از مريم ميرزاخانی تا تبعيض ميان دختران

سلامت نیوز:حذف تصویر دو دختر از کتاب ریاضیات سوم دبستان، بهانه ای شد که مردم در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی به شکل گسترده ای به این موضوع واکنش نشان دهند. به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان ملی ،البته حدف محتوایی و چهره ای از کتب درسی در سال های اخیر اتفاق تازه ای نیست و در سال گذشته نیز مردم و کارشناسان به حذف اشعار و قصه های برخی از چهره های فرهنگی و ادبی اعتراض داشتند. با این حال در چند روز گذشته اکثر کاربران در شبکه های اجتماعی به حذف چهره دو دختر از روی جلد کتاب ریاضی سال سوم ۱۳۹۹-۱۴۰۰ اعتراض داشتند و آن را تبعیض در حق دختران می دانستند. در این رابطه هیچ کسی دلیل منطقی برای حذف نقاشی دو دختر به زبان نیاورد. حتی در این بین نام مریم میرزاخانی، ریاضیدان برجسته و چهره ای جهانی نیز به میان آمد و مردم بر این باور بودند که این تبعیض ها باعث شده نام یا عکسی از او در کتب درسی منتشر نشود. وزارت آموزش و پرورش و معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده نیز دلیل منطقی برای این اتفاق عنوان کردند و توضیحات آنها عذر بدتر از گناه بود. معصومه ابتکار در صفحه شخصی خود در توئیتر در واکنش به حذف دختران از روی طرح جلد کتاب ریاضی سوم دبستان، نوشت: اگر چه دو جلد کتاب ریاضی و علوم سال تحصیلی جدید را باید کنار هم دید، وزیر آموزش و پرورش بررسی و اصلاح کتاب های درسی از زوایای مختلف از جمله عدالت-جنسیتی را در دستور کار دارند. در هر صورت حساسیت مردم بجاست. دختران را نمی توان نادیده گرفت. وزارت آموزش و پرورش در واکنش به انتقادهای گسترده ای که در فضای مجازی نسبت به حذف تصویر دختران از روی جلد کتاب سوم دبستان رخ داده، گفته است تصویر قبلی بسیار شلوغ بود و در روی جلد جدید تصویر خلوت تر شده است . اما اینکه چرا با حفظ نقاشی دختران، می خواستند، تصویر را خلوت کنند جای سوال دارد. سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش در دفاع از عملکرد خود در اطلاعیه ای گفته است: در ارتباط با تصویر روی جلد کتاب ریاضی سال سوم ابتدایی و ویرایشی که در این تصویر انجام شده است، تصویر قبلی بسیار شلوغ بود و تعداد مفاهیم ریاضی مطرح شده در آن تصویر بسیار زیاد بود . این سازمان تغییر جلد کتاب ریاضی سوم دبستان را پیشنهاد دوستانی که از منظرهای هنری، زیباشناسی و روانشناسی کتاب را بررسی کرده اند، اعلام کرده و گفته نظر آنان بر این بوده که تصویر خلوت تر گردد.چه کسي مقصر است؟ نظر وزير آموزش و پرورش نيز براي ميليون ها نفر که به اين موضوع اعتراض داشتند، نيز قانع کننده نبود، هرچند که محسن حاجي ميرزايي در توئيتش اعلام کرده که به دغدغه هاي مردم اهميت مي دهم و دختران ميهن شايسته احترام اند و در ادامه بيان کرد: تغييرات در کتاب هاي درسي همه ساله براساس ارزيابي و از سوي مولفين انجام مي شود و به رئيس سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي ماموريت دادم تغييرات در شکل و محتواي کتاب هاي درسي را باحساسيت کامل رصد، اصلاح و گزارش نمايد .اما خواست مردم در اين رابطه اصلاح کتاب درسي و برخورد با افرادي است که اين اتفاق را رقم زده اند. به باور بسياري از مردم، اگر عوامل ضبط و انتشار کليپي که غش کردن يک دانش آموز مبتلا به کرونا را به تصوير کشيدند، دستگير شده اند و اين موضوع باعث تشويش اذهان عمومي بوده است، بايد با کساني که عکس دختران را از روي جلد کتاب رياضي حذف کرده اند، نيز برخورد شود. نسيم بهاري، طراح روي جلد اين کتاب گفته است: اتود اوليه کتاب هم مميزي هاي زيادي داشته و يکي از آنها اين بوده که اجازه ندادند يکي از دخترها بالاي درخت باشد. خانم بهاري در اينستاگرامش گفته است که تغيير جديد در روي جلد کتاب بدون اجازه وي بوده و وي در جريان قرار نگرفته و دست بردن در