال مصرف نا آگاهانه مکمل ها عسجدی در بخش دیگر این گفت وگو در رابطه با مکمل های ورزشی با بیان اینکه این مکمل ها تیغه های دو لبه ای هستند که به همان اندازه که می توانند مفید باشند، اگر شرایط و ضوابط مشخصی نداشته باشند، می توانند به فرد آسیب رسانده و او را از دنیای قهرمانی دور کنند، گفت: تنها مکمل هایی می توانند مفید باشند که مجوز وزارت بهداشت را داشته و از محل معتبر خود یعنی داروخانه تهیه شده باشند، مکمل های مجاز در مکان هایی مانند عطاری و باشگاه های ورزشی فروخته نمی شوند. وی با اشاره به مضرات مکمل های غیرمجاز برای سلامت افراد، عنوان کرد: هر مکملی که باعث افزایش عملکرد و توان ورزشی فرد شود الزاماً مکمل خوبی نیست، چراکه ممکن است به سلامت فرد آسیب زده و یا در تهیه آن از مواد ممنوعه استفاده شده باشد که در این صورت بر اساس قوانین آژانس بین المللی مبارزه با دوپینگ (وادا)، منجر به محرومیت ورزشکار از حضور در میادین ورزشی می شود. مصرف مکمل ورزشی در نوجوانان این متخصص تغذیه با هشدار نسبت به بروز مشکلات کلیوی، کبدی و یا اختلالات هورمونی به دنبال مصرف نا آگاهانه مکمل های غیر مجاز، عنوان کرد: این مساله بخصوص در بین نوجوانان ورزشکار اهمیت بالایی دارد، چراکه نوجوانان بیشتر از گروه همسالان خود تقلید کرده و تاثیرپذیرند و گاها با توصیه مربی ورزشی و یا دوستان هم سن و سال خود؛ بدون توجه به اصول سلامت به مصرف مکمل ها که ممکن است غیز مجاز هم باشند رو می آورند. وی با بیان اینکه نوجوانان بیشتر مکمل های موثر در افزایش قدرت بدنی را مصرف می کنند، گفت: مکمل های ارگوژنیک اگر دارای مجوز نبوده و از محل معتبری تهیه نشود، به بافت های بدن به خصوص غدد درون ریز و کبد و کلیه آسیب وارد می کند. نکات مهم در رابطه با مصرف مکمل های ورزشی عضو هیات مدیره انجمن تغذیه ایران (اتا) با اشاره به نکته مهم بعدی در رابطه با مکمل های ورزشی، اظهار کرد: یک مکمل می تواند همه شرایط استاندارد را داشته باشد، ولی ورزشکار به آن نیازی نداشته باشد، به عبارت دیگر مکمل ها باید نواقص مواد غذایی موجود را تکمیل کنند، بنابراین زمانیکه ورزشکار بتواند تمام مواد غذایی لازم را دریافت کند، مصرف مکمل تاثیری در ارتقای عملکرد ورزشی فرد نداشته و حتی دریافت بیش از حد آن می تواند برای بدن مضر و آسیب زا باشد. عسجدی با تاکید بر اهمیت مصرف مکمل ها بر اساس پروتکل ها، دستورالعمل ها و دوز مناسب، تصریح کرد: گاهی ممکن است یک مکمل با دوز پنج گرم در روز عملکرد موثری از خود نشان دهد، ولی اگر با دوز ۵۰ گرم در روز مصرف شود ممکن است نه تنها پاسخ بهتری دریافت نشود، بلکه باعث آسیب های کلیوی و کبدی و امثال آن شود. وی همچنین زمان مصرف مکمل را نکته مهمی دانست و گفت: باید دقت شود که زمان بندی مصرف مکمل ها حتما توسط یک مشاور تغذیه که دارای شماره نظام پزشکی است، باشد تا ضمن بهره مندی از حداکثر مزایای یک مکمل، از تداخلات احتمالی پیشگیری شود. چه کسانی برای تجویز مکمل ها و رژیم های غذایی مجازند؟ این متخصص تغذیه با بیان اینکه این موضوعات تخصصی بوده و باید از سوی متخصصین و مشاوران تغذیه توصیه شود، تصریح کرد: دانش آموختگان رشته علوم تغذیه که شماره نظام پزشکی دریافت کرده اند برای توصیه مکمل های غذایی و تجویز رژیم غذایی مناسب صاحب صلاحیت هستند. وی با بیان اینکه پزشکان و متخصصان پزشکی ورزشی می توانند نسبت به تجویز مکمل های غذایی و ورزشی اقدام کنند، تصریح کرد: البته تجویز رژیم غذایی و در صورت نیاز مکمل ها در حیطه تخصصی مشاورین تغذیه است. دخالت گروه های علوم تربیت بدنی در امور درمان ممنوع است این عضو هیئت مدیره انجمن تغذیه ایران (اتا) با تاکید بر اینکه گروه های غیرعلوم پزشکی مانند مربیان ورزشی و شاخه تربیت بدنی مجاز به توصیه و تجویز رژیم غذایی و مکمل های ورزشی نیستند، عنوان کرد: طبق قوانین وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی این موضوع خلاف است و بر اساس نامه معاونت درمان وزارت بهداشت که در این رابطه صادر شده، دخالت گروه های علوم تربیت بدنی در امور درمان ممنوع است. وی با بیان اینکه توصیه رژیم یا مکمل غذایی باید با در نظر گرفتن کلیه شرایط جسمی و بالینی افراد باشد، عنوان کرد: دانش علوم پزشکی در کنار مشاهدات و آزمایش های بالینی و تجربیاتی که در بیمارستان ها و مراکز بهداشتی کسب می شود، در مجموع به تجویز یک برنامه غذایی و رژیم سالم تغذیه ای و ارتقای سلامت و عملکرد ورزشکاران منجر می شود. مکمل های ورزشی تنها از داروخانه های مجاز تهیه شوند وی با تاکید مجدد بر تهیه مکمل های ورزشی از داروخانه های مجاز، گفت: مکمل هایی که به صورت قانونی تولید و یا وارد کشور می شوند، برای تایید کیفیت و سلامت محصول پروسه ای بسیار طولانی طی می کنند و کل این پروسه توسط سازمان های ناظر از جمله سازمان غذا و دارو رصد و ارزیابی می شود، بنابراین توصیه می شود مکمل ها را از هیچ مرکزی به غیر از داروخانه تهیه نکنید. دبیر بورد تغذیه مرکز ارزیابی های پزشکی و بازتوانی فوتبال ایران (ایفمارک) با اشاره به موضوع مهم دیگری در رابطه با رژیم غذایی ورزشکاران، عنوان کرد: متاسفانه طی سال های اخیر دوره هایی تحت عنوان "دانش افزایی مربیان ورزشی و گروه های تربیت بدنی" با موضوعات مرتبط با تغذیه و رژیم های غذایی برگزار می شود که وجهه قانونی ندارد. برگزاری دوره های دانش افزایی مربیان ورزشی مجوزی برای دخالت در درمان نیست وی با بیان اینکه اخذ گواهینامه این دوره ها مجوزی برای دخالت در امر درمان و توصیه های تغذیه ای محسوب نمی شود، گفت: با استناد به نامه های متعدد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و همچنین مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، این دوره ها مجوزی جهت دخالت در امر درمان محسوب نشده و دخالت در امر درمان تخلف محسوب می شود. فروش مکمل های ورزشی در باشگاه ها ممنوع است عسجدی با بیان اینکه دخالت در امر درمان و توصیه رژیم های غذایی و مکمل ها بدون دانش و آگاهی مرتبط با آن بازی کردن با سلامت و جان مردم است، تاکید کرد: طبق آیین نامه فدراسیون پزشکی ورزشی، فروش مکمل در داخل باشگاه ها ممنوع بوده و از تخلفات سنگین محسوب می شود که با گزارش تخلف با باشگاه خاطی برخورد شده و می تواند حتی به پلمب باشگاه منجر شود.