دولت، پرستاران را بدون سلاح و تجهیزات به قربانگاه فرستاده است

سلامت نیوز:درخواست مهاجرت هزاران پرستار می تواند از تبعات حضور و ماندگار شدن کرونا باشد و شاید هم سوء مدیریت، عرصه را بر آنان تنگ کرده است، سوء مدیریت هایی که مسبوق به سابقه بوده و در شرایط جنگی امروز که برآمده از جدال های ویروسی است، دست به دست هم داده تا پرستاران جلای وطن کنند. در این عزم رفتن به جای ماندن، می توان به سریال زنجیره وار بی التفاتی ها نیز اشاره ای گذرا داشت که ازجمله مصداق های روشن آن، تأخیر در پرداخت معوقات نظام پرستاری است و همچنان کسی نمی داند این معوقات سر از کجا درآورده، انگار قرار است مثل رازی سر به مهر باقی بماند. به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه رسالت، راستش ماهم در پرس وجوهای خود به پاسخ درستی دست نیافتیم، فقط شنیدیم سازمان برنامه وبودجه قصوری مرتکب نشده و یک بار ۵۲۰۰ میلیارد تومان و بار دیگر۲۶۰۰ میلیارد تومان را دودستی تقدیم وزارت بهداشت کرده تا این موضوع و حاشیه هایش دامن دولت را به ندانم کاری آلوده نکند. آن طور که رئیس سازمان نظام پرستاری هم اذعان می کند، قاعدتا باید تاکنون معوقات صفر می شد، این که چنین نشده، شائبه های بسیاری را به ذهن متبادر می کند. مشخص است که پول های بی زبان در جای دیگری هزینه شده اما نحوه هزینه کرد آن غیر شفاف بوده و هنوز در مسیر انتشار علنی قرار نگرفته است. این کاستی ها و نواقص را می توان مثل ابتلای ۲۰هزار پرستار به پای کرونا نوشت و یا ربطش داد به نحوه عملکرد مقامات ذی ربط که به عمد یا غیر عمد، آن قدر دست دست کرده اند تا دیگر تاب و توانی برای پرستاران نماند و در این مسئله جای هیچ گونه تردیدی نیست که تأخیر در پرداختی ها، عدم دریافت به موقع پاداش کرونا، بی تدبیری در صیانت از منابع انسانی و جذب نیروهای ۸۹ روزه از اصلی ترین علل مهاجرت پرستاران است و به گفته آرمین زارعیان، رئیس هیئت مدیره نظام پرستاری تهران معیشت این گروه را تحت تأثیر قرار داده است. کاهش کارانه ها، نمایانگر بی تدبیری و کج سلیقگی خروج ۶ هزار پرستار از گردونه خدمت، در وضعیت حاد کمبود نیرو براثر ابتلا به کرونا و مرگ ۵۰ پرستار بی دفاع که در چنگال این ویروس گرفتار آمدند و مظلومانه قربانی شدند، از حقیقتی تلخ پرده برمی دارد؛ از فرسودگی و فشار کاری مضاعف. با این وصف، کارانه پرستاران به ۲۰۰ هزارتومان تقلیل یافته است که به زعم محمد میرزابیگی، رئیس سازمان نظام پرستاری، پرداخت این میزان کارانه نمایانگر بی تدبیری و کج سلیقگی است.او در گفت وگو با ایسنا توضیح می دهد: در ابتدای شیوع کرونا متوسط معوقات پرستاران در بحث کارانه ها حدود ۱۷ ماه بود؛ الان با کم کردن پرداختی های کارانه از حدود یک تا دو میلیون تومان به ۲۰۰ هزارتومان به لحاظ تعداد ماه کمتر شده است ولی مبلغ آن تغییر خاصی نداشته است. ملاک برای ما تعداد ماه ها نیست بلکه ملاک پرداخت درست و به اندازه مبلغ کارانه است. پرستاران یا بر اساس قانون خدمات کشوری و یا بر اساس قانون کار دستمزد و اضافه کار دریافت می کنند؛ پرستار هم مانند سایر کارمندان حقوق دریافت می کند و آنچه در گروه پزشکی و پرستاری متفاوت است همین بحث کارانه است. کاهش کارانه ها در شرایطی که علی رغم کاهش درآمد بیمارستان، کمک های دولتی وجود دارد یک تناقض است و مبلغ پرداختی کارانه نباید کاهش یابد. بنابراین درخواست خروج پرستاران برای مهاجرت، به کشورهای آمریکای شمالی و اروپا و استرالیا در شرایط دشوار این روزها چندان غیرمرسوم و