دوراهی دورکاری

سلامت نیوز:تقریبا همه استان های کشور در وضعیت قرمز قرار دارند. هیچ استانی وضعیت زرد یا نارنجی ندارد. به گفته رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم، این استان وضعیت قرمز را هم رد کرده و شرایط فعلی اش نزدیک به وضعیت سیاه است. به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،وضعیت قرمز به این معناست که به ازای هر 100هزار نفر جمعیت 3نفر در بیمارستان به دلیل کرونا بستری باشند اما این عدد در قم به ازای این تعداد جمعیت به 12نفر رسیده است؛ 4برابر بیشتر و بدتر از وضعیت قرمز. تهران در فاصله 120کیلومتری قم، وضعیت چندان بهتری ندارد. خیز سوم کرونا در ایران زودهنگام بروز کرده، پیش از اینکه پاییز بیاید. در آغاز موج سوم، خبرها گویای آن است که تعدادی از سازمان ها نیروهای دورکار را به کار حضوری فراخوانده اند. از موج دوم کرونا در ایران که اوایل تابستان آغاز شد، ستاد ملی مقابله با کرونا، دورکاری دست کم یک سوم کارکنان دولت را اجباری اعلام کرد؛ تصمیمی که تا پایان تابستان ادامه یافت و تمدید شد. با وجود دورکارشدن یک سوم کارمندان، نیمه حضوری شدن فعالیت های آموزشی در 3 ماه گذشته، آمار روزانه ابتلا به کرونا در ایران بیست وهشتم شهریور از 3هزار نفر در روز فراتر رفت. نشان می دهد مسئولان وزارت بهداشت از تعدادی از بیمارستان های بخش خصوصی هم خواسته اند بخش های ویژه ای برای پذیرش و درمان بیماران مبتلا به کرونا آماده سازی کنند؛ اقداماتی که نشان می دهد مسئولان پیش بینی فوران بیماری در پایتخت را کرده اند. در چنین شرایطی بازگشت به کار کارمندان در سازمان ها و اداره ها سیاستی متناقض به نظر می ‎رسد. فاصله گذاری اجتماعی و کم کردن ترددهای روزمره و تراکم افراد در فضاهای بسته از مهم ترین سیاست های کنترلی کرونا در کشورهای مختلف جهان است. بسیاری از کشورهایی که توانسته اند آمار مرگ ومیر ناشی از کووید-19 را به شدت کاهش دهند، همچنان در حال اجرای سیاست های دورکاری هستند. بسیاری از سازمان های بزرگ، نیروهای مورد نیاز جدید را از میان نیروهای دورکار انتخاب می کنند و با چشم اندازی که در پیش است تعداد کمی از افراد انتظار دارند با شرایط فعلی سیاست دورکاری ملغی شود. یافته های یک نظرسنجی جدید که شهریور امسال در آمریکا انجام شده نشان می‎دهد اکثر کارمندان فدرال در آمریکا که هم اکنون به دلیل بیماری همه گیر ویروس کرونا از خانه کار می کنند، انتظار ندارند به این زودی ها به سر کارشان برگردند. طبق یافته های این نظرسنجی، فقط 10درصد کارکنان انتظار دارند در 2ماه آینده برگردند و زمان دورکاری را در کمترین حالت یک سال دیگر فرض می کنند. ماجرای لغو دورکاری در ایران از کجا شروع شد؟ حدود 10روز قبل انوشیروان محسنی بندپی، استاندار تهران به عنوان نماینده عالی دولت در پایتخت، خواستار پایان دادن به دورکاری کارکنان دستگاه های اجرایی از ابتدای ماه مهر و بازگشت به کار حضوری آن دسته از کارمندانی شد که بیماری زمینه ای ندارند. استانداری تهران در ماه های گذشته مرجع اصلی اطلاع ‎رسانی درباره تمدید دورکاری در تهران بوده است. امروز آخرین روز شهریور است و اگرچه مسئولان هنوز به طور رسمی در این زمینه اعلام نظر نکرده اند اما پیگیری