جزییات "تله مدیسین" در ۸ نقطه کشور/ نحوه ویزیت بیماران و بیمه‌ این خدمات

سلامت نیوز:مدیرکل مرکز مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی وزارت بهداشت با اشاره به اجرای پایلوت تله مدیسین در هشت دانشگاه علوم پزشکی، جزییات مربوط به نحوه ارائه خدمات، وضعیت پوشش بیمه ای خدمات و ... را از طریق دوراپزشکی تشریح کرد. به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا،دکتر رضا گل پیرا درباره جزییات برنامه تله مدیسین و جایگاه قانونی آن، گفت: بحث تله مدیسین، موضوع جدیدی نیست. زمانیکه نظام سلامت الکترونیک راه اندازی شد، بحث تله مدیسین هم داخل آن وجود داشت. بر این اساس یکی از اجزاء نظام سلامت الکترونیک، ارتباط بیمار با صاحبان فرآیند ارائه کننده خدمات پزشکی فارغ از محدودیت های جغرافیایی و ارتباطی است. بنابراین تله مدیسین نوعی برقراری ارتباط بین خدمت گیرنده و خدمت دهنده در هر نقطه از کشور جهت ارایه خدمات پزشکی و بویژه خدمات تخصصی و فوق تخصصی است که ما از آن با عنوان دورا پزشکی نام می بریم. وی افزود: در برنامه چهارم، پنجم و ششم توسعه بحث ارائه خدمات الکترونیک در نظام سلامت مطرح شده است. به عنوان مثال ماده ۷۴ برنامه ششم، مواد یک، دو، سه، چهار و پنج مربوط به مقررات امور پزشکی، دارویی، خوارکی و آشامیدنی در این حوزه بوده و همچنین در عمده مصوبات وزارت بهداشت نیز بحث ارائه خدمات الکترونیک در نظام سلامت مطرح شده است. تمام این قوانین بالادستی ملزم کرده است که اطلاعات بیماران باید به صورت الکترونیک در قالب پرونده الکترونیک سلامت هر بیمار تجمیع شود. بنابراین ما موظف به اقدام در این حوزه بوده ایم. تغییرات بنیادی در سیستم های اطلاعات بیمارستانی از سال ۱۳۹۷ گل پیرا ادامه داد: از رونمایی پرونده الکترونیک سلامت در سال گذشته تا کنون، نواقص و خلاء های عمده در سطوح مختلف ارایه خدمات سلامت اعم از مراکز بهداشتی و درمانگاه ها، و بیمارستان های تخصصی و فوق تخصصی شناسایی و در صدد بهنیه سازی این موارد و بهبود سرویس دهی به بیماران و مراجعین هستیم. در این راستا از سال ۱۳۹۷ تغییرات بنیادی در سیستم های اطلاعات بیمارستانی (HIS) که نزدیک به ۱۵ الی ۱۶ سال قدمت در اکثر بیمارستان های کشور دارند آغاز شده و تاکنون نیز ادامه دارد. دوراپزشکی در مناطق کمتر برخوردار کشور وی با بیان اینکه از سال گذشته و قبل از شیوع بیماری کووید-۱۹ بحث تله مدیسین را به عنوان اقدامی جدی آغاز کردیم، اظهار کرد: بر این اساس هماهنگی هایی انجام شد تا دوراپزشکی با قوت در مناطق کم برخوردار کشور پیش رود. باید توجه کرد که در برخی مناطق محروم با وجود یک خانه بهداشت یا یک مرکز جامع سلامت، امکان حضور پزشک متخصص در مرکز در هر روز وجود ندارد. بنابراین بر آن شدیم تا با استفاده از ظرفیت دوراپزشکی امکان ارائه خدمات تخصصی در شرایط حساس در این مناطق را توسعه دهیم. این موضوع مقرر شد در قالب یک برنامه مدون در چند دانشگاه از جمله در سیستان و