تکنسین‌های داروخانه و فروش داروهای بدون نسخه

سلامت نیوز:بررسی های یک مطالعه در خصوص دانش تکنسین های دارویی نشان داد که هرچه سابقه افراد به عنوان تکنسین دارویی کمتر است، ادعای اطلاعات بیشتری در خصوص داروهای بدون نسخه دارند و هر چه مدرک دانشگاهی پایین تر بود، شخص ادعای بالاتر بودن اطلاعات خود در خصوص این داروها را داشت. برای همین ایجاد ساختار آموزشی متمرکز برای آموزش تکنسین های دارویی ضروری است. به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا، دستیار داروخانه یا تکنسین دارویی یکی از ارائه دهندگان خدمات درمانی است که در داروخانه و تحت نظارت مستقیم یک دکتر داروساز فعالیت می کند. از آن جا که اشتغال فرد یا افرادی به عنوان تکنسین دارویی در تمام داروخانه های دنیا مرسوم است، این افرد به طور معمول تحصیلات دوره تکنسین دارویی یا سایر موارد مشابه را می گذرانند. فروش برخی اقلام داروخانه مثل داروهای بدون نسخه، ممکن است به صورت مستقیم توسط تکنسین دارویی و بدون نظارت و حضور مسئول فنی اتفاق بیفتد. به همین دلیل ضرورت دارد افراد مذکور هم از سطح دانش و آگاهی کافی در خصوص داروها برخوردار باشند. داروهای بدون نسخه در سبد دارویی بیماران سهم بالایی دارند. به همین دلیل مصرف نابه جای آن ها ممکن است بر سلامتی افراد جامعه تاثیر بگذارد. برای جلوگیری از بروز خطاهای دارویی بررسی دانش، نگرش و عملکرد تکنسین های دارویی اهمیت زیادی دارد. به همین خاطر پژوهشگران انجمن پرستاری ایران و دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی؛ در مطالعه ای فعالیت تکنسین های دارویی را مورد بررسی قرار دادند. علیرضا رستمی، سجاد اسماعیلی و اصغر فتائی؛ پژوهشگرانی بودند که در انجام این مطالعه همکاری داشتند. برای انجام این پژوهش ۹۲ نفر از تکنسین های دارویی شهر تهران از طریق پرسش نامه ارزیابی شدند و از آن ها سوالاتی در خصوص میزان اطلاعات دارویی، تحصیلات، مدرک تحصیلی و ... پرسیده شد. بررسی ها نشان داد که سن تکنسین های دارویی شرکت کننده در این پژوهش، حدود ۱۷ تا ۵۴ سال است و میانگین سنی آن ها حدود ۲۸ سال است. این افراد بین صفر تا ۲۰ سال سابقه کار داشتند و میانگین سابقه کار آن ها حدود سه سال بود. پس از بررسی پرسش نامه ها مشخص شد که هر چه افراد سابقه کار کمتری داشته باشند، مدرک و دوره تکنسین دارویی را در کار و زندگی خود مفیدتر و موثرتر می دانستند. بین سابقه کار به عنوان تکنسین دارویی و تحصیلات دانشگاهی، رابطه معکوس وجود داشت. یعنی؛ هر چه میزان تحصیلات دانشگاهی افراد بیشتر بود، سابقه کارشان در داروخانه کم تر بود. همچنین بررسی ها نشان داد هر چه سابقه کار افراد کم تر باشد، نیاز بیشتری به گذراندن دوره های تکمیلی تکنسین دارویی احساس می کردند. هرچه سابقه شخص به عنوان تکنسین دارویی کمتر بود، بیان می کردند که اطلاعات بیشتری در خصوص داروهای بدون نسخه دارند. همچنین سطح تحصیلات نیز با ادعای اطلاعات بالا و کافی در خصوص داروی بدون نسخه مرتبط بود. به صورتی که هر چه مدرک دانشگاهی پایین تر بود، شخص ادعای بالاتر بودن اطلاعات خود در خصوص این داروها را داشت. بررسی ها نشان داد حدود نیمی از شرکت کنندگان در این مطالعه بیان کردند که اطلاعات بالا و کافی در خصوص داروهای بدون نسخه دارند ولی نزدیک به ۷۰ درصد این افراد نتوانستند به درستی تشخیص دهند که داروی ایبوپروفن ۴۰۰ میلی گرمی جزء داروهای بدون نسخه نیست. حدود ۵۶ درصد از این افراد با فروش داروهای بدون نسخه تحت نظر دکتر داروساز مخالف بودند و ۶۰ درصد از آن ها اعلام کردند اعتماد به نفس کافی برای تجویز داروهای بدون نسخه را دارند. به گفته پژوهشگران این مطالعه؛ با توجه به این که عمده افرادی که فاقد آگاهی لازم در خصوص داروهای بدون نسخه بودند، اعتماد به نفس کافی برای فروش داروهای بدون نسخه و بدون هماهنگی با داروساز را داشتند، می توان نتیجه گرفت احتمال وقوع خطای دارویی در اثر فروش داروی اشتباه بالا است. هر چه تکنسین دارویی سابقه یا مدرک تحصیلی بالاتری داشته باشد، به اهمیت عمق دانش و خطرات احتمالی مصرف نابه جای داروها آگاه تر است، عملکرد بهتری دارد و بیشتر بیماران را به داروساز مسئول فنی ارجاع می دهد. پژوهشگران این مطالعه با توجه به این نتایج می گویند: به منظور کاهش خطاهای دارویی ناشی از اشتباهات تکنسین های دارویی و افزایش سطح سلامت جامعه، ایجاد ساختار آموزشی مدون و متمرکز برای آموزش و سنجش دانش، نگرش و عمکرد تکنسین های دارویی ضروری به نظر می رسد. یافته های این تحقیق به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان بررسی دانش، نگرش و عملکرد تکنسین های دارویی در خصوص داروهای بدون نسخه در نشریه پژوهش پرستاری؛ منتشر شده است.