هر 40 ثانيه يك نفر قرباني خودكشي مي‌شود

سلامت نیوز: پيشگيري از خودكشي يك معضل جهاني است. خودكشي هر ساله يكي از 20 علت اول مرگ در تمام سنين و مسوول بيش از 800 هزار مرگ در سال است كه معادل يك خودكشي در هر 40 ثانيه است. اين آغاز بيانيه انجمن جهاني پيشگيري از خودكشي است. به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد ،20 شهريور ماه هر سال روز جهاني پيشگيري از خودكشي است؛ بهانه اي براي بررسي دوباره مرگ هايي كه جان هزاران نفر را مي گيرند و آسيب هايي گاه بسيار عميق و ماندگار بر روح و روان بازماندگان و اطرافيان كساني مي زنند كه زندگي را با اين شيوه از خود مي گيرند. اين موضوعي است كه در بيانيه امسال هم به آن اشاره شده است: هر فرد از دست رفته، همسر، فرزند، والدين، دوست يا همكار يكي از ماست. هر خودكشي باعث مي شود تقريبا ۱۳۵ نفر سوگوار شده، يا به شكلي زندگي آنها تحت تاثير قرار گيرد. اين عدد را اگر در تعداد خودكشي هاي ساليانه جمع كنيم يعني با مرگ 800 هزار نفر، زندگي 108 ميليون نفر در اين دنيا به نوعي و با شدتي متفاوت تحت تاثير قرار مي گيرد. هر وقت صحبت از خودكشي به ميان مي آيد، يكي از اولين هشدارهاي متخصصان در مورد نحوه پرداختن به خودكشي و بيان آن در رسانه هاست. اين موضوعي است كه سيد مهدي حسن زاده، روانپزشك و فوق تخصص پيشگيري از خودكشي هم صحبتش را با آن شروع مي كند. از نظر او يكي از آسيب هاي جدي در پرداختن به اين موضوع تك عاملي و ساده سازي يك موضوع پيچيده است. حسن زاده مي گويد: خودكشي يك مساله چندعاملي و بسيار پيچيده است. مشكلي كه با برخي رسانه ها داريم، اين است كه اين موضوع را بسيار ساده مي كنند؛ در تازه ترين مورد در شبكه هاي اجتماعي عنوان شد كه يك خانم روانكاو به دليل از دست دادن حضانت فرزندش در دادگاه، دست به خودسوزي زده. اين گزاره كه خانم دكتر به خاطر سپرده شدن حضانت فرزندش به پدر دست به خودكشي زده در واقع يك نظر شخصي است، اينكه يك نفر عاشق شد و مثلا دختر را به او نداده اند خودكشي كرد، يك نظر شخصي است. ما مطلقا چنين نتيجه گيري هايي را قبول نداريم. آنچه از نظر ما قابل قبول است، اين است كه در نظر بگيريم يك فرد در طول ساليان بر اثر عوامل مختلف فرهنگي، اقتصادي، اجتماعي، روانشناختي، ژنتيكي و غيره زمينه خودكشي را داشته است و حالا هم مثلا در خواستگاري جواب منفي شنيده و دست به اقدام زده است، نه اينكه به خاطر شكست عشقي دست به خودكشي زده باشد. فرض كنيد كه يك ساختمان چوبي داريم كه در طول سال ها موريانه به آن زده و از درون پوكش كرده، حالا ممكن است با جست زدن يك گربه بر بالاي اين ساختمان، كلش فرو بريزد، در اينجا مي توانيم بگوييم: ساختمان چهار طبقه اي بر اثر جست زدن يك گربه ريزش كرد؟ روي ديگر سكه در موضوع رسانه و خودكشي اما اين است كه از قضا رسانه ها هستند كه مي توانند نقش مهمي در پيشگيري از آمار خودكشي داشته باشند. رييس كميته پيشگيري از خودكشي انجمن علمي روانپزشكان ايران توضيح مي دهد: شعار امسال سازمان جهاني پيشگيري از خودكشي اين است: همه با هم در پيشگيري از خودكشي. در اين داستان رسانه ها نقش بسيار مهمي دارند. چه نقشي؟ اولين كارش مي تواند اين باشد كه علايم هشداردهنده خودكشي را به مردم معرفي كند يا اينكه با كجاها مي توانند تماس بگيرند؟ اگر من به عنوان مثال در فكر خودكشي باشم به كجا بايد زنگ بزنم و مراجعه كنم و كاري براي نجات خودم انجام دهم؟ يك موضوع ديگر اينكه رسانه ها مي توانند در مورد باورهاي غلطي كه در مورد خودكشي وجود دارد صحبت كنند؛ تعداد اين باورهاي نادرست زياد است. يك نمونه اش اين است كه خيلي ها فكر مي كنند اگر كسي آشكارا در مورد خودكشي صحبت كند و بگويد مي خواهم خودكشي كنم دارد بلوف مي زند و براي همين هيچ اقدامي نمي كنند در حالي كه هر يك از اين موارد بايد جدي گرفته شوند. درست مانند اين است كه با پليس در مورد بمب گذاري در ساختماني تماس گرفته شود؛ اين تماس ممكن است به دروغ باشد اما وظيفه پليس اين است كه مراجعه كند و مطمئن شود. گوش كنيد، حرف بزنيداما سوال اينجاست كه ما به عنوان شهروند معمولي اگر با چنين موقعيتي مواجه شويم چه اقدامي بايد بكنيم؟ براي نجات جان كسي كه احيانا از تصميمش براي خودكشي مي گويد چه مي شود كرد؟ به گفته حسن زاده اولين كاري كه از دست هر كسي ساخته است، اين است كه گوش كند: بگذاريد براي تان درددل كنند. گوش كردن بدون قضاوت. اينكه به كسي بگوييم واي اين فكر گناه است و اگر خودكشي كني به جهنم مي روي و غيره راه حل نيست، بگذاريد حرفش را بزند و وقتي حرفش را زد مي توانيد او را راهنمايي كنيد كه از يك متخصص كمك بگيرد. آدم ها بايد به اين نتيجه برسند كه در مخمصه و گردابي گير افتاده اند و براي رهايي نياز به كمك تخصصي دارند. اگر موضوع به نظرتان جدي است و فرد در معرض خطر قرار دارد با يكي از نزديكانش تماس بگيريد و آنها را در جريان قرار دهيد كه اقدامي اورژانسي انجام دهند، اگر دوست تان است مي توانيد با خانواده تماس بگيريد، اگر همكاران تان است بايد رييس تان را در جريان قرار دهيد؛ بگوييد فكر مي كنم فلاني به صورت جدي به فكر خودكشي است. آنچه او تاكيد مي كند، اين است كه هرگز در واكنش به صحبت كردن يك نفر در مورد احتمال خودكشي، با شوخي و استهزا با او روبه رو نشويم. اولين موردي كه او در توضيح پديده خودكشي بيان كرد، اين بود كه اين پديده چند عاملي است و در شكل گيري افكار مربوط به خودكشي پاي ريشه هاي جامعه شناختي هم ممكن است در ميان باشد. در مقاطعي از زندگي اجتماعي يك جامعه پيش مي آيد كه به دليل تنگناها و حوادث مختلف، به دليل بي ثباتي هاي معيشتي و اقتصادي، نوعي از نااميدي و ركود روحي حاكم مي شود. در حال حاضر به نظر مي رسد كه در كشورمان با چنين مقطعي روبه رو باشيم؛ يك نشانه آن را مي توان در گلايه هايي ديد كه با صداي بلند از سوي افرادي در طبقات مختلف جامعه تكرار مي شوند. آيا مي توان اينها را به عنوان نشانه هاي هشداردهنده ديد؟ پاسخ اين روانپزشك مثبت است: ما اين نشانه ها را به عنوان نشانه هاي مشكل در سلامت روان مي بينيم. همه اين مسائلي كه مي گوييد روي سلامت روان تاثير مي گذارند و هيچ شكي در آن نيست. به همين خاطر سال هاست پيشنهاد كرده ام كه در وزارت بهداشت معاونتي به نام معاونت سلامت روان تاسيس شود تا به شناسايي و پيگيري اين نشانه ها و اقدام به موقع بپردازند. همين حالا وضعيت كرونا سلامت روان مردم را تحت تاثير قرار داده است؛ مردم دچار اضطراب شده اند، افسرده هستند، بچه ها نمي توانند مثل قبل مدرسه بروند، كسب وكارها رونق ندارند و سينما و مهماني و غيره هم كه تعطيل شده. همه اينها را به ساير مسائل اجتماعي مان كه اضافه كنيم، مي بينيم كه همه اينها فشار روي آدم هاست و بنابراين روي سلامت روان تاثير مي گذارد و مي تواند سبب افزايش خودكشي هم شود. شماره تلفن هاي اورژانس براي مشاوره: انجمن علمي روانپزشكان ايران توصيه مي كند: اگر فكر خودكشي يا آسيب به خود داريد با يكي از نزديكان يا دوستان مورد اعتماد خود و در اسرع وقت با روانپزشك صحبت كنيد. شماره هاي تماس اورژانس مشاوره را به خاطر داشته باشيد. متخصصان مي گويند اغلب خودكشي ها قابل پيشگيري هستند. پيش از هر اقدامي حرف بزنيد. خط اورژانس اجتماعي: 123مشاوره روانشناختي وزارت بهداشت: 4030 با ما حرف بزن سازمان بهزيستي: 1480