دور از انتظار نیست؛ نه کارانه درست و درمانی در کار است و نه به منظور اصلاح مقررات مرخصی استعلاجی و ساماندهی مشکلات شغلی پرستاران اقدامی صورت پذیرفته است، قراردادهای موسوم به ۸۹ روزه هم در بحبوحه بحران به تنهایی، محل پرسش و ابهام است و زمینه ساز قهر و عتاب پرستاران. تصور کنید که ۴ هزار نیروی قراردادی ۸۹ روزه تبدیل وضعیت نشده اند و با حقوقی اندک در خط مقدم پیکار جانشان را در دست گرفته اند و در فیش حقوقی آنان، فقط ۲۷ هزار تومان حق کرونا منظور شده است! محمد میرزابیگی، ضمن ابراز نارضایتی خود، با صراحت تمام این نوع قراردادها را غیرقانونی خوانده و تأکید کرده: نباید چیزی به نام قرارداد ۸۹ روزه در سیستم وجود داشته باشد زیرا غیرقانونی بوده و ظلم به پرستاران است که در اوج کرونا پرستاران را جذب کنیم و پس از فروکش کردن بحران آن ها را کنار بگذاریم؛ خیلی از همین پرستاران در این ۸۹ روز به کرونا مبتلا می شوند و آسیب های زیادی می بینند. سعید نمکی وزیر بهداشت سال گذشته وعده داد که ۹ هزار پرستار تا پایان سال ۹۸ جذب شوند که محقق نشد. در اردیبهشت ماه امسال هم محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه وبودجه از جذب تنها ۳هزار پرستار خبر داد و پس از گذشت دو ماه در تیرماه خبر رسید که دو هزار و ۲۰۰ پرستار جذب سیستم درمانی شده اند، حال آنکه مریم حضرتی، معاون پرستاری وزارت بهداشت گفته است: جذب نیرو می تواند کمک مؤثری در جهت پیشگیری از خستگی مفرط پرستاران باشد و به منظور ارائه خدمات مؤثر و رعایت استانداردهای خدمتی نیاز به جذب حداقل ۸ تا ۱۰ هزار نیرو تا سال ۱۴۰۴ است. هرچند بعید به نظر می رسد اقدامی برای جذب نیرو صورت پذیرد و اگر تمامی نقایص و تصمیمات غیرمنسجم را مثل تکه های پازل در کنارهم قرار دهیم کم کم باورمان می شود که طبق گفته های آرمین زارعیان، رئیس هیئت مدیره نظام پرستاری تهران، حدود ۷ هزار پرستار، عطای ماندن را به لقایش بخشیده اند. با استناد به گفته های زارعیان، از هنگامی که کرونا در کشورهای اروپایی شیوع پیدا کرد، به دلیل کمبود نیروهای متخصص، شرایط ورود پرستاران در این کشورها فراهم شد، به طوری که نمره زبان برای پذیرش برداشته شده است و پرستاران به راحتی جذب این کشورها می شوند. آمریکای شمالی نیز به شدت پذیرش دارند و نیروی ارزان می خواهند. مشکلات ویزا و نمره زبان آن ها نیز حذف شده و جذب پرستار دارد. این در حالی است که کشورهایی مانند پاکستان نیز پرداختی های بالا به پرستاران مهاجر پرداخت می کند تا در این شرایط از نیرویی که هزینه تحصیلش را کشور دیگری پرداخت کرده است، استفاده کند. کانال مشخصی برای ثبت خروج پرستاران وجود ندارد محمد شریفی مقدم، دبیر کل خانه پرستار، موج مهاجرت این گروه را نگران کننده توصیف می کند اما پیش از آنکه بخواهد علت آن را علنی کند، نسبت به آمارهای ارائه شده در این زمینه واکنش نشان می دهد چون معتقد است، کانال مشخصی برای ثبت خروج پرستاران وجود ندارد و نمی توان رقم مشخصی را عنوان کرد. شریفی مقدم در گفت وگو با رسالت ، نحوه خروج پرستاران از کشور را متفاوت ذکر کرده و می گوید: پرستاران معمولا به شکل های مختلف مهاجرت می کنند، بعضی وکیل می گیرند و بعضی از طریق شرکت های کاریابی اقدام می کنند و یا به صورت شخصی، تصمیم به خروج از کشور گرفته و عزم خود را برای رفتن جزم می کنند اما ازآنجایی که این شغل نسبت به سایر مشاغل از دشواری ها و حساسیت های خاصی برخوردار است، کشورهای دیگر جذابیت هایی ایجاد کرده و مزایایی در نظر می گیرند تا بتوانند نیروهای بیشتری را در این بخش به خدمت بگیرند. دبیر کل خانه پرستار در توضیح این جاذبه ها، بر دسته بندی مشاغل بر اساس میزان سختی و مسئولیت ها و ریسک خطر تأکید داشته و عنوان می کند: کشورهای دیگر، مطابق این معیارها، حقوق و مزایا تعیین می کنند بنابراین حقوق پرستاران نسبت به هم رده هایشان بالاتر است و این باعث می شود کادر پرستاری ما جلای وطن کند.