های همشهری نشان می دهد تعدادی از سازمان‎های دولتی به کارمندانشان اعلام کرده اند که از اول مهر سرکار حاضر باشند. تعدادی از کارمندان سازمان های مختلف در تماس تلفنی با همشهری گفته اند که به آنها اعلام شده درصورتی که از اول مهر سرکار حاضر نشوند برای آنها غیبت منظور شده و از حقوقشان کسر می شود. ستاد ملی مقابله با کرونا هنوز درباره اینکه شهریور پایان دورکاری یک سوم کارکنان دولت است یا اینکه این دورکاری تمدید می شود اعلام نظر رسمی نکرده، اما کم نیستند کارشناسان بهداشتی و درمانی که معتقدند در صورت لغو دورکاری ها در شرایط کنونی باید شاهد افزایش بیش از پیش تعداد بیماران مبتلا به کرونا بود. در عین حال موافقان پایان دادن به دورکاری که تعدادشان کم نیست، می گویند روش هایی مثل استفاده از ماسک و شستن مرتب دست ها می تواند جایگزینی برای دورکاری باشد. این گروه معتقدند پیامدهای دورکاری برای بهره وری سازمان ها و اقتصاد سنگین شده و تداوم آن به شکل کنونی خسارت بار است. استدلال‎ هایی مشابه آنچه در زمان بازگشایی های دور اول شنیده ایم. نگاه موافق؛ اداره ها تنها مراکز تجمع مردم نیستند مصطفی قانعی، عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا درباره لغو دورکاری کارمندان اداره ها در شهرهایی که در وضعیت قرمز قرار دارند به همشهری می گوید: اینکه تصور کنیم تا یک ماه دیگر کرونا با محدودسازی ها تمام می شود تصور درستی نیست. برخی کشورها چنین تصوری داشتند و با اجرای سیاست های سختگیرانه در این حوزه تلاش کردند بیماری را مهار کنند اما موفقیت چندانی به دست نیاوردند. بنابراین نباید تصور کرد که دورکاری کمکی به پایان دادن شیوع بیماری می کند. عضو هیأت علمی و فوق تخصص ریه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بیمارستان بقیه الله معتقد است مسئولان کشور باید به این فکر کنند که اگر شیوع بیماری ادامه پیدا کرد به چه شکل اقتصاد کشور را اداره کنند تا جامعه دچار مشکل نشود: تردیدی در این نیست که هرچه فاصله فیزیکی مردم از هم بیشتر باشد یا تعداد مراکز تجمع افراد کمتر شود، شانس انتقال بیماری نیز کمتر می شود، اما باید درنظر داشت تنها مراکز تجمع افراد در اداره ها نیست بلکه اتوبوس ها، مترو، پاساژها و ده ها مرکز دیگر از مراکزی هستند که تجمع مردم در آنها بعضا از اداره ها و سازمان نیز بیشتر است. مردم در همه این مراکز تردد دارند. قانعی تنها راه موفقیت مقابله با انتقال ویروس از فردی به فرد دیگر را استفاده از ماسک و شستن مرتب دست ها می داند و به می گوید: اگر از ماسک استفاده شود و مردم دست های خود را به شکل مرتب بشویند، شانس انتقال بیماری از فردی به فرد دیگر تا 5درصد کاهش می یابد. از این رو رعایت پروتکل های بهداشتی و توجه به اجرای آنها اهمیت بالایی دارد. او در ادامه با ارائه پیش فرضی درباره اینکه اگر بیماری کرونا مهار شود و مردم اجرای پروتکل های بهداشتی را کنار بگذارند، شیوع آنفلوآنزا در راه است و ممکن است با همه گیری این بیماری روبه رو باشیم، می گوید: از نظر علمی ماسک زدن می تواند به اندازه واکسن زدن مؤثر باشد، بنابراین اگر فکر می کنیم که واکسن می تواند ما را از بیماری در امان نگه دارد باید گفت که زدن ماسک به اندازه