راه‌های لاغر کردن کودکان چاق

سلامت نیوز:چاقی و اضافه وزن در دوران کودکی، چالشی جدی در دنیای امروز است که در صورت بی توجهی، دامنه آن تا بزرگسالی ادامه یافته و علاوه بر تهدید کودکان به انواع بیماری ها، آنان را در معرض تهدیدات جدی سلامت در سنین بالا قرار می دهد. به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اطلاعات ،کودکان چاق در بزرگسالی به نسبت بیشتری به چاقی مبتلا می شوند چرا که تمام بیماری ها مثل دیابت، سرطان و بیماری های غیرواگیر در بین افراد چاق، شیوع بیشتری دارد.بررسی های انجام شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حاکی از این است که حدود ۱۵ درصد کودکان ۱ تا ۲ ساله در ایران اضافه وزن دارند و این میزان در استان های شمالی مانند: گیلان، مازندران، اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی به ۲۰ درصد می رسد. این در حالی است که افزایش مصرف غذاهای پر انرژی تاثیر مستقیمی در کنترل وزن کودکان دارد. کارشناسان معتقدند، شیوع چـاقی در دهـه های گذشـته افزایش داشته که علت آن شیوع مواردی مانند افـزایش کـالری دریـافتی و چربـی غـذاهای مـصرفی، افـزایش مـصرف غذاهای آماده و نوشابه های شیرین، افزایش صـرف وقـت بـرای مـشاهده تلویزیـون و بـازی های کـامپیوتری، کـاهش فعالیـت فیزیکی، افزایش مصرف میان وعده ها هنگام تماشای تلویزیـون، افزایش تبلیغات تلویزیونی در مورد غذاهای آماده، عدم امکانـات بـرای فعالیـت فیزیکـی و بـازی کودکـان در بیـرون از منـزل و مدرسه بوده است. ‏ آنان می گویند، با افزایش مهارت های حرکتی در اوایل کودکی، بازی و فعالیت بدنی که محرک اصلی رشد و سلامت جسمانی هستند باعث می شوند کودک انرژی مورد نیاز روزانه را داشته باشد و به حفظ وزن بدن در طول رشد کودک کمک می کند.‏ چاقی در کودکان دکتر مرجان عجمی ـ متخصص تغذیه انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور با هشدار نسبت به خطرات اضافه وزن و چاقی کودکان می گوید: چاقی کودکان در سنین پیش از مدرسه به یک مشکل سلامت عمومی تبدیل شده است و مواجهه زودهنگام با شیوه زندگی ناسالم همچون مصرف زیاد غذاهای پرچرب، پر نمک و یا سرشار از قند و شکر مثل انواع فست فودها و شیرینی جات، آب میوه های صنعتی و نکتارها، نوشابه، آب نبات، چیپس و پفک همواره با افزایش وزن و چاقی و ابتلا به بیماری های مزمن مانند دیابت ملیتوس و بیماری های قلبی ـ عروقی در سال های بعدی زندگی مرتبط است. وی با بیان این مطلب که پیروی از یک برنامه غذایی متنوع و متعادل از اصول مهم یک رِژیم غذایی سالم است می افزاید: مصرف گروه های غذایی مختلف در روز از جمله نان و غلات، میوه و سبزی، شیر و لبنیات، حبوبات، گوشت، مغزها و دانه ها جهت تامین نیاز به مواد مغذی همچون کلسیم، روی، ویتامین آ، آهن، ریبو فلاوین و سایر ویتامین ها و املاح ضروری است. این متخصص تغذیه با اشاره به ابتلای برخی کودکان به کمبود آهن و آنمی فقر آهن، تاکید می کند: این کمبود آهن پیامدهای طولانی مدت دارد و می تواند باعث اختلال در تمرکز و توجه و عملکرد شناختی مغز شود. کمبود ریز مغذی در کودکان یک ساله ای که مصرف شیر جای غذای اصلی آن ها را می گیرد، شایع تر است همچنین کودکانی که گوشت نمی خورند و آهن مورد نیاز بدن را عمدتا از منابع گیاهی مثل غلات غنی شده، لوبیا و عدس دریافت می کنند ممکن است در معرض کمبود آهن قرار بگیرند. وی با بیان اینکه کلسیم یکی از املاح ضروری برای رشد استخوانی کودکان است می گوید: مصرف شیر و فرآورده های لبنی به میزان کافی برای پیشگیری از کمبود کلسیم مهم است.