بانکی برای نوزادان

سلامت نیوز:از زمان تولد نوزاد تا شش ماهگی، شیر مادر تنها منبع تغذیه ای است كه علاوه بر تأمین مواد مغذی، نقش پشتوانه سیستم ایمنی را برای شیرخوار برعهده دارد. به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه جام جم ،محققان می گویندحتی با وجود پیشرفت های چشمگیر صنعت تولید شیر مصنوعی و شیر خشك، هنوز هیچ شیری نمی تواند جایگزین شیر مادر در تغذیه نوزادان باشد. با این وجود بسیاری از نوزادان از این نعمت محروم هستند. در سال 1980 میلادی سازمان بهداشت جهانی در بیانیه ای مشترك با یونیسف (صندوق كودكان ملل متحد) بهترین روش تغذیه برای نوزاد مادرانی كه شیر كافی ندارند را استفاده از شیر مادران دیگر معرفی كرد. از این رو در سال های گذشته بیش از 650 بانك شیر مادر در دنیا تأسیس شد تا نوزادانی كه قادر به تغذیه با شیر مادرشان نیستند نیز از این ماده غذایی پر خاصیت محروم نمانند. در كشور ما نیز از سال 95 تاكنون 10بانك شیر در 9 شهر مشغول فعالیت هستند. در گفت وگو با دكتر محمدباقر حسینی، فوق تخصص نوزادان و رئیس بانك شیر مادر بیمارستان الزهرا، با ساز و كار فعالیت این مجموعه ها برای مادرانی كه نیاز به تأمین شیر سالم برای نوزادانشان دارند، آشنا می شویم. تغذیه نوزادان نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن آنها دارد. این موضوع به ویژه در مورد نوزادانی كه نارس به دنیا می آیند و در بخش مراقبت های ویژه نوزادان بستری هستند، بسیار مهم است. معمولا مادران این نوزادان شیر كافی برای تغذیه كودك ندارند. این در حالی است كه مواد مغذی و آنتی بادی های موجود در شیر مادر می تواند كمك شایانی به حفظ سلامت و رشد و نمو این نوزادان در معرض خطر داشته باشد. این موضوع در بسیاری از كشورها موجب شكل گیری بانك شیر مادر شد تا مادران با اهدای شیر مازادشان بتوانند به نیاز این گروه آسیب پذیر كمك كنند.دكتر حسینی در خصوص سازوكار فرآیند اهدای شیر مادر به جام جم می گوید: در بانك های شیر، پس از دریافت شیر مازاد از مادران داوطلب، در شرایط ویژه ای كه تا حد امكان كمترین میزان پروتئین های مفید شیر از دست برود عمل سترون‎سازی انجام می شود. سپس این شیر به شكل امن به نوزادان تحت مراقبت داده می شود. گرچه طی این فرآیند، ناگزیر بخشی از پروتئین های ایمنی و مفید ممكن است از دست برود، با این وجود بخش عمده ای از پروتئین ها، چربی و خواص شیر مادر حفظ می شود و به همین جهت این شیر به مراتب ارزش بالاتری نسبت به شیرهای صنعتی خواهد داشت. از ایده تا اجرای بانك شیر مادر رئیس بانك شیر تبریز درخصوص چگونگی شكل گیری اولین بانك شیر در این شهر توضیح می دهد: باتوجه به نیازی كه برای تغذیه نوزادان در بخش مراقبت های ویژه با شیر مادر احساس می شد، از بانك شیر مادر برخی كشورهای پیشرفته بازدید كردیم و پس از بررسی ساز و كار مورد استفاده در این مراكز، در سال 95 اولین بانك شیر با حمایت های مالی اداره سلامت نوزادان وزارت بهداشت در بیمارستان الزهرای دانشگاه علوم پزشكی تبریز تأسیس شد. وی می افزاید: فعلا 10 مركز در شهرهای تبریز، تهران (دو مركز)، مشهد، شیراز، زاهدان، اهواز، كرمانشاه، یزد و كرمان راه اندازی شده است و به زودی بانك شیر اصفهان نیز راه اندازی خواهد شد. رئیس بانك شیر تبریز تصریح می كند: وزارت بهداشت برنامه‎ای برای توسعه بانك های شیر در كشور و افزایش آنها به 28 مركز در شهرهای پرجمعیت دارد. ساكنان شهرهای نزدیك به بانك های اهدای شیر نیز می توانند با هماهنگی مراكز بهداشت شهر خود و بانك شیر مورد نظر برای اهدای شیر اقدام كنند. مسیر هموار اهدا دكتر حسینی درخصوص چگونگی مسیر اهدای شیر مادر به جام جم می گوید: اهدای شیر مادر، داوطلبانه و كاری انسان دوستانه است و می تواند جان نوزادی را نجات دهد.مادران در شهرهای مختلف كشور از طریق مراكز بهداشتی شهرها و بیمارستان ها با بانك شیر مادر آشنا می شوند و در صورت تمایل می توانند برای اهدای شیر با بانك شیر شهر خود تماس بگیرند. برای بررسی سلامت مادر و شیر مادر، فرد به صورت رایگان آزمایش خون می دهد و از نظر سلامت عمومی و بیماری های قابل انتقال از طریق شیر مادر مانند هپاتیت بی و سی، اچ آی وی و سیفلیس بررسی می شوند. در صورت سلامت مادر، ظروف مخصوصی به صورت رایگان در اختیارشان قرار می گیرد تا مادر در هر بار اهدا در منزل شیر خود را پس از دوشیدن در این ظروف ریخته و در فریزر نگهداری كند.سپس مأمور بانك با مراجعه به منزل افراد نسبت به جمع آوری شیرهای اهدایی اقدام می كند. مادران نیازی به مراجعه به مراكز بهداشت برای اهدای شیر نخواهند داشت. مادران ارزش اهدای شیر را می دانند رئیس بانك شیر مادر تبریز با اشاره به استقبال خوب مادران از بانك های شیر مادر توضیح می دهد: مادرانی كه نوزادشان دریافت كننده شیر هستند، با توجه به آگاهی و شناختی كه از مزایای متعدد تغذیه با شیر مادر در سلامت نوزاد دارند، از این موضوع استقبال می كنند. مادران اهداكننده نیز زمانی كه با ارزش كاری كه انجام می دهند در حفظ جان نوزادان بیمار و نارس آشنا می شوند با اشتیاق بیشتری برای اهدای شیر داوطلب می شوند. این اهدا می تواند براساس شرایط مادر به صورت روزانه تا چند روز در هفته انجام شود. به گفته دكتر حسینی در این مركز روزانه حدود 5/4 تا پنج لیتر شیر دریافت و پاستوریزه می شود و به نوزادان بیمارستان های الزهرا و كودكان تبریز اهدا می شود. وی درخصوص زمان استفاده از این شیرهای اهدایی توضیح می دهد: بخشی از این شیرها با یخچال های قابل حمل به صورت روزانه به بیمارستان های تحت پوشش ارسال شد و بخش دیگر آن برای استفاده در روزهایی كه میزان اهدا كاهش می یابد در فریزرهای مخصوصی فریز می شود.