واکسن و حتی بیشتر از آن اهمیت دارد. قانعی ادامه می‎ دهد: در کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا درباره تاب آوری مردم و رعایت دستورالعمل های بهداشتی بحث شده است. به این نتیجه رسیده ایم که وقتی مسئله ای طولانی می شود، حساسیت مردم برای رعایت بهداشت فردی به حداقل می رسد. مردم در ابتدا توصیه ها را به دلیل ترسی که از بیماری داشتند جدی می گرفتند اما این نگرانی رفته رفته کاهش پیدا کرده است. او بر این باور است که باید روش های متقاعدسازی مردم به رعایت دستورات بهداشتی در مقایسه با گذشته تغییر کند: با شیوه های قبلی نمی توان مردم را مجاب به رعایت دستورالعمل های قبلی کرد. قانعی معتقد است مردم به نسبت روزهای آغاز شیوع بیماری با فرایندهای خودمراقبتی و دیگرمراقبتی آشنا شده و درمقابل افراد مبتلا به بیماری، از خود و دیگران مراقبت می کنند: امروز شاهد هستیم اگر کسی در اتوبوس سرفه می کند مردم نگاه شماتت باری به او می کنند. این نگاه ناشی از تقویت حس خودمراقبتی و دیگرمراقبتی در جامعه است. نگاه منتقد؛ فاصله گذاری فیزیکی مهم تر از ماسک و شستن دست با وجود اینکه قانعی پایان دادن به دورکاری را با توجه به طولانی شدن فرایند بیماری کرونا، تصمیمی اجتناب ناپذیر می داند، مینو محرز، عضو دیگر کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا چنین دیدگاهی ندارد و به همشهری می گوید فاصله گذاری فیزیکی، اصلی غیرقابل حذف در جلوگیری از شیوع بیماری است: اگر فردی فاصله گذاری فیزیکی را رعایت نکند اما با ماسک در جایی که تهویه مناسب ندارد به مدت طولانی قرار بگیرد، ابتلای فرد به بیماری قطعی است. او می گوید شستن دست ها، زدن ماسک و حفظ فاصله فیزیکی و دوری از مکان های تجمیع افراد، زنجیره مقابله با ویروس است و نمی شود با حذف یکی از آنها امیدوار بود بیماری در جامعه شیوع پیدا نکند: تعداد بیماران مبتلا به کرونا در مقایسه با روزهای ابتدای خردادماه گذشته به شدت افزایش یافته است. ویروس جهش داشته و اکنون با حضور افرادی به عنوان بیمار روبه رو هستیم که به شکل خانوادگی به مراکز بیمارستانی مراجعه می کنند. محرز با ابراز تأسف از اینکه دیدگاه های کارشناسی و علمی متخصصان از سوی سیاستگذاران در این حوزه جدی گرفته نمی شود به همشهری می گوید: مدت هاست دیدگاه های علمی مورد توجه قرار نمی گیرد. در موضوع کنکور، بازگشایی مدارس و برخی دیگر از اتفاقات، نظرات ارائه شده کارشناسان مورد توجه قرار نگرفته است. از سوی دیگر، مردم هم با انجام سفرهای میلیونی موجب شدت گرفتن بیماری شده اند و آنها هم توصیه ها را جدی نمی گیرند. او تأکید می کند پزشکان وضعیت بیماران را می بینند اما سیاستگذاران با بیماران در ارتباط نیستند و به این دلیل اثر تصمیم های خود را در جامعه نمی بینند: شدت سرایت بیماری رو به افزایش است. اگر این روند ادامه پیدا کند مطمئناً به سمت فاجعه پیش خواهیم رفت. بنابراین هرگونه تصمیمی که منجر به افزایش تجمع در جامعه شود مطلقاً مورد تأیید نیست. یک کارمند بیمار می تواند بیماری را به مراجعان منتقل کند. هر مراجعه کننده هم بیماری را به خانواده منتقل می کند. با این روند زنجیره بیماری گسترش خواهد یافت؛ اتفاقی که می تواند عوارض جدی در پی