مدیر ترجمان دانش همگانی تغذیه انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور یادآوری می کند: عنصر روی نیز یکی از عناصر مهم در رشد و تکامل است و کمبود آن علاوه بر اختلال رشد، می تواند باعث کاهش اشتها شود. گوشت و غذاهای دریایی از منابع خوب روی در رژیم غذایی است. از اینرو کودکان ماهانه دو بار در هفته مصرف ماهی را در رژیم غذایی شان داشته باشند، به خصوص ماهی هایی که حاوی اسید چرب یا سالمون هستند. وی می افزاید: بهتر است کودکان از مواد غذایی تازه و فرآوری نشده همچون انواع مختلف سبزیجات و حبوبات مثل انواع لوبیا، عدس، مغزها، دانه ها و غلات کامل استفاده کنند. گنجاندن این مواد غذایی در رژیم غذایی آنان حایز اهمیت است. مصرف منابع غذایی حیوانی مثل گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ و فرآورده های لبنی (شیر و ماست) نیز برای کودکان مفید است. این متخصص تغذیه با بیان اینکه شیوع بالای اضافه وزن و چاقی در کودکان زمینه ساز ابتلا به بیماری های مزمن در بزرگسالی است تاکید می کند: امروزه کودکان زمان زیادی را به تماشای تلویزیون و یا انجام بازی های رایانه ای به صورت نشسته اختصاص می دهند و همین امر باعث افزایش وزن و چاقی در این گروه سنی می شود. صرف زمان زیاد در زیر سقف های بسته به احتمال زیاد کمبود ویتامین د را افزایش می دهد. یکی از منابع اصلی تأمین ویتامین د بدن، سنتز آن از طریق تابش مستقیم نور خورشید بر پوست است و از آنجا که مقادیر کافی این ویتامین در بدن برای عملکرد کلسیم و رشد استخوانی ضروری است، توصیه می شود این گونه سرگرمی هایی که عمدتاً بدون صرف انرژی و در فضای بسته است به حدود دو ساعت در روز و کمتر محدود شود. مدیر ترجمان دانش همگانی تغذیه انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور خاطرنشان می کند: پیروی از اصول تغذیه سالم در خانواده و به ویژه توسط مادر که نقش اصلی را در تهیه غذا برای اعضای خانواده دارد، بر سر یک سفره غذا خوردن و اهمیت دادن به وعده صبحانه نقش کلیدی در شکل گیری عادات صحیح غذایی و تغذیه سالم کودکان دارد. پیامد های منفی چاقی مریم حلاج ـ متخصص تغذیه نیز در مورد چاقی می گوید: چاقی در دوران کودکی ممکن است منجر به وقوع بیماری های خطرناک و تهدید کننده شود و پیامدهای روانی منفی داشته باشد. علت چاقی در کودکان معمولاً شامل مصرف غذاهای ناسالم، کمبود فعالیت های فیزیکی و پرتحرک و الگوهای غذایی نامناسب خانواده است. ‏ وی می افزاید: افزایش تعداد بچه های چاق می تواند منجر به وقوع مشکلات اجتماعی شود چرا که آنان از سوی همسالانشان مورد تمسخر قرار می گیرند. زمانی که بچه ها چاق می شوند، باید تلاش زیادی صورت گیرد