امید پشت دیوارهای خاکستری

سلامت نیوز: کنار بزرگراه در حاشیه یکی از مناطق خوش آب و هوای پایتخت، میان ساختمـان های سالخورده و رنگ ورو رفته ای که مثل دندان های نامنظم رشد کرده اند، دنبال آدرسی می گردم که محلی ها خیلی دوست ندارند از آن نشانه ای بدهند. به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،کرونا هم که مزید بر علت است و همسایه ها از ترس ابتلا، رفت وآمدشان را دور و بر ساختمانی که اسمش بهاران است، کم کرده اند. در نبود آدرس دهنده ای منصف، تابلوی راهنمایی کننده ای هم نیست که درمان گم گشتگی مراجعان مستاصل از همه جا رانده و مانده باشد. با این حال و بعد از کمی جست وجو درحالی که مسیریاب ها هم نشانی از مرکز بهاران ندارند، ساختمانی با دیوارهای بلند خودش را نشان می دهد؛ پشت صفی از کامیون های پارک شده در حاشیه خیابان که راننده هایشان گوشه ای نه چندان دورتر گعده ای به راه اندخته اند و از زمین و زمان می گویند و می نالند. دیوارهای مرکز، سنگی است؛ سنگ های براق و درخشان زیر آفتاب. اگر سرت را برای ورانداز کردن دیوارهای خوش قامت بالا بگیری، چشمت به تابلوی مجتمع مهارت آموزی و توانمند سازی بهاران منطقه 5می افتد. درهای آهنی طوسی رنگ همیشه قفل است. برای ورود باید از قبل هماهنگ کرد. مردی که صدای جاافتاده ای دارد از اسم و رسم مان می پرسد. وقتی مطمئن می شود، غریبه ای میانمان نیست، درهای مرکز را با چرخش خش دار کلید به رویمان باز می کند. ورود به دنیای بهاران درهای طوسی آهنین کنار می روند و دنیای دیگری به رویمان گشوده می شود. حیاط بزرگی است با چند آلاچیق سر به زیر و دیوارهایی با رنگ های تند و شاد و چندین مجسمه بزرگ که دیدنشان یادآور بهار و نوروز است و هر کدام با شکل و شمایل خاص خود و نوشته ای روی سینه در گوشه ای جاخوش کرده اند و مانند میزبانی که از میهمان استقبال می کنند، به حالت تعارف دست را به سمت ورودی ساختمان نشانه گرفته اند. در گوشه ای دنج مزرعه کشاورزی جمع و جوری ساخته اند؛ گویا به تازگی کشت محصول در آن تمام شده و خاکش دارد نفس تازه می کند برای کشت بعدی. خیار، گوجه، سبزی و یکی، دو محصول دیگر محصولات این باغ کوچک در دل بهاران است؛ باغی که بخشی از تره بار مورد نیاز مجموعه را تامین می کند. چند گنجشک در بالاترین نقطه از درخت های محوطه که سایه سارشان روی آلاچیق ها افتاده و سایه شان فضای مطبوعی در حیاط مرکز ایجاد کرده، با هم دعوا می کنند. ایست به کرونا حدود 8 ماه است کرونا بلای جان مردم شده و حساب و کتاب ها را بر هم زده است. در مرکز بهاران دامنه سختگیری های بهداشتی، گسترده تر شده و دلیلش هم روشن است؛ ساکنان این مرکز جزو گروه های آسیب پذیر در برابر کرونا هستند؛ مواد مخدر و سیگار ریه هایشان را تباه کرده است. در زمانه کرونا تعداد ساکنان بهاران کمتر از قبل است تا امکان مراقبت از افراد بیشتر شود. شرایط پذیرش متقاضی جدید هم سختگیرانه و منطبق با پروتکل های بهداشتی جدید است. رضا یکی از اهالی بهاران است. 7 ماهی می شود در مرکز پذیرش شده: هر مددجویی که می آید باید تست کرونایش منفی باشد. اگرجواب تست کرونا منفی نباشد، پذیرش نمی شود. معتقد است این سختگیری ها لازم است و اگر یکی کرونا داشته باشد، همه اعضای این مرکز درگیر می شوند: کسانی که تست کرونایشان منفی باشد، قبل از ورود از فرق سر تا کف پا ضد عفونی می شوند. بعد از اینکه پرونده تشکیل شد، یک