داشته باشد. زالی: دورکاری را لغو نکنید تهران در وضعیت کاملا قرمز قرار دارد، نه تنها باید دورکاری ادامه داشته باشد که بخشی از محدودیت های تردد هم باید برگرددرئیس ستاد کرونای استان تهران با بیان اینکه تهران وارد موج سوم کرونا شده و اگر مداخلات جدی صورت نگیرد هفته های سختی را خواهیم داشت، گفته است که نامه ای از طرف ستاد کرونای استان تهران برای بازگشت محدودیت های کرونایی به ویژه بحث دورکاری در استان تهران به وزیر بهداشت ارسال شده است. علیرضا زالی صبح دیروز در حاشیه جلسه ای در ستاد کرونای استان تهران در جمع خبرنگاران، گفت: طی این نامه درخواست بازگشت محدودیت ها ازجمله بحث دورکاری مطرح شده، به نظر می رسد در میان شهرهای کشور، تهران شرایط سخت تری دارد. به همین دلیل درخواست کرده ایم که مجموعه محدودیت های کمیته امنیتی و انتظامی ستاد ملی در گروه های ۳ و ۴، به خصوص بحث دورکاری در سطح استان تهران مجددا بازگردانده شود. او با تأکید بر اینکه تهران شرایط کاملا قرمزی دارد، افزود: آمار روزهای اخیر نشان از آن است که در تهران وارد موج سوم شده ایم، به گونه ای که فاصله بین موج دوم و موج سوم، فاصله بسیار کوتاهی بوده است. با توجه به اینکه از روز شنبه تا به امروز در حال رصد وضعیت هستیم، به نظر می رسد که آمار رو به افزایش است و طبیعتا این آمار موج گذرا تلقی نمی شود، آماری که الان تجربه می کنیم در تطابق با شکل گیری موج سوم است. زالی با بیان اینکه در آستانه پاییز و تغییرات اقلیمی و آب و هوایی هستیم، گفت: دراین شرایط میزان حضور در محیط های بسته بیشتر می شود و همچنین همزمانی پاندمی کرونا با سایر بیماری های تنفسی پاییز می تواند در گسترش بیماری نقش زیادی داشته باشد. او در ادامه سخنانش 5دلیل اصلی برای افزایش آمار ابتلا به کرونا در هفته های اخیر را مطرح کرده است. 5عاملی که به گفته او باید در تصمیم گیری های کنونی درباره دورکاری مورد توجه قرار گیرد. 1ـ کاهش رعایت پروتکل ها زالی با بیان اینکه در طول 2 هفته گذشته میزان رعایت شیوه نامه های بهداشتی در محیط های عمومی و خدماتی بالای ۸۵درصد بود که امروز به 70 رسیده و با یک افت ۱۵درصدی روبه رو هستیم، ادامه داد: این آمار در موج دوم تا زیر ۱۰درصد در تهران افت کرده؛ بنابراین بخشی از دلایل شکل گیری موج سوم به دلیل کم شدن رعایت شیوه نامه های بهداشتی است. 2ـ تأثیر تجمعات رئیس ستاد کرونای تهران تجمعات را به عنوان عامل بعدی مؤثر در شکل گیری موج سوم، عنوان کرد: اگرچه بسیاری از هیأت های مذهبی شیوه نامه های بهداشتی را رعایت کردند، اما برخی هیأت ها با وجود تأکیدات سازمان تبلیغات اسلامی برخی از شیوه نامه ها را مورد توجه قرار ندادند و طبیعتا تجمع در محیط های بسته و مسقف، بدون تهویه کافی و بدون رعایت اصول بهداشتی، در انتقال ویروس تأثیرگذار است. 3ـ بازگشایی زودهنگام او شتاب در برخی از بازگشایی ها را عامل بعدی دانست و گفت: با تغییر شرایط مشاغل آموزشی و با توجه به بازگشایی مدارس و دانشگاه ها طبیعتا تعداد زیادی از افرادی که تا امروز در منزل بودند وارد عرصه شدند که این مسئله نیز در افزایش انتقال و ابتلا تأثیرگذار است. 4ـ فشار بر حمل ونقل عمومی به گفته زالی، مسئله دیگر درباره لغو دورکاری