شیوه مدرسه‌رفتن درسال‌کرونا

سلامت نیوز: 20 روز مانده به شروع سال تحصیلی جدید، شیوه نامه بازگشایی مدارس از سوی وزارت آموزش و پرورش منتشر شد تا دانش آموزان، والدین آنها، مدیران و معلمان مدارس بدانند در سال تحصیلی جدید که به سال کرونا معروف است، چه باید بکنند و چطور به مدرسه بروند. به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،این شیوه نامه تفصیلی است و نحوه فعالیت مدارس در مناطق سفید، زرد و قرمز را مشخص کرده است. به گزارش همشهری، در ایران هم مانند تعداد دیگری از کشورهای جهان مقرر شده مدرسه ها با وجود کرونا بازگشایی شده و فرایند آموزش دانش آموزان از سر گرفته شود. این بازگشایی البته شباهتی به روزها و هفته های اول مدرسه در سال های گذشته نخواهد داشت چراکه روال آموزش با توجه به شرایط کنونی در بیشتر شهرها عمدتا از راه دور خواهد بود. یکی از اتفاقات جدید در سال تحصیلی پیش رو که در شیوه نامه بازگشایی مدارس آمده، لغو تعطیلی پنجشنبه ها و آموزش دروس به شکل حضوری یا مجازی به دانش آموزان است. همچنین تأکید شده که مجموع ساعات برنامه ریزی شده، حضوری، نیمه حضوری، غیرحضوری و تراکمی معلمان نباید کمتر از ساعات تعهدها برای تدریس اعم از موظف و غیرموظف در هر هفته باشد. درباره هزینه کلاس های فوق برنامه مدارس که مورد مناقشه والدین با مدارس بود هم مشکل تا حدودی برطرف شده و در شیوه نامه آمده است: درصورتی که به دلیل ضرورت رعایت پروتکل های بهداشتی در شرایط زرد کلاس ها به دو گروه تقسیم شده، میزان هزینه دریافتی از دانش آموزان از زمان قبل از تقسیم کلاس بیشتر نشود. طبق شیوه نامه اعلامی، باید تعداد دانش آموزان و معلمانی که با هم در یک زمان و مکان در تماس چهره به چهره هستند، تا حد امکان به حداقل ممکن برسد. برای تحقق این امر باید دانش آموزان به نحوی گروه بندی شوند که فاصله اجتماعی مورد تأکید در دستورالعمل های بهداشتی رعایت شود. همچنین دانش آموزانی که در یک روز در کلاس نیستند، باید به نحوی مدیریت شوند که مشغول به انجام کارهای مرتبط با برنامه درسی خود باشند. برنامه های آموزشی آموزش حضوری در کلاس و مدرسه ، آموزش در بستر شبکه اجتماعی دانش آموزان ، آموزش در مدرسه تلویزیونی ایران ، آموزش تجمیعی همراه با ارسال بسته های یادگیری خودآموز و از طریق سیستم های مدیریت یادگیری ویژه مدارس خاص که مورد تأیید و نظارت آموزش و پرورش است. طبق این شیوه نامه حضور مداوم و فعال مدیر و تمام همکاران در شبکه آموزش دانش آموزی شاد به عنوان بخشی از محیط کار ضروری اعلام شده و کادر مدرسه مسئول شناسایی، ثبت نام، آموزش و نگهداشت تمام دانش آموزان مدرسه و عضویت آنها در شبکه شاد هستند. برنامه ریزی، نظارت و کنترل لازم برای ثبت نام دانش آموزان و نوآموزان و استفاده از خدمات ارائه شده در سامانه آموزشی دانش آموز شاد توسط مدیر مدرسه انجام می شود. در وضعیت زرد و درصورت ضرورت، تقسیم دانش آموزان و نوآموزان یک کلاس به 2 گروه به منظور رعایت فاصله گذاری الزامی است. مدیر مدرسه موظف است دانش آموزان و نوآموزان هر کلاس را با توجه به مساحت کلاس و تعداد دانش آموز و نوآموز به گونه ای توزیع کند که حفظ حداقل فاصله مورد انتظار مطابق پروتکل های بهداشتی امکان پذیر باشد. بنابراین ممکن است در وضعیت زرد مدارس با حضور تمام یا بخشی از دانش آموزان و نوآموزان دایر باشند.کلاس های درسی کم جمعیت و کلاس های درس چندپایه به نحوی که مغایر با پروتکل های بهداشتی نباشد، با تمام دانش آموزان تشکیل و آموزش حضوری به روال معمول برگزار شود. از سامانه شاد برای انجام فعالیت ها و تکالیف درسی نوآموزان یا دانش آموزان با نظارت و هدایت والدین و ارائه بازخورد توسط معلمان آنها استفاده شود.