برابری پس از یک‌دهه مطالبه‌گری

سلامت نیوز: بعد از سال ها فرازونشیب بالاخره در ماه مهر بازنشستگان کشوری شاهد تحقق مطالبه اصلی خود خواهند بود؛ مطالبه جنجالی همسان سازی حقوق. حدود یک دهه است که بازنشستگان می گویند حقوق آنها باید با حقوق شاغلان همسان یا دست کم به آن نزدیک باشد. به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،آنها صدای مطالبه گری برای این حق قانونی را در هر جایی که توانسته اند بلند کرده اند؛ در دیدارهای رسمی، فعالیت های صنفی و شبکه های اجتماعی. مطالبه ای که اگرچه قوانینی برای اجرای آن پیش بینی شده بود، اما تحقق آن به دلیل کمبود اعتبارات به تعویق افتاده بود. در سال های اخیر با رشد تورم، مطالبه برای همسان سازی حقوق بازنشستگان بیش از هر زمان دیگری شنیده می شد. سرانجام در آخرین سال فعالیت دولت حسن روحانی، مسئولان دولت اعلام کردند که اعتبارات موردنیاز برای همسان‎سازی حقوق بازنشستگان کشوری را تامین می کنند. زمان اجرای همسان سازی نیمه دوم امسال اعلام شد. دولت به برنامه زمانبندی اش متعهد ماند و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور پنجشنبه سوم مهر دستورالعمل اجرای همسان سازی حقوق بازنشستگان را به صندوق های بازنشستگی کشوری و سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح ابلاغ کرد. این دستورالعمل از اول مهر ماه امسال لازم الاجرا خواهد بود. و به نقل از سازمان برنامه و بودجه طبق این دستورالعمل و در راستای اجرای ماده سی ام قانون برنامه ششم توسعه کشوری و تصویب نامه اول مهر 99هیأت وزیران حقوق بازنشستگان، وظیفه بگیران و مستمری بگیران صندوق بازنشستگی کشوری و سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح که تا ۳۰ بهمن ماه ۱۳۹۸ بازنشسته شده اند، از ابتدای مهرماه امسال براساس افزایش امتیازات جداول مواد 109 و110 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال ۱۳۸۶ به شرح جداول پیوست با ضریب 2هزار و ۴۳۸ ریال محاسبه و پرداخت می شود؛ به نحوی که حقوق بازنشستگان در هر طبقه، گروه شغلی، درجه و رتبه مصوب فارغ از سال بازنشستگی آنان متناسب با سنوات خدمت از ۹۰درصد میانگین حقوق مشمول کسور بازنشستگی شاغلان ۳۰سال خدمت تراز مشترک همان صندوق کمتر نباشد. طبق ماده ۲، چنانچه حقوق بازنشستگی، وظیفه بگیران و مستمری بگیران مشمولی که از تاریخ اول اسفند ۱۳۹۸ تا ۳۰ بهمن ۱۴۰۰ بازنشسته، ازکارافتاده یا فوت شده یا می شوند، با رعایت قوانین موضوعه از حقوق تعیین شده در تطبیق با ماده (یک) و تبصره ذیل آن در این دستورالعمل، کمتر شود، حقوق بازنشستگی آنان مطابق امتیازات جداول ماده (یک) و مفاد تبصره آن به عنوان متناسب سازی ترمیم می شود. براساس ماده3، برای موارد خارج از قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت و قانون مدیریت خدمات کشوری، تطبیق گروه شغلی بازنشستگان کشوری و لشکری با رعایت طرح طبقه بندی مشاغل مشمولین قانون مدیریت خدمات کشوری ظرف مدت یک هفته پس از ابلاغ این دستورالعمل، به طور مشترک توسط سازمان اداری و استخدامی، سازمان برنامه و بودجه و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تهیه و توسط سازمان اداری و استخدامی کشور و سازمان برنامه و بودجه کشور به صندوق های ذیربط ابلاغ می شود.