بلوچستان، ایلام، چهارمحال و بختیاری، البرز و... به اجرای آزمایشی گذاشته شود. بنابراین حدود ۲۱ نقطه با مشخصه مشکل در دسترسی به خدمات پزشکی در آن ها شناسایی شد و سپس با هماهنگی که با ستاد اجرایی فرمان امام داشتیم مقرر شد تجهیزاتی را در این مناطق استقرار دهیم. نگاهی به فرآیند تله مدیسینگل پیرا افزود: بر این اساس ما در خانه بهداشت یک بهورز داریم، در مرکز جامع سلامت یک پزشک عمومی یا ماما و... داریم. حال اگر بیماری دچار وضعیتی حاد شود، این نیروها در خانه بهداشت می توانند از طریق تجهیزاتی که در اختیار دارند، به مرکز استان و مراکز دانشگاهی ما متصل شوند و از سوی تیم ارایه دهنده خدمت که در آنجا وجود دارد، مشورت های تخصصی را دریافت کنند. بنابراین روی این موضوع کار کردیم و در مرداد ماه سال ۱۳۹۸ اولین شیوه نامه اجرایی دوراپزشکی ابلاغ شد. بنا داشتیم وارد فاز اجرایی پایلوت این طرح شویم که متاسفانه این موضوع با شیوع بحرانی کرونا مصادف شد. وی ادامه داد: ما متوجه شدیم که برخی گروه ها بالاخص بیماران مزمن و سالمندان به دلیل ترس از بیماری کرونا به پزشک مراجعه نمی کنند. بر این اساس مصمم شدیم سرعت اجرای پروژه را افزایش دهیم. در نتیجه با تشکیل کارگروه ها و استفاده و بهره گیری از اساتید دانشگاه های علوم پزشکی، برنامه ریزی کردیم که فعال سازی تله مدیسین را در محورهای مختلف آغاز کنیم و راهکارهای قانونی ارائه خدمات پزشکی از راه دور را توسعه دهیم. بعد از تعیین محورهای حیاتی، آیین نامه تله مدیسین را تدوین کردیم که به تصویب وزیر بهداشت رسید. اعضای کمیته ملی پزشکی از راه دور تحت عنوان "کمیته ملی پاد" مشخص شد و اکنون در حال ورود به فازهای اجرایی و سیاست گذاری هستیم. گل پیرا با بیان اینکه این برنامه قرار است در هشت دانشگاه علوم پزشکی شامل البرز، ایرانشهر، زابل، لرستان، یاسوج، هرمزگان، زاهدان و بم به صورت پایلوت اجرا شود، گفت: ساده ترین حالت دوراپزشکی این است که زمانیکه سردرد دارید، تلفن را برمی دارید و با یک پزشک آشنا مشورت می کنید و راهنمایی می گیرید، اما اجرای این کار در سطح گسترده باید از نظر قوانین و مقررات، بحث های محرمانگی، اخلاق پزشکی، علمی و مسئولیتی مورد بررسی قرار می گرفت؛ چراکه می تواند مشکلات زیادی در این حوزه ها ایجاد کند. فرض کنید به فردی دارویی از این طریق تجویز شود، حال فرد به درستی متوجه نشده و داروی دیگری مصرف کند یا دوز مختلفی از دارو را مصرف کند. بنابراین باید بسیار دقت می کردیم که چه خدمتی، توسط چه کسی، چگونه و برای چه منظوری ارائه شود. این اصل بسیار مهم است. بر همین اساس با وجود اینکه شیوه نامه اجرایی را به دقت تدوین کردیم و مسائل علمی، اخلاقی، قانونی، مالی و بیمه ای را در آن دیدیم، اما برای کسب جامعیت بیشتر باید پایلوت آن را در مناطق مختلف با ایده ها و قومیت های مختلف اجرا و بعد نتیجه را بررسی کنیم. سه تا چهار ماه دیگر که اشکالات طرح استخراج شود، اشکالات آن را برطرف کرده و آن گاه این طرح را در سطح کشور پیاده سازی کنیم. چه خدماتی در قالب تله مدیسین قابل ارائه است؟ وی درباره خدماتی که در قالب تله مدیسین ارائه می شود، گفت: در حال حاضر در کشورمان حدود ۵۶۰۰ خدمت تعریف شده در رشته های مختلف اعم از داخلی، جراحی و... داریم. حال باید پرسید آیا می توان تمام ۵۶۰۰ خدمت پزشکی را از طریق تله مدیسین ارائه داد!؟ مسلما پاسخ این سوال خیر است. اینکه چه خدماتی را می توانیم از راه دور ارائه دهیم، در یک کمیته اختصاصی در ارتباط و هماهنگی با کلیه انجمن های علمی رشته های مختلف در دست بررسی است تا تعیین شود که کدام یکی از خدمات هر رشته بالینی قابلیت ارائه در قالب دورا پزشکی را دارد. مشاوره پزشکی از راه دور؛ اولویت وزارت بهداشت گل پیرا گفت: مهم ترین موضوعی که می توانیم بر سر آن بحث کنیم، یکی مشاوره از راه دور است. به این معنا که دو پزشک که هر دو دارای مدرک معتبر هستند، بابت یک بیمار با هم مشورت می کنند. به عنوان مثال پزشکی در برازجان حضور دارد و برای یک بیماری که در آی سی یو برازجان بستری است، با متخصص ریه در بیمارستان امام خمینی تهران مشورت می کند. حال سوال این است که با تلفن هم می تواند این اقدام را انجام دهد؛ چرا از طریق تله مدیسین اقدام می کند!؟. با توجه به مسئولیت های حرفه ای و منشور حقوق بیمار و مسایل قانونی مرتبط که وجود دارد، باید مشخص می شد، اطلاعات چگونه و بر چه مبنایی ثبت شود، چه استانداردهایی داشته باشد، چگونه از صحت اطلاعات و ثبت اطلاعات مطمئن باشند، مسایل و دلایلی هستند که اهمیت موضوع را بیش از پیش مشخص می کند. بنابراین مشاوره از راه دور در حال حاضر برای ما یک اولویت است. وی افزود: دومین بحث در دورا پزشکی معاینه بیماران است. در این زمینه با کمکی که ستاد اجرایی فرمان امام (ره) انجام داد، یکسری تجهیزات با سیستم های بومی طراحی شده، یا از طریق مهندسی معکوس یا به عنوان نوآوری، اقداماتی را انجام و تجهیزاتی را آماده کردند که اکنون می توانیم بسیاری از اقدامات معاینه را از راه دور انجام دهیم، فقط کافی است که بهورز ما در نقطه مرزی یا مناطق محروم، با یکی از این تجهیزات در کنار بیمار باشد. می تواند معایناتی مانند معاینه گوش، گرفتن نوار قلب، مشاهده ته چشم و... را انجام داده، تصویر آن را گرفته و به سمت متخصص مربوطه منتقل کند. از دستگاه ام آرآی، سی تی اسکن و ...اطلاعات را دریافت و تصاویر را منتقل کند. با توجه به این موارد براحتی اطلاعات منتقل شده و پزشک مشورت دهد. بنابراین ما یک عامل کمک یار پزشک در کنار بیمار داریم. این کار شبیه به اقدامی است که در اورژانس انجام می شود و در حین انتقال بیمار از داخل آمبولانس نوار قلب و سایر اطلاعات بیمار را برای تیم تخصصی ارسال کند. نحوه ویزیت بیماران مزمن از طریق تله مدیسینگل پیرا درباره وضعیت ویزیت بیماران مزمن و خدماتی که می توان به این بیماران از طریق تله مدیسین ارائه کرد، گفت: یکی از مهم ترین کمک های تله مدیسین در دوران کرونا، در حوزه بیماری های مزمن