در بحث آموزش مجازی هم وزارت آموزش و پرورش همچنان تأکید بر شبکه آموزش دانش آموزی (شاد) دارد و آن را تنها بستر در کلاس های اینترنتی معرفی و حضور معلمان و دانش آموزان در پلتفرم های دیگر را ممنوع اعلام کرده است. شیوه نامه ابلاغی از نگاه معلمان با وجود اینکه آموزش و پرورش سعی کرده با ارائه شیوه نامه ای تفصیلی به همه پرسش ها درباره چگونگی فعالیت مدارس در سال کرونا پاسخ بگوید، اما معلمان به عنوان یکی از اصلی ترین ذی نفعان این شیوه نامه نقدهایی به آن وارد می کنند. به گفته منتقدان، شکل ارائه آموزش ها نسبت به شرایط سال تحصیلی قبل در زمان کرونا، تفاوت چندانی نکرده است به این شکل که یا آموزش ها حضوری و در مدرسه خواهد بود یا در بستر شبکه مجازی برگزار می شود. آموزش تلویزیونی و آموزش تجمیعی همراه با ارسال بسته های یادگیری خودآموز هم دو روش دیگری هستند که در این شیوه نامه به عنوان روش های آموزشی در دوره کرونا مطرح شده است.مصطفی کریمی، کارشناس آموزشی و دبیر زیست مقطع متوسطه دوم درباره ابهامات این شیوه نامه به همشهری گفت: جداول براساس 3 وضعیت سفید، زرد و قرمز بنا شده است و مثلا گفته اند در وضعیت سفید، آموزش حضوری است و در زرد حضوری و غیرحضوری باهم و قرمز به طور کامل غیرحضوری. سؤال این است که با توجه به تغییر حالت مداوم وضعیت بیماری کرونا در شهرها و نقشه شیوع بیماری کرونا، مدیران مدارس چگونه برنامه ریزی کنند که به آموزش لطمه نخورد؟ انعطاف پذیری در برابر تغییر شرایط دشوار است؛ مثلا فرض کنیم وضعیت شهری مثل اردبیل، این هفته قرمز است و هفته بعد وزارت بهداشت اعلام کند که زرد شده، مدیر چگونه می تواند برنامه ریزی را به سرعت تغییر بدهد که دانش آموزان و معلمان با رعایت پروتکل های اعلام شده در این وضعیت به مدارس بیایند. مسئله ای به نام زمان مورد نیاز نکته دیگر که در کانون نقد و نظرهاست، بحث زمان بندی حضور دانش آموزان در کلاس های درس است؛ شیوه نامه در این زمینه زبان صریحی ندارد، برای مثال در جدول مربوط به دوره پیش دبستانی و ابتدایی، در بخش وضعیت زرد آمده است: حضور در مدرسه، حداقل 4روز در هفته و حضور مجازی به میزان مورد نیاز برای تکمیل فرایند آموزش و یادگیری. یا در جدول مربوط به دوره متوسطه اول و دوم نظری، زمان آموزش 35دقیقه اعلام شده درحالی که برخی معلمان معتقدند این بازه زمانی با توجه به سرعت پایین اینترنت و تعداد بالای دانش آموزان برای تدریس و انتقال صحیح مضامین آموزشی به دانش آموزان ناکافی است. مینا طهماسبی، معلم پایه سوم ابتدایی در این باره به همشهری گفت: عبارت مورد نیاز که برای زمان آموزش مجازی به کار برده اند، مبهم است. این بند قطعا باعث بی نظمی و هرج و مرج خواهد شد و بین والدین و معلمان اختلاف ایجاد می کند. ضمن اینکه قطعا یک سری از معلمان با استناد به این بند، آموزش مجازی را حذف یا آن را پراکنده برگزار خواهند کرد و برعکس یک عده تمرکزشان را به جای آموزش حضوری، روی آموزش مجازی خواهند گذاشت و همه اینها باعث می شود که والدین دانش آموزان دائم کلاس ها را با هم مقایسه کنند و به این ترتیب برای مدرسه حاشیه ایجاد شود. در واقع ملاک عمل روشنی وجود ندارد. شادی حجتی، معلم فیزیک دوره متوسطه هم به 35دقیقه ساعت آموزشی مجازی دانش آموزان نقد دارد. فقط 10دقیقه تا یک ربع طول می کشد که دانش آموزان آنلاین شوند و همه در کلاس حاضر شوند. بارها کلاس های ما به دلیل سرعت کم اینترنت قطع و وصل می شود و یک کلاس تا 2ساعت هم طول می کشد، بعد چطور مسئولان آموزش و پرورش این مسائل را می دانند و زمان آموزش را به 35دقیقه کاهش داده اند؟ حداقل اگر این زمان را برای آموزش درنظر گرفتند، سرعت اینترنت را افزایش بدهند یا سیستم شاد که پر از ایراد نرم افزاری و سخت افزاری است را سامان دهند که بتوانیم از وقتمان درست استفاده کنیم. مسئله ضد عفونی هر روز مدارس در یکی از بندهای این شیوه نامه، 10وظیفه برای مدارس، تعریف شده است که در یکی از آنها آمده: ضدعفونی مستمر کلاس ها، سرویس های بهداشتی و محیط مدارس با مشارکت اولیا و نهادهای مسئول. بسیاری از معلمان و مدیران مدارس به این بند ایراد وارد کرده و می گویند که مدیران وزارت آموزش و پرورش با محول کردن این وظیفه به والدین دانش آموزان و نهادهای مسئول، جای خالی و ابهام باقی گذاشته اند. محمد رئوف صادق، معلم دبستان مفید بیرجند گفت: در برخی استان ها و شهرستان ها مانند شهر ما بسیاری از خانواده ها توان خرید مواد ضد عفونی کننده برای مصرف شخصی هم ندارند، بعد آموزش و پرورش توقع دارد که بابت ضد عفونی کردن کلاس ها و سرویس بهداشتی به مدرسه پول بدهند؟ نکته بعدی این است که منظور آموزش و پرورش از نهادهای مسئول کجاست؟ کدام نهاد مسئول؟ وزارت بهداشت که در بحث درمان خودش مانده؟ این کلی گویی ها و محول کردن وظایف به عهده مردم نتیجه ای جز بی برنامگی و نافرجامی دارد؟ همین یک بند نشان می دهد که مدیران وزارتخانه چقدر نگاهشان نسبت به مدارس و وضعیت جامعه نادرست است و فقط خواسته اند با طراحی و ابلاغ یک شیوه نامه خودشان را از گزند نقدها و مطالبات دور نگه دارند. فنی حرفه ای ها چه می کنند؟ جدول مربوط به زمان بندی آموزش هنرجویان فنی حرفه ای و کارو دانش با جداول آموزش رشته های نظری تفاوت آنچنانی ندارند و در شهرهایی که وضعیت قرمز است، همچنان اصل بر آموزش غیرحضوری است و درصورت نیاز آموزش تجمیعی توصیه شده، این در حالی است که بیش از 60درصد دروس رشته های این دو شاخه، عملی است و به حضور در کارگاه های آموزشی نیاز دارد اما در شرایط کرونا طبعا این امکان مهیا نیست. بسیاری از این کلاس ها باید غیرحضوری برگزار شوند. برخی مدیران و معلمان فنی حرفه ای و کارو دانش می گویند که اگر بخواهند طبق برنامه ریزی این جدول، آموزش ها را دنبال کنند، تدریس برخی دروس برایشان ناممکن است و باید به طور کلی از آن صرف نظر کنند. یکی از آنها مجتبی بهره مند، دبیر رشته برق هنرستان احمدی روشن در این باره به همشهری گفت: عنوان شده در درس مشترک صنعت، دروس کارگاهی 8ساعته پس از وضعیت شهر به زرد یا سفید، کلاس ها برگزار شود. اگر وضعیت زرد یا سفید نشد چه باید بکنیم؟ راهکارهایی مثل برگزاری کلاس های عملی با جمعیت کمتر یا به صورت زوج و فرد یا صبح و بعد از ظهر در این شیوه نامه مورد توجه قرار نگرفته است. بهره مند ادامه داد: این شیوه نامه برعکس ادعای مدیران آموزش و پرورش تهی از هرگونه خلاقیت و ارائه راهکار برای آموزش در دوره کرونا ست و هیچ حرف جدیدی ندارد. ایده ها همان چیزهایی است که در فروردین و اردیبهشت مطرح شد و باز هم همه وظایف و برنامه ریزی ها بر دوش معلمان و والدین افتاده است و برای خود وزارتخانه هزینه ای ندارد. شیوه نامه بازگشایی مدارس دیروز در گروه های مختلف معلمان به بحث و بررسی گذاشته شد. مهم ترین نکته درباره این شیوه نامه نقد و نظر درباره کاربردی بودن بندهای توصیه شده است. بخشی از این توصیه ها در زمان اجرا نیازمند اصلاحات و بازنگری هایی خواهند بود.