در ماده 4، این دستورالعمل آمده است، چنانچه حقوق هر یک از بازنشستگان، وظیفه بگیران و مستمری بگیران تا ۳۰ بهمن ۱۴۰۰ براساس مقررات مورد عمل مربوط، بیش از ارقام این دستورالعمل باشد، ارقام بیشتر ملاک عمل قرار می گیرد. براساس ماده ۵، افزایش حقوق ناشی از اجرای این دستورالعمل تحت عنوان متناسب سازی حقوق بازنشستگان با شاغلان براساس ماده ۳۰قانون برنامه ششم توسعه به صورت جداگانه در فیش حقوقی بازنشستگان درج خواهد شد. ماده ۶ تصریح کرده که سایر صندوق های بازنشستگی وابسته به دستگاه های اجرایی می توانند از محل منابع داخلی خود، با تصویب هیأت امنا یا مجمع عمومی، حداکثر در سقف افزایش حقوق بازنشستگان کشوری و لشکری نسبت به متناسب سازی حقوق بازنشستگان خود اقدام کنند. ماده۷ این دستورالعمل می گوید، چنانچه در اجرای مفاد این دستورالعمل و جداول پیوست آن مشکلاتی حاصل شود، مراتب همراه مستندات آن توسط صندوق بازنشستگی کشوری و سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح به سازمان برنامه و بودجه کشور منعکس و تصمیم مقتضی در این خصوص اتخاذ و به صندوق های ذیربط ابلاغ خواهد شد. پول همسان سازی از کجا می آید؟ همسان سازی حقوق یکی از مطالبات اصلی بازنشستگان صندوق ‎های مختلف در دهه های گذشته بوده است. همسان سازی به زبان ساده به این معناست که می گویند حقوق بازنشستگان باید با حقوق شاغلان همسان یا دست کم به آن نزدیک باشد، اما در همه این سال ها، این مسئله از دولتی به دولت بعدی موکول شده تا بالاخره به پایان عمر دولت حسن روحانی رسیده است. این بار دولت مصمم شده تا همسان سازی حقوق را اجرایی کند. درحالی که سایر دولت ها همیشه این پرسش را مطرح می کردند که بودجه مورد نیاز برای همسان سازی حقوق بازنشستگان از چه محلی تامین شود، دولت روحانی به یک راهکار رسیده است. طبق اعلام قبلی و ابلاغیه اخیر سازمان برنامه و بودجه از مهر امسال، حقوق بازنشستگان کشوری با شاغلان همسان می شود.اواخر تیر بود که محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه از اختصاص ۶هزار میلیارد تومان بودجه برای اجرای طرح همسان سازی حقوق بازنشستگان کشوری و لشکری خبر داد. پیگیری ها گویای آن است که همسان سازی در صندوق بازنشستگی کشوری، سالانه حدود ۲۸ تا ۳۰هزار میلیارد تومان اعتبار لازم دارد. به عبارت دیگر حالا که همسان سازی در سال جاری در نیمه دوم اجرا می شود، برای 6ماه حدود ۱۴ تا ۱۵هزار میلیارد تومان اعتبار در این زمینه تخصیص داده شده است. یکی از نگرانی‎های کارشناسان به ویژه اقتصاددانان از اجرای این طرح، بحث تامین اعتبار آن است؛ به ویژه در بلند مدت. هم اکنون محل تامین اعتبار شفاف و قرار است اعتبار موردنیاز این همسان سازی از محل فروش سهام شرکت هایی که در اختیار صندوق قرار می گیرد، تامین شود. آنطور که اکبر افتخاری، مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری می گوید، دارایی ها و درآمدهای صندوق بازنشستگی کشوری باید رشد کند. او که در روزهای اخیر همزمان با اجرای طرح همسان سازی، تلاش کرده از طریق شبکه های اجتماعی با بازنشستگان گفت وگو کرده و به پرسش هایشان پاسخ بدهد، گفته است که در