تا بتوان آنان را به وزن عادی برگرداند. این متخصص تغذیه با بیان این مطلب که همه کودکانی که وزن اضافی دارند، چاق نیستند تاکید می کند: کودکان به طور معمول مقادیر مختلفی از چربی را در مراحل مختلف رشد به همراه دارند. بنابراین ممکن است شما نفهمید که کودک تان چاق شده است و اضافه وزن کودک را به مراحل رشد آن ها ربط دهید. شاخص توده بدنی (‏BMI‏) که راهنمایی از وزن را در رابطه با قد ارائه می دهد، مبنای چاقی است. پزشک فرزند شما می تواند از نمودارهای رشد، ‏BMI‏ و در صورت لزوم آزمایش های دیگری استفاده کند تا تشخیص که آیا فرزند شما اضافه وزن دارد یا ندارد. اگر نگران اضافه وزن کودک تان هستید، با پزشکتان مشورت کنید. پزشک تاریخچه رشد و نمو فرزند شما، تاریخچه قد و وزن خانوادگی و نمودارهای رشدی کودک را در نظر می گیرد. به عنوان بخشی از مراقبت منظم از کودک، پزشک ‏BMI‏ کودک شما را محاسبه می کند و تشخیص می دهد که آیا کودک شما نسبت به سن و قد خود اضافه وزن دارد یا وزن او کاملاً طبیعی است. با استفاده از نمودار رشد، پزشک صدک فرزند شما را تعیین می کند، به این معنی که کودک شما با سایر کودکان در همان جنس و سن مقایسه می شوند. به عنوان مثال، اگر فرزند شما در صدک ۸۰ باشد، به این معنی است که در مقایسه با سایر کودکان در همان سن و جنس، ۸۰ درصد وزن کمتری دارد. نقاط برش در نمودارهای رشد، ایجاد شده توسط مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، به شناسایی کودکانی که دارای اضافه وزن و چاقی هستند کمک می کند: صدک بین ۸۵ و ۹۴ نشان دهنده اضافه وزن در کودکان است و صدک ۹۵ یا بالاتر از آن به عنوان کودکان چاق تعریف می شود. علاوه بر وزن ‏BMI‏ و بررسی نمودارهای رشد، پزشک موارد زیر را ارزیابی می کند: سابقه خانوادگی در مورد چاقی و مشکلات سلامتی مرتبط با وزن مانند دیابت، عادت های غذایی فرزند شما، سطح فعالیت و تحرک کودک، سایر شرایط پزشکی کودک و تاریخچه روانی، از جمله بروز افسردگی، اختلال در خواب و غم و اندوه و اینکه کودک شما احساس انزوا یا تنهایی می کند یا نه می تواند در تشخیص چاقی به پزشک کمک کند. حلاج خاطرنشان می کند: بدن، انرژی مصرف نشده را به عنوان چربی ذخیره می کند و برای انجام فعالیت ها و زنده بودن همواره باید غذا و کالری دریافت شود حال اگر مواد دریافت شده بدن بیش از نیاز افراد باشد بدن این مواد اضافه را به صورت چربی در خود ذخیره خواهد کرد. مصرف غذاهای نامناسب مثل غذاهای باچربی و قند بالا به جای مصرف غذاها و مواد سالم، کمبود فعالیت های فیزیکی و نداشتن تحرک بچه های امروزی از علل چاقی در کودکان است. با این که بعضی از دلایل ژنتیکی و هورمونی می توانند در چاقی کودک موثر باشند اما اغلب این اضافه وزن به دلیل پُرخوری کودک و عدم تحرک کافی او است. وی می گوید: بر خلاف بزرگسالان، کودکان برای رشد و نمو به مواد مغذی و کالری بیشتری نیازمندند. بنابراین اگر روزانه کالری مورد نیاز برای رشد و متابولیسم و فعالیت مصرف شود، میزان اضافه وزن با میزان رشد متناسب خواهد بود. اما میزان اضافه وزن در کودکانی که انرژی ای بیش از کالری مورد نیاز خود مصرف می