دقیق ضدعفونی کن!

سلامت نیوز: یکی از سوال برانگیزترین بخش های بهداشت شخصی در برابر کووید-۱۹، استفاده از مواد و محلول های ضدعفونی کننده دست و سطوح است. به گزارش سلامت نیوز، روزنامه جام جم نوشت: همه ما دیگر به خوبی می دانیم که ویروس کووید-۱۹ حالاحالاها مهمان ماست و بر خلاف بسیاری از بیماری های خفیف ویروسی با هیچ کس شوخی ندارد. گرچه بسیاری از افراد در صورت ابتلا با نوع خفیف بیماری روبه رو می شوند اما هیچ یک از ما نمی دانیم اگر به دام این ویروس کمتر شناخته شده بیفتیم قرار است با چه عوارض و حال و روزی روبه رو شویم. پس در شرایطی که هنوز محققان به دارو یا واکسنی مؤثر در برابر این مهمان ناخوانده دست نیافته اند، تنها کاری که می توانیم بکنیم عمل به توصیه های بهداشت فردی و رعایت فاصله گذاری اجتماعی برای کاهش احتمال انتقال بیماری است. یکی از سوال برانگیزترین بخش های بهداشت شخصی در برابر کووید-۱۹، استفاده از مواد و محلول های ضدعفونی کننده دست و سطوح است. اغلب ما با انواع مختلفی از این مواد در بازار مواجه هستیم و خیلی مواقع تصمیم گیری در مورد انتخاب از میان شان برایمان دشوار است. به همین جهت با نگاهی به توصیه های مورد تأیید سازمان بهداشت جهانی، مرکز کنترل و پیشگیری بیماری های عفونی ایالات متحده (CDC) سعی کردیم کمی بیشتر با این مواد و کاربرد آنها آشنا شویم. از ابتدای آغاز همه گیری کووید-۱۹، دو ماده ضدعفونی کننده با اثربخشی گسترده یعنی الکل اتانول و محلول های بر پایه کلر فعال (همان سفیدکننده های رایج خانگی) از سوی سازمان بهداشت جهانی و مرکز کنترل و پیشگیری بیماری های عفونی ایالات متحده برای استفاده جهت ضدعفونی کردن وسایل و سطوح در ایام شیوع کرونا توصیه شدند. اما چه غلظتی از این مواد می تواند خاصیت ضدعفونی کنندگی داشته باشد؟ ضدعفونی کننده بر پایه کلر بر اساس مطالعات انجام شده محلول های هیپوکلریت سدیم (سفیدکننده های خانگی)، نوعی ترکیب شیمیایی اکسیدکننده است و خاصیت ضد میکروبی گسترده ای دارد. بنا به توصیه سازمان بهداشت جهانی، این ماده در غلظت ۰.۵ درصد برای ضدعفونی کردن سطوح و در غلظت ۰.۰۵ درصد می تواند برای ضدعفونی کردن دست ها استفاده شود. معمولا سفیدکننده های خانگی در کشور ما در غلظت ۵ درصد به فروش می رسند. بنابراین برای ضدعفونی کردن سطوح کافی است یک فنجان از محلول اصلی مانند وایتکس را با ۹ فنجان آب مخلوط کنید و سپس از آن برای ضدعفونی سطوح استفاده کنید. همچنین می توانید یک فنجان از محلول رقیق شده را با ۹ فنجان دیگر آب مخلوط کنید و از آن برای ضدعفونی دست استفاده کنید. توجه داشته باشید اگر این محلول را به مقدار زیاد تهیه و نگهداری کنید در طول زمان به دلیل واکنش های اکسیداتیوی که دارد میزان اثربخشی اش کاهش خواهد یافت. به همین جهت سعی کنید هر بار در حجم محدود محلول را آماده کنید. از آنجا که محلول هیپوکلریت سدیم می تواند موجب بروز حساسیت های پوستی شود، بهتر است در اولویت استفاده پوستی قرار نگیرد. همچنین ممکن است روی برخی از سطوح رنگی نیز آثار مخربی داشته باشد. بنابراین آگاهانه از این محلول استفاده کنید. سودجویان الکل در کمین اند! برای استفاده از اتانول به عنوان محلول ضدعفونی کننده بنا بر توصیه مرکز کنترل و پیشگیری بیماری های عفونی ایالات متحده، باید محلول حاوی ۷۰ تا ۹۵ درصد اتانول باشد. بنابراین در صورتی که می خواهید مستقیما اتانولی را که از داروخانه تهیه کرده اید، به عنوان محلول