سال ۲۰۱۹ در ۲۲کشور دنیا دارایی های صندوق بازنشستگی ۱۹ درصد رشد داشته است، اما به دلیل پایین بودن نرخ بهره و سود، در کشور های توسعه یافته ارزش آفرینی با سرعت انجام نمی شود، اما با وجود این صندوق ها توانسته اند دارایی خود را ۱۹درصد رشد دهند که این نشان دهنده آن است که در حوزه اقتصادی خوب عمل کرده و دارایی های خود را حفظ کرده اند. به گفته افتخاری، بیشترین سهم این دارایی ها مربوط به آمریکا با حدود 18 درصد رشد بوده است و اگر در کشور های دیگر دارایی ها و بازدهی های صندوق های بازنشستگی رشد نداشته باشد، با چالش روبه رو می شوند که کشور ما نیز یکی از آنهاست. آمریکا، بریتانیا، ژاپن، استرالیا و کانادا ۵ کشوری هستند که دارایی های صندوق بازنشستگی در آنها و همچنین سود آن بیش از سایر کشور هاست.آنطور که افتخاری می گوید، درآمد های صندوق بازنشستگی از 4منبع کسب می شود که یکی از آنها کسورات حقوق شاغلان، درآمد حاصل از سرمایه گذاری، تعهدات دولت و سایر درآمدهاست که تعهدات پرداخت حقوق، همسان سازی ، امور رفاهی و بیمه تکمیلی درمان ازجمله اقداماتی است که صندوق بازنشستگی کشوری انجام می دهد. هم اکنون یک و نیم میلیون بازنشسته تحت پوشش صندوق کشوری هستند و یک میلیون شاغل نیز از صندوق بازنشستگی حقوق دریافت می کنند. به گفته افتخاری، تعداد بازنشسته ها بیش از 15درصد رشد داشته؛ درحالی که درآمد های صندوق بازنشستگی کشوری (کسوربرداری) ۱۱درصد کاهش داشته است. این صندوق پیش بینی کرده در سال ۹۹ اعتبار دولت در کمک به صندوق بازنشستگی به ۷۵درصد برسد و کسور بازنشستگی نیز به ۱۸درصد کاهش یابد. افتخاری می گوید: این موضوع نیز نشان دهنده کاهش درآمدهای صندوق کشوری است علاوه بر اینکه درآمد حاصل از سرمایه گذاری های صندوق تنها ۷درصد رشد داشته است.مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری به پیش بینی وضعیت صندوق کشوری در سال ۱۴۲۰ اشاره کرده و می گوید: به فرض اینکه تعداد بازنشستگان در ۲۰سال آینده ثابت بماند و افزایش حقوق را سالانه فقط ۲۰درصد داشته باشیم، پیش بینی می کنیم که در سال 1420 حدود 2و نیم برابر از بودجه عمومی امسال بیشتر باید حقوق بدهیم. پیش بینی می شود در سال ۱۴۲۰ حداقل میزان حقوق پرداختی به بازنشستگان کشوری ۴هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان باشد. بنابراین چالش اصلی صندوق بازنشستگی در آینده ای که دور نیست، وابستگی به بودجه عمومی دولت است و راهبرد حل این چالش، بهبود بهره وری دارایی ها و اصلاح سرمایه گذاری هاست. به گفته مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری، هدف صندوق باید این باشد که سهم دولت در صندوق بازنشستگی کشوری به ۵۰درصد کاهش پیدا کند. آیا ما توان ایفای تعهدات آینده را داریم یا خیر؟ افتخاری در پاسخ به این پرسش می گوید: پاسخ این سؤال خیر است و برای خروج از این مشکل یا باید حق بیمه شاغلان کسورپرداز را بالا ببریم که امکان پذیر نیست، یا اینکه افزایش جذب شاغلان را بیشتر کنیم که در این خصوص نیز با محدودیت مواجه هستیم یا اینکه حقوق و مزایا را افزایش دهیم که این هم امکان ندارد؛ بنابراین تنها راه تغییر مسیر سرمایه گذاری در بنگاه های پربازده و بهبود بنگاه داری است.