کنند، بالاتر از حدی است که بدن برای رشد به آن محتاج است. البته این در حالی است که بیماری های ژنتیکی و اختلالات هورمونی نیز می توانند سبب چاقی در کودکان شوند؛ مثل سندروم پردر ویلی و سندروم کوشینگ این اختلالات نقش بسیار کمی در این امر دارند و به طور کلی دو عامل عادات نادرست غذایی و عدم تحرک کافی نقش بیشتری در ایجاد چاقی دارند. این متخصص تغذیه می افزاید: تعدادی از والدین چاق نسبت به سایر والدین توجه و نگرانی کمتری در مورد وزن فرزندانشان دارند. این بی توجهی موجب می شود تا والدین نسبت به نحوه خوردن فرزندانشان اهمیت زیادی نشان ندهند و در نتیجه کودکانشان چاق تر می شوند. ‏ ‏ وی در مورد درمان چاقی کودکان تأکید می کند: درمان چاقی دوران کودکی به سن و شرایط پزشکی دیگر کودک بستگی دارد. درمان معمولاً شامل تغییراتی در رژیم غذایی و سطح فعالیت بدنی است. در برخی شرایط، درمان ممکن است شامل داروها یا جراحی کاهش وزن هم باشد. آکادمی اطفال آمریکا توصیه می کند کودکان بزرگتر از ۲ سال و نوجوانانی که وزنشان به عنوان گروه اضافه وزن شناخته می شوند بهتر است برنامه حفظ وزن را رعایت کنند و مواظب افزایش وزن خودشان باشند. کودکان ۶ تا ۱۱ ساله که چاق هستند ممکن است به منظور کاهش وزن تدریجی در ماه، عادات غذایی خود را اصلاح کنند. روش های حفظ وزن یا کاهش وزن در کودکان یکسان است کودک باید رژیم غذایی سالمی داشته باشد و فعالیت بدنی خودش را افزایش دهد. میزان موفقیت برای رسیدن به وزن سالم در کودکان به تعهد والدین برای کمک به کودکان بستگی دارد. ‏ راه های لاغر کردن کودکان چاق ‏ـ اهمیت زیاد صبحانه بدن برای این که یک صبح کاری را شروع کند به انرژی نیاز دارد. بعد از یک شب کامل که در خواب گذشته ذخیره انرژی کاسته شده است. به او بگویید حتی ماشین ها، اتوبوس ها و قطارها نیز بدون سوخت نمی توانند کار کنند. پس برای رفتن به مدرسه یا بازی لازم است روزشان را با یک صبحانه کامل آغاز کنند. غذا خوردن در خانه و به همراه اعضای خانواده و یا در جمع دوستان مدرسه روش خوبی است تا فرزندتان با اشتها غذا بخورد و از آن لذت ببرد. ‏ ـ تغذیه سالم به فرزندتان یادآور شوید برای اینکه سالم باشد و زود مریض نشود باید هر روز بیش از ۴۰ ویتامین و مواد معدنی دریافت کند. هیچ ماده غذایی همه این ویتامین ها را یکجا ندارد. برای همین لازم است که هر روز مواد غذایی متنوعی بخورد تا ویتامین های مورد نیاز خود را تأمین کند. هیچ ماده غذایی خیلی عالی یا خیلی بد وجود ندارد. برای همین نباید به اجبار خود را از خوردن محروم و یا اینکه زیاده روی کرد. به او یاد دهید بهترین روش برای داشتن تغذیه سالم این است که در طول روز مواد غذایی متنوع بخورد. ـ مصرف میوه و سبزیجات میوه و سبزیجات سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و فیبرهای مورد نیاز بدن هستند. به فرزندتان بگویید همه ما باید روزانه ۵ بار میوه و سبزیجات بخوریم. به عنوان مثال یک لیوان آب میوه برای صبحانه، دو نوع سبزیجات برای هر وعده غذایی و یک واحد سیب یا موز به عنوان میان وعده. در این صورت بچه ها نیازشان به ویتامین ها، مواد معدنی