نفس‌تنگی پاییزی اهواز؛ معمای حل‌نشده

سلامت نیوز:پاییز از راه رسیده و اهوازی ها چشم به آسمان دارند تا بلکه بارانی ببارد؛ انتظاری شیرین و همزمان، تلخ. باران پاییزی شاید کمی از داغی دما و شرجی بکاهد، اما بروز دوباره تنگی نفس پس از نخستین بارش آن هم در روزهایی که کرونا در خوزستان جولان می دهد، اتفاقی نیست که شهروندان منتظرش باشند. به گزارش سلامت ینوز به نقل از روزنامه همشهری ، مشکلات تنفسی اهوازی ها بعد از نخستین بارش های پاییزی از ابتدای دهه 90آغاز شد. سال 95دانشگاه علوم پزشکی اهواز عامل این اتفاق را گرده افشانی درختان کنوکارپوس اعلام کرد و 2 سال بعد از آن مسئولان مدعی شدند با هرس این گیاهان آمار بیماران تنفسی کاهش چشمگیری داشته است. با وجود این همچنان تردیدهای زیادی درباره عامل اصلی تنگی نفس اهوازی ها وجود دارد؛ تردیدهایی که نتیجه انجام نشدن یک مطالعه دقیق و علمی است. کرونا، باران پاییزی و نگرانی مردم خلف مزرعه از ساکنان اهواز در این باره می گوید: این روزها کرونا به شدت طغیان کرده و حالا علاوه بر کرونا، باید نگران باران های اسیدی هم باشیم. باران هایی که ناشی از مخلوط شدن دود صنایع با باران است. او با بیان اینکه خوزستان 2 دهه است با ریزگردها دست و پنجه نرم می کند از کمبود اسپری تنفسی در بیمارستان ها گلایه می کند؛ مشکلی که امسال بیشتر به چشم خواهد آمد، زیرا داستان تنگی نفس تا اواخر پاییز ادامه خواهد داشت و کرونا هم که فعلا پایانی ندارد.مزرعه می افزاید: کنوکارپوس مظلوم واقع شده. از یک طرف جور افزایش سرانه فضای سبز را می کشد و از یک طرف متهم به آلودگی می شود‎؛ خب شما که می گویید این گیاه مقصر است چه کاری برای جایگزین کردن آن کرده اید؟ یکی دیگر از شهروندان اهواز هم سال هاست با آغاز بارندگی های پاییزی خانه نشین می شود. او که هر سال با حاد شدن آلرژی ناچار می شود به بیمارستان مراجعه کند، امسال این مراجعه را برابر با ابتلا به کرونا و قرارگیری در شرایط استرس زا می داند و معتقد است با شروع مراجعه بیماران تنفسی به بیمارستان، آمار مبتلایان به کرونا هم به طور قابل توجهی افزایش می یابد. دیگر شهروند اهوازی هم با گلایه هایی مشابه، از حل نشدن معمای تنگی نفس می گوید و توضیح می دهد: چرا یک بار برای همیشه پاسخ درست به ما نمی دهند؟ اغلب شرکت های صنعتی که در اهواز فعالیت می کنند به پیوست های محیط زیستی پایبند نیستند. صنایع نفت، نیشکر و فولاد همه آلودگی ایجاد می کنند و حتی بعد از نخستین بارش های پاییزی در و دیوار خانه هایی که در نزدیکی فولاد قرار دارد به دلیل ترکیب باران با آلودگی ها، سیاه می شود. بیمارستان گلستان؛ پذیرای بیماران تنفسی در برابر همه نگرانی ها و تردیدها، سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی اهواز از هرس درختان کنوکارپوس و انتخاب بیمارستان معین برای پذیرش بیماران تنفسی خبر می دهد. حسین کاملی با اشاره به مصوبه های جلسه ستاد مرکزی مبارزه با کرونا در خوزستان به توضیح می دهد: در این جلسه با توجه به شیوع کرونا، عوارض احتمالی نخستین بارش پاییزی و مشکلات تنفسی ناشی از آن، بر آمادگی کامل مراکز درمانی تأکید شد. به گفته او، فعلا بیمارستان گلستان اهواز به عنوان بیمارستان معین انتخاب شده است تا درصورت نیاز، پذیرای بیماران تنفسی به دور از فضاهای آلوده به کرونا باشد. امیر آباب زاده متخصص گوش، حلق و بینی اما با تأکید بر اینکه کنوکارپوس عامل آلرژی پاییزی اهوازی ها نیست و باید در این باره مطالعه علمی صورت گیرد، از افراد حساس می خواهد در این شرایط کرونایی و تغییر فصل، در روزهای آلوده و به ویژه در زمان بارندگی از منزل خارج نشوند.