هفته باید قرنطینه اولیه و بعد از آن یک هفته ایزوله شوند. اگر مشکلی نبود آن وقت می شوند یکی از ساکنان تازه مرکز. همه 30مددجویی که در مرکز بهاران هستند، این مراحل را پشت سر گذاشته اند. مسئولیت کرونایی سالن های مرکز، مانند سالن بیمارستان ها سفید و کرم رنگ است. بوی نه چندان تیز و آزار دهنده مواد ضد عفونی کننده که هر چند ساعت یک بار به در و دیوار زده می شود به مشام می رسد. همه در بهاران وظیفه دارند تا جایی که می توانند نظافت و بهداشت را رعایت کنند؛ نه برای اینکه مرکز تمیز باشد، بلکه برای سلامت خودشان و دوستانشان که دارند با هم زندگی می کنند. برای اینکه یادشان بماند چه کارهایی باید انجام شود، پروتکل های بهداشتی و نحوه ضد عفونی کردن درست هر اتاق جلوی در به دیوار سنجاق شده است. سعید یک سالی می شود ساکن بهاران شده است. سال های طولانی خماری، معنا و مفهوم مسئولیت را از یادش برده بود، اما حالا طوری در و دیوار را دستمال می کشد که گویی ماموریتی بزرگ به او سپرده شده که باید به درستی از پس انجامش بربیاید: کلی بالا و پایین کردم تا کار ضد عفونی سالن را به من بدهند. خیلی وقت بود کسی حسابم نمی کرد. کسی کاری با من نداشت و کاری هم به من نمی داد که انجام بدهم. داشتم فکر می کردم آدم زیادی هستم، اما الان چند ماه است مسئول تمیزی سالن طبقه اول، من هستم. کار خیلی خوبیه و خوشحالم از اینکه کاری برای انجام دادن دارم. بعد چند لحظه مکث مانند کسانی که تازه چیزی به یادشان آمده باشد، تعارف می کند تا به یکی از2اتاق سالن طبقه اول برویم. داخل اتاق، 2ردیف و در هر ردیف 8تخت 2طبقه فلزی بزرگ قرار دارد. پتوهای رنگارنگ هم مرتب روی تخت ها چیده شده و کسی در اتاق نیست. می گوید: الان وقت هواخوریه. چند نفری رفتند داخل حیاط. چند نفر هم رفته اند کلاس آموزشی که همین اتاق بغل برگزار می شود. یکی، دو نفر هم رفته اند آرایشگاه و حمام. آمار همه ساکنان اتاق را دارد. آرایشگاه ضد کرونا عباس، 36سال دارد و پدر 2فرزند است. تریاک می کشید، اما 15سال قبل اعتیاد خسته اش کرد و خواست که دوباره زندگی کند. برای همین بعد از سم زدایی و ترک مواد به بهاران آمد تا زندگی اش را آجر به آجر دوباره بسازد. آرایشگری را در کارگاه آموزش مهارت های شغلی مرکز همزمان از وقتی که کرونا شیوع پیدا کرد، یاد گرفته است. طبقه دوم مرکز درست کنار حمام، اتاق نقلی با تجهیزات مناسب یک آرایشگاه برایش مهیا کرده اند و او شده استاد سلمانی. می داند هر بی دقتی در رعایت اصول بهداشتی می تواند به ورود بیماری و مبتلا شدن دوستانش به کرونا منجر شود. جلوی در ورودی روی تکه کاغذی نوشته کسی مقابل آرایشگاه تجمع نکند و جمله آشنای تجمع بی جا مانع کسب است را هم به ادامه متن نوشته شده روی کاغذ، اضافه کرده است. می گوید تجمع عامل شیوع بیماری است و به این دلیل، فقط یک نفر را به آرایشگاه اش راه می دهد: هر روز اخبار سایت اتحادیه آرایشگران و وزارت بهداشت و قوانین بهداشتی مصوبش را می خوانم. خودم هم قانون سختگیرانه ای برای اصلاح سر افراد گذاشته ام. همه قبل اصلاح باید دوش بگیرند. بعد می توانند برای اصلاح سر بیایند. روزی 2نفر را هم بیشتر اصلاح نمی کنم؛ چون می ترسم تجهیزاتی که استفاده می کنم به اندازه کافی تمیز نباشند. همه با هم، اما با فاصله یکی از راه های مهم برای مقابله با شیوع کرونا، فاصله گذاری اجتماعی در مراکز پرتجمع است. شاید بسیاری