نکته دیگر که شایان توجه بوده این است که در سایر نقاط جهان برای سلامت شهروندان شان ارزش قائل اند و به این نتیجه رسیده اند که اگر بخواهند در حوزه سلامت موفق ظاهر شوند باید محوریت را بر روی پرستار بگذارند. سال ۲۰۲۰ هم به نام آنان نامگذاری شده و سازمان بهداشت جهانی به تمامی کشورها توصیه کرده که اگر می خواهند در بحث توسعه سلامت موفق ظاهر شوند باید به پرستاران خود بها بدهند، بنابراین کشورهای خارجی به جای افزودن تخت به دنبال افزایش نیروهای پرستاری و در نظر گرفتن مزایای تشویقی برای این گروه هستند، حال آنکه دولت ما ادعا دارد، ۴۰ هزار تخت افزایش داده اما اروپایی ها در حال تخت زدایی هستند و تمرکز خود را بر اصل پیشگیری معطوف کرده اند. مطابق آماری که شریفی مقدم ارائه می کند، در دنیا به ۲۸ میلیون نیروی بهداشت و درمان نیاز است که عمده آنان را پرستاران دربرمی گیرند و در اغلب کشورهای جهان تعداد پرستار به جمعیت چندین برابر ماست. در اروپا شاخص پرستار به جمعیت به ازای هر هزار نفر جمعیت، ۱۰ پرستار است که باید به طور متوسط ۵ یا ۶ نفر باشد و در سطح حداقلی آن باید ۳ پرستار باشد، اما در کشور ما این رقم ۱٫۵ است که مربوط به سال ۲۰۱۷ بوده و قطعا اکنون این رقم پایین تر است. ۱٫۵ یعنی نصف حداقل استانداردها و باوجود فقر نیرو، بازهم در حال از دست دادن پرستاران مان هستیم و تمایل به مهاجرت در آن ها احساس می شود. در نقطه مقابل، کشورهای دیگر که کمبود و کاستی ای درزمینه نیروی پرستاری ندارند، به دنبال جذب نیرو هستند و ما به سادگی پرستارهایمان را که برای آموزش و مهارت آن ها هزینه و وقت صرف کرده ایم از دست می دهیم.شریفی مقدم، موضوع مهاجرت را پدیده شایع و فراگیر این روزها نمی داند و می گوید، در سالیان قبل به طور متوسط ۵۰۰ یا ۶۰۰ پرستار از کشور مهاجرت می کردند بااین حال در آلمان، پرستاران به عنوان مثال، علاوه بر دریافت ۳ هزار یورو حقوق ماهیانه، اگر بر بالین بیمار کرونایی حاضر شوند، روزانه دو برابر اضافه دریافت می کنند. پرستاران ما برای حضور بر بالین بیمار کرونایی در ماه ۲ یا ۳ یورو دریافتی دارند درحالی که پرستاران آلمانی روزانه ۲۰۰ یا ۳۰۰ یورو دریافت می کنند و ما نه تنها جذابیت ایجاد نکرده ایم بلکه وضعیت مان نسبت به گذشته از همه نظر خراب تر شده و در حوزه کارانه، پزشک ۱۰۰ برابر بیشتر از پرستار دریافت می کند حال آنکه در کشورهای توسعه یافته با بهترین نظام سلامت، این اختلاف ۲ تا ۳ برابر است. دولت، پرستاران را بدون سلاح و تجهیزات به قربانگاه فرستاده است می توان از سخنان دبیر کل خانه پرستار این گونه برداشت کرد که پس از اختصاص یک میلیارد یورو به مبارزه با کرونا، سهم پرستاران از این مبلغ حدود ۱۰۰ هزار تومان بوده و این نشانه و نمادی است از این که برای آنان نه ارزش مادی قائل شده ایم و نه معنوی، وقتی رئیس جمهور بعد از حضور رئیس مجلس در بیمارستان امام خمینی می گوید، آدم عاقل خودش را در مسیر سیل قرار نمی دهد، یعنی تلویحا پرستاران را نادیده می گیرد، بی آنکه بداند آنان را بدون سلاح و تجهیزات لازم به قربانگاه فرستاده است. شریفی