و فیبرها را تأمین می کنند. ـ غذاهای خیلی چرب مفید نیستند ‏ مواد غذایی خیلی چرب مانند کره، سیب زمینی سرخ کرده و شیرینی جات با وجود اینکه خوشمزه اند الزاماً برای بدن مفید نیستند. به او بگویید نان و کره خوب است به شرطی که کره اش زیاد نباشد. بدن ما به چربی نیاز دارد تا بتواند تمام عناصر مغذی را دریافت کند اما نباید در مصرف آن زیاده روی کرد. به او توصیه کنید اگر صبحانه را چرب خورده است برای ناهار کم چرب تر بخورد. به فرزندتان یادآور شوید برای اینکه سالم باشد و زود مریض نشود باید هر روز بیش از ۴۰ ویتامین و مواد معدنی دریافت کند. هیچ ماده غذایی همه این ویتامین ها را یکجا ندارد. برای همین لازم است که هر روز مواد غذایی متنوعی بخورد تا ویتامین های مورد نیاز خود را تأمین کند. ‏ ـ میان وعده خوب است حتی اگر بچه ها سر میز هم خوب غذا خورده باشند باز در بین روز امکان دارد به اصطلاح دلشان ضعف برود به خصوص بعد از بازی یا ورزش. برای همین میان وعده بسیار خوب است به شرط این که جای وعده اصلی را نگیرد. به او بگویید می تواند چیپس، کره شکلاتی، شیرینی جات یا بیسکوییت بخورد اما به جای این ها بهتر است میوه های تازه یا میوه خشک، هویج یا یک ساندویچ سبک نان و پنیر و گردو را امتحان کند. در هر حال به او یادآور شوید که هر چه می خواهد بخورد باز یادش باشد که باید مواد غذایی متنوعی بخورد. ‏‏ـ نوشیدن آب در کودکان ‏ بچه ها باید بدانند که بیش از نصف وزن آن ها از آب تشکیل شده است. بدن همه ما علاوه بر مواد غذایی به روزانه ۵ لیوان مایعات نیز نیاز دارد. به بچه ها یاد بدهید برای اینکه بدن دهیدراته نشود یعنی آب آن از دست نرود مهم است که مایعات زیادی بنوشند به خصوص در حین ورزش و یا زمانی که هوا گرم است. نباید تشنه بود و بعد به سراغ آب رفت چون زمانی که خیلی تشنه می شویم یعنی بدن آب خود را از دست داده است. شیر برای رفع عطش خوب است اما آب معدنی، آب میوه ها، چای، شیر و مایعات مفید دیگر نیز گزینه های خوبی محسوب می شوند. ـ به او یاد دهید دندان هایش را مرتب مسواک بزند بچه ها باید هر روز حداقل دو مرتبه مسواک بزنند. مصرف مواد غذایی سرشار از قند در طول روز می تواند باعث پوسیدگی دندان ها شود. برای همین به او گوشزد کنید که مصرف نوشیدنی های شیرین و یا خوردن شیرینی جات زیاد باعث پوسیدگی دندان هایش می شود برای همین نباید زیاده روی کند. بچه ها باید بدانند که بهترین روش برای داشتن لبخند و دندان های زیبا این است که روزانه حداقل دو بار مسواک بزنند. ـ فرزندتان را به ورزش تشویق کنید بچه ها باید یاد بگیرند که تکانی به خود بدهند. به او توضیح دهید یکی از اصول سالم زیستن ورزش است. عضلات مثل دوچرخه می مانند زمانی که از آن ها استفاده نشود زنگ می زنند. برای همین استخوان های ما نیاز به تحرک دارند. فعالیت بدنی قلب و استخوان های ما را در سلامت نگه می دارند. ورزش نوعی سرگرمی نیز محسوب می شود و آن ها را شاداب و سرحال می کند فرزندتان را تشویق کنید که هر روز ورزش کند. ورزش های مدرسه مانند طناب بازی یا فوتبال خوب است. شنا فوق العاده است تا بدن بچه ها سالم و روی فرم بماند.‏