است. بیماری مزمن یعنی اینکه یک پزشکی بیماری را به طور کامل معاینه کرده، بیماری اش را تشخیص داده و درمان را آغاز کرده است و از ادامه درمانش مطمئن است. حال لازم است که بیمار در فاصله های مشخصی مراجعه کند یا آزمایشش را نشان دهد و یا دارویش را تجدید کند. حال در پرونده الکترونیک سلامت از آنجایی که پرونده بیمار موجود است، دیگر لزومی به مراجعه حضوری نیست، بلکه پزشک می تواند پرونده بیمار را به صورت الکترونیکی ببیند و داروهایش را مجددا برایش نسخه کند. سپس داروها در داروخانه نزدیک محل اقامت بیمار رویت شده و بیمار می تواند به داروخانه مراجعه کرده و داروهایش را دریافت کند. وی در پاسخ به اینکه آیا این نحو از تجویز مجدد داروها برای بیمه ها قابل قبول است، گفت: اقدامات کلی نسخه نویسی الکترونیک از سوی شورای عالی بیمه و با هماهنگی با بیمه های مرجع، انجام شده و در حال نهایی کردن آن هستیم تا با هماهنگی هایی که با سازمان نظام پزشکی انجام می دهیم این موضوع جلو رود. وضعیت پوشش بیمه ای خدمات پزشکی که از طریق تله مدیسین ارائه می شوندگل پیرا درباره پوشش بیمه ای خدماتی که در قالب تله مدیسین ارائه می شوند، گفت: این خدمات پوشش بیمه ای خواهند داشت و همان وضعیت ۷۰ درصدی را که بیمه ها برای خدمات سرپایی و ویزیت پوشش می دهند، در این حوزه هم پوشش خواهند داد. همچنین تمام تعرفه های آن ها تعرفه های مصوب و مورد تایید وزارت بهداشت است که به تایید شورای عالی بیمه نیز می رسد. بر این اساس اگر خدمتی توسط فرد مجاز، در نرم افزار مجاز و در زمان مجاز انجام گیرد، در شرایط استاندارد، بیمه نسبت به آن متعهد می شود. وی درباره احتمال قصور و خطای پزشکی در حوزه تله مدیسین و نحوه برخورد با آن، گفت: یکی از کارگروه های ما کارگروه اخلاق و نظارت است که در حال تدوین آیین نامه های نظارتی است که چگونه باید نظارت کند، اگر اتفاقی افتاد مرجع رسیدگی کجاست و به کجا باید ارجاع شود. در عین حال بحث های اخلاق پزشکی هم مطرح است. به عنوان مثال در ابتدا باید بیمار و پزشک احراز هویت شوند. همچنین نحوه ثبت اطلاعات، تضمین محرمانگی اطلاعات، دسترسی به این اطلاعات و ... مباحثی است که در حال بررسی آن ها هستیم. باید توجه کرد که محرمانگی اطلاعات در نظام سلامت بسیار مهم است و باید روی این موارد بحث و بررسی شود. اپلیکیشن های تله مدیسین باید از وزارت بهداشت مجوز بگیرند گل پیرا ادامه داد: مسلما در این بازار یکسری اپلیکیشن هایی هم تولید خواهند شد که مستقیما بین پزشک و بیمار قرار می گیرند، اما نکته مهم این است که تمام اپلیکیشن هایی که در حال حاضر در این سوژه کار می کنند، باید از وزارت بهداشت مجوز بگیرند. مردم باید توجه داشته باشند اطلاعات شخصی شان را در جایی ثبت نکنند و یا به فردی ندهند که نمی شناسند. محرمانگی این اطلاعات بسیار مهم است و فقط اپلیکیشن هایی را که از وزارت بهداشت مجوز دریافت کنند، مورد تایید هستند. تا کنون هیچ اپلیکیشنی در این حوزه مجوز دریافت نکرده است.