هرس کنوکارپوس فقط به توصیه شورای سلامتشهرداری اهواز برای چندمین سال متوالی به توصیه شورای سلامت خوزستان، هرس درختان کنوکارپوس را آغاز کرده و تا امروز 150هزار درخت هرس شده است. با وجود این شهردار هنوز هم مانند بسیاری از شهروندان تأکید می کند دلایل متقن علمی برای اینکه کنوکارپوس عامل تنگی نفس اهوازی ها بعد از نخستین بارش است، وجود ندارد. موسی شاعری به سمینار سال گذشته و نظر اساتید دانشگاه چمران اهواز اشاره می کند که تقصیر کنوکارپوس را رد کرده بودند. او با وجود این تأکید می کند تا زمانی که مطالعه علمی و دقیق درباره خود درخت، گرده افشانی و بررسی افرادی که دچار آلرژی می‎شوند، صورت نگیرد نمی توان در این باره نظر قطعی دارد. شاعری برای رد فرضیه تأثیر کنوکارپوس چند پرسش را مطرح می کند؛ اینکه چرا این مشکل در شهرهای دیگر مانند شوش که کنوکارپوس دارند، ایجاد نمی شود؟ اگر این آلرژی مربوط به گرده افشانی درخت است چرا فقط در نخستین بارش ایجاد حساسیت می کند؟ آیا متخصصان این تأثیر را با دلایل علمی تأیید می کنند؟ هیچ مطالعه علمی علیه کنوکارپوس نیست مهرانگیز چهرازی عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز سال گذشته در نشستی که درباره عوامل آلرژی زا در پاییز برگزار شد، با اشاره به پاک بودن سابقه کنوکارپوس این سؤال را مطرح کرد که آیا گیاهی که در ده ها مقاله در تمام مناطق دنیا تنها از منافع و بهره برداری بشر از آن یادشده و هیچ گونه بیماری عمده ای از آن گزارش نشده و همچنین پالایش کننده هوا و خاک است و از طرفی عصاره تمام اندام های آن حاوی متانول و آنتی اکسیدان های بالاست، خود می تواند عامل آلودگی باشد؟ بنابر صحبت های صورت گرفته در این نشست، انجمن آسم و آلرژی ایران از انجمن آسم و آلرژی و ایمونولوژی آمریکا نظرخواهی کرده و این انجمن اعلام کرده بود هنوز پژوهش های مستدل و مستندی دال بر آلرژی زا بودن این درخت در سایر مناطق دنیا وجود ندارد. با وجود این کشت کنوکارپوس در اهواز متوقف شده است و شهردار هم هرس این درخت را شبیه قلع و قمع می داند. پرونده پاک کنوکارپوس در کویت و پاکستان فرزاد موسوی کارشناس کشاورزی که خود با آلرژی شدید پاییزی درگیر است هم کنوکارپوس را عامل اصلی نمی داند. او با طرح فرضیه ای در این باره می گوید: برگ این درخت حالت چرمی و چسبناک دارد، آلودگی نفتی روی کنوکارپوس می نشیند و در زمان بارندگی این آلودگی شسته می شود و با فعل و انفعالات شیمیایی موجب بروز مشکل می شود و می توان گفت کنوکارپوس به طور غیرمستقیم آلرژی زاست. وی با اشاره به تجربه پاکستان و کویت در کاشت گیاهان کنوکارپوس توضیح می دهد: به دلیل آلرژی شدید و همچنین رشته تحصیلی ام در این باره تحقیق زیادی کردم و متوجه شدم هیچ کدام از این کشورها با مشکل آلرژی زایی کنوکارپوس مواجه نشدند. حتی در شهرهای دیگر خوزستان مثل رامشیر یا شوش هم که این گیاه کاشته شده است شرایط مانند اهواز نیست. از سوی دیگر ریزگردها هم تا این اندازه در بروز مشکلات تنفسی اهوازی ها مؤثر نیستند و به نظر می رسد مقصر اصلی آلودگی های ناشی از فعالیت شرکت های نفت، نیشکر و فولاد است. کنوکارپوس یکی از مشهورترین درختان دریایی در آمریکا و سواحل مکزیک و قسمت هایی از غرب آفریقاست؛ درختی همیشه سبز با پوست خاکستری تا قهوه ای رنگ ناهموار و شیاری. برگ این گیاه قابلیت و خاصیت جذب گردوغبار دارد و کاشت آن در شهرهای جنوبی کشور با توجه به همین ویژگی از ابتدای دهه 90آغاز شد. با وجود گذشت یک دهه از کاشت این درخت و گذشت چند سال از بروز مشکلات تنفسی برای اهوازی ها بعد از نخستین بارش پاییزی، اما هیچ کدام از نهادها یا ارگان های مرتبط مطالعه دقیق علمی درباره ارتباط این دو و یافتن عامل اصلی آلرژی انجام نداده اند؛ بی توجهی که موجب شده بسیاری از اهوازی ها هر سال در پاییز به جای استفاده از هوای دلچسب، راهی بیمارستان ها شوند.