ضدعفونی استفاده کنید، می توانید سه فنجان الکل را با یک فنجان آب مخلوط کرده و روی دست یا سطوح اسپری کنید. برای اطمینان از این که اتانولی که تهیه کرده اید واقعا اتانول باشد، می توانید مقدار کمی از آن را در یک بشقاب بریزید و با کبریت آتش بزنید. اتانول خالص با شعله ای بسیار ملایم و آبی رنگ می سوزد. تغییر رنگ شعله به معنای وجود متانول یا هرناخالصی دیگر خواهد بود. از آنجا که استفاده مداوم از اتانول روی پوست می تواند موجب خشکی پوست شود، بهتر است برای ضدعفونی دست از ژل ها و محلول های ضدعفونی کننده بر پایه اتانول مخصوص دست استفاده کنید. این محصولات معمولا حاوی کمی روغن های گیاهی یا گلیسیرین و اسانس هستند که موجب حفظ لطافت پوست هنگام استفاده از مواد ضدعفونی کننده می شود. فقط با خواندن محتویات محصول مطمئن شوید که درصد اتانول کافی در آن موجود باشد. بو کردن به هیچ عنوان نمی تواند روش مناسبی برای بررسی درصد الکل محلول ها باشد! متانول یا الکل صنعتی بر خلاف اتانول برای استفاده از محلول های ضدعفونی کننده توصیه نمی شود. این ماده شیمیایی سمیت زیادی دارد و در صورت استفاده و می تواند مشکلاتی را از مسمومیت تا از دست رفتن بینایی ایجاد کند. بنابراین از مصرف محلول های ضدعفونی کننده بدون پروانه بهداشت و علامت استاندارد جدا بپرهیزید. محلول های غیرالکلی هم اثربخشند؟ در این ایام بــــرخی از شــــرکت هــــای دانش بنیــــــــان مــــوفق بــــه تولیــــــــد نمونه هایی از محلول ها و ژل های ضدعفونی کننده غیرالکلی شده اند که مــــورد تأیید ســــازمان غذا و دارو وزارت بهداشت نیز قرار گرفته است. این محلول ها حاوی ماده مؤثره غیرالکلی مانند بنزالکونیوم کلراید (نوعی ماده ضدعفونی کننده با طیف گسترده و خاصیت میکروب کشی قوی در برابر ویروس ها و باکتری ها) یا نانوذرات نقره هستند که پیش از این خاصیت میکروب زدایی قــــوی آنها به اثبات رسیده بود. این مواد به صورت ترکیبی با پی اچ سازگار با پوســــت آمــــاده ســــازی می شوند و به عنوان نســــــل جدید محصولات ضدعفونی کننده پوست و سطوح وارد بازار شده اند. چنین محصولاتی نیز در صورتی که مورد تأیید سازمان غــــذا و دارو و دارای نشــــان ســــیب ســــلامت باشنــــد، می توانند کارایی خوبی در این ایام داشته باشند. آنتی باکتریال ها همه چیز را نمی کشند! مهم ترین اصلی که برای انتخاب مواد ضدعفونی کننده در این ایام باید در نظر داشته باشیم این است که به دنبال ترکیباتی باشیم که حتما خاصیت ضد ویروسی داشته باشد. همه ما بارها روی بسته بندی بسیاری از محصولات تجاری با واژه آنتی باکتریال روبه رو شده ایم. از لحاظ لغوی آنتی باکتریال به معنای ضدباکتری است و از آنجا که ساختار باکتری ها ساده تر از ویروس هاست، الزاما هر ماده ای که باعث از بین رفتن باکتری ها شود ویروس ها را هم از بین نخواهد برد. بر اساس پروتکل های سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و داروی آمریکا، هیچ تفاوتی میان اثربخشی شستن دست با آب و صابون ساده یا صابون آنتی باکتریال در کنترل بیماری کووید-۱۹ گزارش نشده است. در برابر آنتی باکتریال، واژه آنتی سپتیک به معنی ضد عوامل بیماری زاست که شامل باکتری ها، ویروس ها، انگل ها و قارچ ها می شود؛ در نتیجه اگر محلولی دارای تأیید سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت مدعی خاصیت آنتی سپتیک است، قاعدتا کارایی بهتری برای ضدعفونی ویروس کووید-۱۹ خواهد داشت.