افزایش تردد در تهران است. او ادامه داد: همچنین در طول 2هفته اخیر، فشار بر حمل ونقل تهران بسیار افزایش پیدا کرده، الان به طور متوسط بالای950 تا 960 هزار نفر از مترو و تعداد قابل توجهی در مجموع از اتوبوس استفاده می کنند. در این شرایط انتظار ما این است که برای حل این معضل باید ابتدا مشکلات زیرساختی حمل ونقل فعلی تهران به خصوص در بخش مترو برطرف شود، چراکه در شرایط فعلی تنها می تواند تا ۳۰درصد نیازها را پوشش دهد، درصورتی که این مسئله باید تا 3 برابر افزایش پیدا کند. 5ـ ضعف خدمات الکترونیکی با بیان اینکه حضور مردم در اجتماع نیز به میزان کافی کم نشده است، ادامه داد: متأسفانه بحث خدمات الکترونیک در حوزه خدمات عمومی نیز به میزان مورد نظر، مورد توجه قرار نمی گیرد. نگاه مخالف؛ مشاوره های غلط می دهند حسین قناعتی، عضو سابق اتاق فکر ستاد فرماندهی مقابله با کرونای استان تهران نیز در گفت وگو با همشهری می گوید توقف دورکاری در شرایط کنونی تصمیم قابل دفاعی نیست. به گفته او، با وجود درس ها و عبرت هایی که پس از شیوع کرونا در 8 ماه گذشته گرفته ایم، در مسیر درست مبارزه با کرونا قرار نداریم و استراتژی های تدوین شده در این حوزه مبتنی بر محورهای مؤثر برای کاهش شیوع بیماری نیست: پیشگیری، فاصله گذاری فیزیکی، اقتدار در برخورد با تخلف های ضد کرونا و نیز بیماریابی فعال و قرنطینه کردن افراد به روش های قانونی از مواردی است که از آغاز شیوع کرونا در کشور به درستی اجرا نشده است. رئیس سابق اتاق فکر ستاد فرماندهی مقابله با کرونای تهران می گوید تنها راه کنترل و جلوگیری از شیوع بیش از پیش کرونا در جامعه افزایش فاصله گذاری فیزیکی و برخورد جدی با کسانی است که قوانین این حوزه را نقض می کنند: در کره جنوبی شاهد بودیم که دولت، با اقتدار کسانی را که قوانین ضد کرونا را نقض می کردند مورد تعقیب قانونی قرار می داد. حالا در کشور ما قوانین وضع شده اما با نصیحت و موعظه از مردم می خواهیم قوانین را رعایت کنند که بی شک با این روش در کنترل بیماری موفق نخواهیم شد. قناعتی، تولید واکسن کرونا را راه درمان بیماری نمی داند و می گوید: حتی اگر افرادی واکسن کرونا دریافت کنند، ممکن است دوباره به بیماری مبتلا شوند. بنابراین استفاده از واکسن هم کمکی به کاهش بیماری در جامعه نمی کند و نباید انتظارها درباره تولید واکسن کرونا را در جامعه بالا برد. قناعتی،را بهترین فرصت برای تحول در ساختارهای اداری و آموزشی کشور می داند و می گوید هنوز موفق نشده ایم از این فرصت برای تحول در ساختار اداری و آموزشی و در نهایت کاهش شیوع بیماری در جامعه استفاده کنیم: وقتی مدارس به شکل آنلاین فعالیت خود را شروع کردند، بهترین فرصت برای تحول در ساختار آموزشی به سمت خودآموزی ایجاد شد اما هنوز در این زمینه موفق نیستیم و نمی دانیم قرار است به چه سمتی حرکت کنیم. او با انتقاد از عملکرد و برخی تصمیم های مسئولان در لغو یا کاهش دورکاری در ادارات پایتخت می گوید: رفتار و تصمیم های برخی مسئولان به سمتی پیش می رود که به نظر می رسد جان مردم اهمیتی ندارد. به نظر می رسد در برخی تصمیم گیری ها، افراد و مشاورانی به غلط مشغول ارائه آمارهای اشتباه هستند و این آمارها مبنای تصمیم گیری ها شده است.