به دلیل نگرانی حاضر به حضور در مراکز بهاران و مراکزی مشابه آن نشده باشند. با این حال فاصله گذاری در همه امور در این مراکز با وسواس پیگیری می شود. نمی توان دیوار اتاقی را پیدا کرد که توصیه به حفظ فاصله فیزیکی روی آن نقش نبسته باشد؛ حتی سالن غذاخوری هم این شرایط را دارد؛ سالنی که تا قبل از کرونا ظرفیت 200نفر را داشت، حالا به کمتر از یک پنجم این تعداد خدمات می دهد. همه ظرف غذای نشان دار خود را دارند و قاشق و چنگال شخصی. با اینکه فاصله از هم در مرکز 2متر تعریف شده، اما این فاصله باعث نشده رفاقت آدم های ساکن مرکز کم شود. کشیدن سیگار در مرکز ممنوع نیست و آنهایی که برای هواخوری روزانه و استراحت به محوطه رفته اند می توانند سیگار بکشند. شاید این سیگار کشیدن ها بخشی از روند درمان معتادان تازه سم زدایی شده ای است که به امید بازگشت دوباره به خانواده به بهاران پناه آورده اند. با وجود این مرکز بهاران خلوت است؛ خلوت تر و آرام تر از همه روزهایی که به خاطر می آورد؛ خلوتی اختصاصی برای بهبودیافتگان از اعتیاد که در روزگار متلاطم کرونا روزهای نسبتا آرامی را می گذرانند. کاهش ظرفیت بهاران با شیوع کرونا وقتی کرونا شایع شد، کسانی که قصد داشتند زندگی تازه ای با ترک مواد برای خود بسازند در این تصمیم مردد شدند. فکر می کردند ترک اعتیاد باعث می شود بدنشان در مقابل ویروس ضعیف شود و این ضعیف شدن کار دستشان بدهد. حتی برخی به این نتیجه رسیدند که مراکز نگهداری معتادان را تعطیل کنند و با این تعطیلی جلوی شدت گرفتن بیماری و فوت افراد را بگیرند. یوسف دولتی، مدیر مجتمع مهارت آموزی و توانمندسازی بهاران منطقه 5این موضوع را قبول دارد می گوید: این مجتمع 5سال است فعال شده است. تا قبل از کرونا ظرفیت پذیرش 200مددجو را داشتیم، اما با شیوع بیماری و با ابلاغ دستورالعمل های بهداشتی ستاد ملی مقابله با کرونا و سختگیری هایی که خودمان فراتر از ابلاغیه ها داشتیم، ظرفیت قابل استفاده ما به 72نفر کاهش پیدا کرده است. او می گوید، بسیاری از خانواده ها حاضر به انتقال بیماران خود به مراکز بهاران نیستند و این موضوع باعث شده ظرفیت بسیاری از مراکز خالی باشد: از مجموع ظرفیت مجوز 72نفره بهاران، تنها 30نفر پذیرش شده اند. این افراد با سختگیری های زیادی پذیرش شده اند و به این دلیل نگرانی از شیوع بیماری بین ساکنان نداریم. مدیرعامل اتحادیه مجتمع های مهارت آموزی و توانمندسازی معتادان تهران از اینکه بسیاری از بیماران ساکن در مراکز بهاران شاغل هستند، خبر می دهد و از نحوه کنترل این افراد سخن به میان می آورد: بسیاری از افراد ساکن مراکز بهاران با هماهنگی مدیران مراکز و کارفرما مشغول به کار هستند. این افراد مجازند در ساعت هایی که تعیین شده به محل کار بروند و در ساعت مقرر به مرکز بازگردند. در هر مرحله این افراد تب سنجی و در صورت بروز علائم مشکوک بلافاصله قرنطینه و درصورت نیاز درمکان دیگری ساکن می شوند. دولتی به خانواده هایی که بیمار معتاد دارند توصیه می کند درست تصمیم بگیرند و با معرفی بیمار خود به مراکز بهاران از خدمات رایگان مراکز برای بازگشت بیمار به جامعه استفاده کنند: مراکز بهاران با یارانه های بهزیستی و کمک خیران اداره می شود. خانواده ها نباید هزینه ای بپردازند. کافی است فرد بخواهد درمان شود، درهای مراکز بهاران به روی بیماران باز است و می توانند از خدماتی که ارائه می دهند، استفاده کنند.