طرحي که تاييد شده هيچ توجيهي ندارد. حذفي که توجيح منطقي ندارد براي بررسي بيشتر اين موضوع به سراغ يک کارشناس آموزشي رفتيم تا نظر او را در رابطه با اين اقدام آموزش و پرورش جويا شويم، تا شايد در لابه لاي گفته هاي محمدرضا نيک نژاد دليل حذف دختران از روي جلد کتاب رياضي پيدا کنيم، اما او نيز دليل منطقي براي اين اتفاق متصور نبود و با اشاره به اينکه هيچ کسي علت حذف يک نقاشي دختران را از کتب درسي را نمي داند،مي گويد:به نظر من اين موضوع فراتر از وزارت آموزش و پرورش است و به نظر مي آيد برخي افراد در درون سيستم دولت به اين نتيجه رسيده اند که هرچه بمباران رسانه اي در شبکه هاي اجتماعي بيشتر صورت بگيرد، مشکلات سياسي، اجتماعي و اقتصادي که در جامعه وجود دارد، به مدت چند روز فراموش خواهد شد و به همين دليل است که هر روز از آستين شان يک اتفاق جديد بيرون مي آورند که هيچ دليل منطقي ندارد. آنها به خوبي مي دانند که جامعه به دليل حساسيت نسبت به زنان و دختران، به شکل وسيعي از آن اتفاق استقبال مي کنند. نيک نژاد همچنين نظرات وزارت آموزش و پرورش در اين رابطه را قانع کننده نمي داند و مي افزايد: آنها گفته اند که به دليل شلوغي تصوير عکس دختران حذف شده است، اما چرا براي خلوت کردن تصوير جلد کتاب بايد دختران حذف شوند؟ خيلي از آمارها بازگو کننده اين واقعيت است که در 40 سال گذشته رشد جمعيت تحصيلکرده دختران، افزايش چشمگيري داشته و آمار ورود دختران و زنان به دانشگاه ها خيلي بيشتر شده است. شايد نسبت به روند و ميانگين جهاني اين آمار کمتر باشد، اما مشاغلي که خانم ها در جامعه دارند و حضور آنها در مجلس و شوراهاي شهر نشان مي دهد که باورهاي تبعيض جنسيتي در کشور به دست فراموشي سپرده شده است. واقعا نمي دانيم اين طرز تفکر براي حذف دختران از کجا آمده و در قرن بيست و يکم اين طرز تفکر جاي سوال دارد. تنها توجيح ما اين است که جامعه اي که با تنگناهاي اقتصادي و مشکلات سياسي دست و پنجه نرم مي کند، نياز به اين اتفاقات تبليغاتي و رسانه اي دارد و چه بسا اين اتفاق نيز جز همان بمباران خبري در شبکه هاي اجتماعي و رسانه اي باشد. نيک نژاد درباره پيامدهاي اين اتفاق در سطوح جامعه مي گويد: يکي از پرشتاب ترين و افتخارآميزترين آمارهاي مربوط به رشد تحصيلات و کاهش جمعيت بازماندگان از تحصيل به ويژه در ميان دختران و حضور آنها در شغل هاي مختلف، مربوط به جمهوري اسلامي ايران است. اين موضوع يکي از بالندگي هاي مسئولان ما در عرصه هاي جهاني است. زماني که چنين اتفاقي (حذف عکس دختران) با اهداف آموزشي، سياسي، اجتماعي و اقتصادي رخ مي دهد، شايد در کوتاه مدت باعث تغيير ذهنيت مردم شود، اما در ميان مدت و بلندمدت به سياست هاي آموزشي و چهره جمهوري اسلامي ايران و دولت در مجامع جهاني ضربه وارد خواهد کرد. در مذهبي ترين لايه هاي جامعه ايراني نيز اين موضوع وجود ندارد و آنها نيز به دنبال رشد تحصيلي فرزندانشان هستند و به تحصيلات عاليه دختران گرايش پيدا کرده اند. با اين حال جامعه کار خودش را دنبال مي کند و به هيچ دولتي اجازه نخواهد داد که براي دختران چنين محدوديت هايي را در عمل اجرا کند. متاسفانه اين اتفاق در شبکه هاي خبري جهان بازتاب داشته و اين در شأن کشور و دولتي نيست که سال ها براي رشد تحصيلي دختران زحمت کشيده است. کشور و فرهنگي که مريم ميرزاخاني را به جهان معرفي کرده است نبايد با چنين اتفاقات مضحکي، حضور دختران در جامعه و نظام آموزشي را کتمان نمايد. نيک نژاد در پايان صحبت هايش خاطر نشان مي کند: يکي از وظايف بنيادي آموزش و پرورش، برداشتن تبعيض نژادي، اجتماعي، مذهبي و اقتصادي در سطح جامعه است و زماني که شما تصوير نقاشي دو دختر را بر روي جلد کتاب ها حذف مي کنيد، با بلندگو اين تبيعض را در جهان فرياد مي زنيد و پيامد هاي ناگوار آموزشي، فرهنگي، سياسي و اجتماعي براي تمام ساختار دولت و آموزش و پرورش خواهد داشت.