مقدم از این رویه دولت انتقاد کرده و تأکید می کند، پرستاران ما در سنین زیر ۳۰ سال پرپر می شوند به این دلیل که دولت بی پولی و مسائل اقتصادی را بهانه کرده و کشور را تعطیل نمی کند و از آن سو پرستاران ما در بدترین وضعیت معیشتی به سر می برند و در بیمارستان هایی که جای سوزن انداختن نیست، باجانشان بازی می کنند و بعد انتظار داریم مهاجرت نکنند. در کشورهای دیگر علی رغم رسیدگی به پرستاران و افزایش کادر درمانی، به منظور کنترل و مهار کرونا، تمرکز خود را بر بحث پیشگیری قرار داده اند که براثر تراکم جمعیت در بیمارستان ها، فشار مضاعفی بر پرستاران تحمیل نشود. مطابق گفته های دبیر کل خانه پرستار، پژوهشی در لرستان انجام گرفته که نشان می دهد، فشار کار آن قدر بر پرستاران ما زیاد است که دچار افسردگی و کاهش خلاقیت و عدم تمرکز شده اند و بالطبع در کار خود دچار خطا می شوند و بیماران هم جانشان درخطر است. به لحاظ مادی هم تأمین نیستند و اغلب ارزش کار آنان دست کم و سطحی تلقی می شود اما در آن سوی آب ها چنین رفتاری با آنان ندارند. با این اوصاف آخرین راهی که به ذهن پرستاران می رسد، مهاجرت است. ۸۰۰ هزار تومان کارانه برای چهار ماه! شریفی مقدم اذعان می کند که هیچ یک از مطالبات پرستاران در ایام کرونا پاسخ داده نشد، سال ۹۷ پرستاران ما ۸۰۰ هزارتومان به طور میانگین کارانه دریافت می کردند اما در حال حاضر این رقم ۸۰۰ هزارتومانی را که باید ماهیانه در نظر بگیرند، برای ۴ ماه اختصاص داده اند و از سوی دیگر وزیر بهداشت برای مبلغ یک میلیارد یورو، فیلم هندی بازی کرد و مدعی بود ۳۰ درصدش اختصاص پیداکرده و مابقی معلوم نیست کجا هزینه شده است، تا با این حربه به پرستاران ما ۵۰ تا ۱۰۰ هزار تومان اختصاص بدهند. دو ماه پیش هم رئیس سازمان برنامه وبودجه عنوان کرد، هزار میلیارد تومان برای کارانه پرستاران اختصاص داده ایم اما ده ها هزار میلیارد تومان به نظام سلامت ما می آید و حرفش را نمی زنند، آنگاه هزار میلیارد تومان را رسانه ای می کنند، در شرایطی که پرداخت هم نکردند یا اگر پرداخت کردند، چندرغاز بود و از آن سو، رئیس سازمان نظام پرستاری همسو با وزارت بهداشت می گوید این پول تخصیص یافته اما معلوم نیست در کجا هزینه شده که این عذر بدتر از گناه است. مجموعه این عوامل سبب شده دیوار بی اعتمادی میان جامعه پرستاری و دولت بسیار بلندتر از قبل شود و به تعبیر شریفی مقدم، در این وضعیت مردم هم خسارت می بینند، پرستاران بدون ریکاوری وارد موج سوم کرونا شده اند و به شدت تحت فشارند و این مسئله، مسیر مراقبت از مبتلایان را با مانع جدی روبه رو کرده است و یکی از دلایل افزایش مرگ ومیرهای کرونایی، سوای عدم پیشگیری مردم، به خستگی و کمبود نیروی پرستاری بازمی گردد و مطابق برآوردهای علمی هرقدر تعداد پرستار نسبت به جمعیت کم باشد، تعداد مرگ ومیرها افزایش می یابد. ما قبل از کرونا یک دوم حداقل استانداردهای جهانی دارای نیروی پرستار بودیم و بعد از شیوع ویروس هم به پرستاران بیشتری برای مراقبت از بیماران نیاز داریم اما با توجه به ترک شغل ها و مهاجرت ها و بازنشستگی ها، قرار بود سالانه ۱۰ هزار پرستار استخدام کنیم که فقط هزار میلیارد تومان بودجه می طلبد اما از سال ۹۷ دیگر استخدامی نداشته ایم و امسال تنها ۴ هزار پرستار به کار گرفته شده اند و بناست ۳ هزار پرستار دیگر را هم به خدمت بگیرند حال آنکه خروجی پرستاران ما خیلی بیشتر از این عدد و رقم هاست. ضمن اینکه ۶-۵ هزار پرستار هم به دلیل ابتلا از چرخه خدمت رسانی خارج شده اند.