مشکلات روانی شایع در سالمندان کدام است؟

سلامت نیوز: معاون توسعه پیشگیری بهزیستی کشور با اشاره به افزایش سریع جمعیت سالمندان در جهان و ایران گفت در سالهای آتی جمعیت سالمندان در کشور با رشد سریع مواجه است به نحوی که تا ۳۰ سال آینده بیش از ۳۰ درصد از جمعیت کشور را سالمندان تشکیل خواهند داد. به گزارش سلامت نیوز به نقل از روابط عمومی سازمان بهزیستی، فاطمه رضوان مدنی با بیان این مطلب گفت: این امر علاوه بر ایجاد ضرورت برای فراهم کردن خدمات مناسب و مبتنی بر نیازهای خاص جمعیت سالمندان، نوید دهنده افزایش جمعیتی است که در صورت برخورداری از سلامت روانی و اجتماعی گنجینه ی مهمی در انتقال تجارب مثبت و سازنده به نسل جوان و منبع بسیار ارزشمندی در حفظ ارزشها و تقویت سرمایه اجتماعی است. وی ادامه داد: با این نگاه دوران سالمندی، دوران کناره گیری از جامعه و انتظار کشیدن برای پایان زندگی نیست، بلکه مرحله مهم و سازنده ای از زندگی است که دو تا سه دهه از عمر یک فرد را در بر می گیرد. رضوان مدنی گفت: دوره ای که تغییرات جسمی آن برای همه افراد مشترک است اما میزان بهزیستی روانشناختی و سبک زندگی اجتماعی سالمندان، سرعت و کیفیت این تغییرات را تعیین می کند. وی در ادامه با اشاره به مشکلات روانی شایع دوران سالمندی، افسردگی، آلزایمر و اضطراب را از شایعترین مشکلات روانشناختی و عصب شناختی دوران سالمندی دانسته و بر تاثیر این عوامل بر کیفیت سلامت جسمی و میزان آسیب پذیری سالمندان در برابر مشکلاتی نظیر انواع خشونت، خودکشی، سوء مصرف مواد و حوادثی نظیر سقوط در اثر عدم تعادل که از مشکلات شایع سالمندی است، تاکید کرد. معاون توسعه پیشگیری بهزیستی کشور همچنین خاطرنشان کرد: اگرچه در سراسر جهان به صورت میانگین از هر چهار یا پنج نفر، یک فرد در طول زندگی خود بیماریهای روانی را تجربه می کند اما با افزایش سن میزان آسیب پذیری افراد در برابر انواع مشکلات روانشناختی افزایش می یابد، به نحوی که شیوع اختلالات روانشناختی در سالمندان 65 سال به بالا در جهان تقریبا 10 درصد است اما این میزان در سن 80 سالگی دو برابر می شود. رضوان مدنی گفت: دفتر مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی کشور، به صورت جدی در راستای توسعه خدمات روانشناختی مبتنی بر نیازهای این جمعیت، تقویت نیروی انسانی لازم و تجهیز حرفه ای مراکز مشاوره عمومی و تخصصی خود در تلاش است؛ اما لازم است بدانیم که با توجه به سرعت رشد جمعیت و گسترش مشکلات و نیازهای روانشناختی این جمعیت، در صورتی که اقدامات پیشگیرانه لازم در این زمینه انجام نشود، حتی قویترین سیستم های تشخیص و درمان روانشناختی قادر به حل مشکلات و پاسخگویی به نیازهای روانی سالمندان نخواهند بود. راهکارهای حفظ سلامت روان سالمندان وی در بیان راهکارهای حفظ سلامت روان سالمندان تصریح کرد: با توجه به اینکه خوشبختانه سالمندان در فضای فرهنگی جامعه و خانواده های ایرانی از جایگاه مقبولی برخوردارند، خانواده ها و مراقبان دروازه بانان سلامت سالمندان محسوب می شوند. توجه به وضعیت روحی و روانی این افراد، علاوه بر کاهش هزینه های مادی و معنوی مراقبت و درمان آنها برای خانواده، از پیشرفت بیماری های احتمالی و گسترش میزان آسیب و ناتوانی ناشی از این مشکلات پیشگیری کرده و در نهایت موجب خواهد شد، خانواده ها به جای سالمندان وابسته و نیازمند به مراقبت، از اعضای باتجربه، مستقل و کارآمدی برخوردار باشد که با توجه به فراغت های دوران بازنشستگی می توانند، نقش مهمی در تقویت کارکردهای مثبت خانواده و پرورش نسل جدید داشته باشند. دلایل آسیب پذیری سالمندان همچنین وی عنوان کرد: نظر به اینکه یکی از مهمترین دلایل آسیب پذیری سالمندان در برابر انواع بیماریها، تنهایی و انزوا است، خانواده ها می بایست از سویی به حضور بزرگسالان و سالمندان در روابط خانوادگی، اجتماعی و به ویژه ارتباط با نسل های جدید و نیز بهره گیری از توانمندی های این افراد در حل مسائل خانوادگی و اجتماعی اهمیت دهند و از سوی دیگر، نسبت به بروز نشانه های افسردگی، آلزایمر، اضطراب، مشکلات خواب و سایر بیماری های روانشناختی در سالمندان خانواده و اطرافیان حساس بوده و در صورت مشاهده این علایم، بهره گیری از خدمات مشاوره و روانشناختی حضوری و یا تلفنی را تشویق و حمایت کنند. میانسلان نیز به عنوان جمعیتی که در آینده ای نزدیک با چالشهای دوران سالمندی مواجه می شوند، از خود مراقبتی روانی غافل نشده و با اهمیت دادن به درمان مشکلات روحی و روانی خود و حفظ فعالیت مثبت در شبکه ارتباطات خانوادگی، دوستی، بین نسلی و اجتماعی به بهبود وضعیت سلامت روان خود کمک کنند. وی در بیان اهمیت تقویت مطالبه گری و ایجاد حساسیت نسبت به وضعیت سلامت روان سالمندان گفت: در شرایطی که می دانیم از هر شش سالمند حداقل یک نفر مورد خشونت و به ویژه خشونت روانی واقع می شود و متاسفانه بر اساس تحقیقات موجود، عمده این وقایع در فضای خانواده ها رخ می دهند، توجه و واکنش مناسب به مشکلاتی که به دلیل عدم آگاهی، غفلت و یا بی توجهی به حقوق سالمندان رخ می دهد را مسئولیتی اجتماعی برای همه افراد جامعه دانست و بیان کرد: هر چه که با گذشت زمان توان جسمی و روانی سالمندان کاهش می یابد، می بایست نقش جامعه، محیط و خانواده در مراقبت و حفظ کیفیت و رضایت از زندگی سالمندان پر رنگ تر شود. معاون توسعه پیشگیری سازمان بهزیستی کشور گفت: اگر چه همه ما کسانی که برای میانسلان و سالمندان کار می کنیم در کنار خانواده ها و سایر مراقبان شاید نتوانیم جلوی پیر شدن عزیزانمان و چروکیده شدن پوست آنها را بگیریم ولی می توانیم کمک کنیم که روح آنها دیرتر پیر شود. در این مسیر در کنار ایجاد ساختارها و سیستم های خدمات دهی مناسب به سالمندان، کمک به ایجاد درک مثبت از دوران سالمندی و تقویت حمایت و مشارکت اجتماعی این جمعیت بسیار راهگشا خواهد بود.