ارومیه غوطه‌ور در کابوس جدید ‏

سلامت نیوز:مدیر دفتر برنامه ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه: حوضه آبریز بیش از ظرفیت ‏تعریف شده اش در سند تخصیص آب، متأسفانه آب مصرف می کند اواسط دهه٨٠ بود که روزبه روز از مساحت نگین فیروزه ای کم شد و عمق ‏آب تحلیل رفت. به گزارش سلااکت نیوز به نقل از روزنامه شهروند ،کارشناسان و دلسوزان این حوزه از خشکسالی ها، احداث بزرگراه روی ‏دریاچه، احداث بی رویه سد و استفاده بی برنامه از منابع آب حوضه آبریز دریاچه به ‏واسطه کشاورزی سنتی گلایه کردند. کارشناسان محیط زیست از تبعات خشک شدن ‏دریاچه ارومیه گفتند و هشدار دادند و از بادهای نمک در نتیجه خشک شدن دریاچه گفتند. هشدارهایی که می گفتند زندگی چند میلیون شهروند با وقوع این اتفاقات ‏تهدید می شود. تعدادی از صاحب نظران سرنوشت خشک شدن دریاچه را نتیجه ‏سدسازی ها دانستند. احیای دریاچه در دستور کار قرار گرفت. وزارت نیرو دستور توقف ‏عملیات احداث دو سد نازلو و باراندوز چای ارومیه را در سال ٩٣ داد تا هم چشم ‏بدوزند به روزی که خبرها از احیای دریاچه ارومیه بگویند هرچند گمانه زنی ها از ‏سرگیری تکمیل پروژه های نازلو و باراندوز چای ارومیه حکایت می کنند، البته ‏صحبت های حجت الاسلام سید سلمان ذاکر، نماینده مردم ارومیه در مجلس به این ‏گمانه زنی ها دامن می زنند. نماینده ای که گفته بود: با دستور وزیر نیرو و در ‏راستای احیای دریاچه ارومیه، ساخت و تکمیل سدهای نازلو چای و باراندوز چای ‏ارومیه انجام می شود. ذاکر در توضیح از سرگیری پروژه ها از دریاچه ارومیه به عنوان ‏قلب آذربایجان غربی و دومین دریاچه شور جهان بسیار برای منطقه و جهان از لحاظ ‏زیست محیطی و حوزه های مختلف حائزاهمیت گفته بود. این نماینده مجلس متوقف ‏شدن این پروژه ها را پایمال شدن بیت المال دانسته و گفته بود: ‎احیای سدهای مذکور ‏برای کشاورزی منطقه بسیار حائزاهمیت است و لازم است پروژه های نیمه تمام به ‏سرانجام برسند. هرچند مهران نظری، مدیرکل محیط زیست آذربایجان غربی معتقد ‏است برنامه ای برای تکمیل این دو سد وجود ندارد. او به شهروند می گوید: چنین ‏برنامه ای در دستورکار ما نیست. صددرصد احیای دریاچه اهمیت دارد. نظری تکمیل ‏پروژه های سدسازی را روندی می داند که باید در وهله نخست از کانال کارگروه ملی ‏احیای دریاچه عبور کند. به غیراز این کانال از هر کانال دیگری ورود شود ما مانع ‏خواهیم شد. ‏ ‎ ‎هرگونه واگذاری جدیدی نه صلاح است، نه قانونی ‏از سرگیری تکمیل دو سد نازلو و باراندوزچای فعالان محیط زیست را نگران حال ‏دریاچه کرده و تعدادی را مجبور به واکنش. هرچند حاجی مرادی، مسئول واحد ‏برنامه ریزی ستاد احیای دریاچه ارومیه به ایسنا گفته بود: از نوشته وزیر نیرو وقت ‏بر برگه درخواست و سوال نماینده مردم ارومیه در مجلس مشخصا هیچ دستوری ‏مبنی بر صدور مجوز ادامه تکمیل این دو سد برداشت نمی شود بلکه وزیر محترم نیرو ‏به معاون خود دستور داده است در وهله نخست تدقیق و بهنگام سازی نیازهای شرب شهر ‏ارومیه انجام پذیرد و در صورت لزوم موضوع در کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه ‏بررسی شود. او تصمیم گیری در مورد تکمیل دو سد را در حیطه اختیارات هیأت ‏دولت دانسته و گفته بود: طی مطالعات دانشـگاهی که انجام شده مشخص هست لزوما ‏سدسازی می تواند منجر به در خطر افتادن دریاچه ارومیه شود چراکه تجربه احداث ‏سدهای دیگر در حوضه دریاچه ارومیه این واقعیت را بیان می کند و باتوجه به شرایط ‏فنی و تأثیرات احداث سد بعید است هیأت دولت با تکمیل این دو سد موافقت کند و تا ‏این لحظه هیچ جای نگرانی برای دوستداران دریاچه ارومیه نیست. مسعود تجریشی، ‏معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست و مدیر دفتر برنامه ریزی و ‏تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه معتقد است به لحاظ قانونی، وزیر نیرو مسئول ‏تخصصی است. او از مصوباتی در کارگروه احیای دریاچه ارومیه می گوید؛ مصوباتی که ‏تأکید دارند تا احیای کامل دریاچه هیچ برداشت جدیدی اتفاق نیفتد. تجریشی می گوید: قرار بر این بود در فرآیند احیای دریاچه، سدهای موجود منحنی ‏بهره برداری شان به سمت دریاچه برود. معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت ‏محیط زیست از سند تخصیص آب می گوید؛ سندی که میزان آب تجدیدپذیر را مشخص ‏می کند، میزان نیاز زیست محیطی هم طبق این سند مشخص می شود تا براساس آن ‏مصارف تعریف شوند. حوضه آبریز بیش از ظرفیت تعریف شده اش در سند تخصیص ‏آب، متأسفانه آب مصرف می کند. ‏سد جدید یعنی زنگ خطری بر حیات دریاچه ای که تلاش می کند احیا شود و به ‏زندگی اش ادامه بدهد. سدهایی که از سال ها پیش بهره برداری شان به تعویق افتاد تا ‏دریاچه جان تازه بگیرد. هر سدی که بخواهد به بهره برداری برسد نیاز دارد به کارگروه ‏هیأت دولت برود تا وزارت نیرو برنامه و راهکارها و کارهای کارشناسی شده اش را ارایه ‏بدهد. اتفاقی که تا به امروز نیفتاده است. ‏در ایران به ازای هر متر معکب آب ۱.۵ دلار محصول تولید می شود، در کشورهایی ‏که روی کشاورزی خود کار کرده اند این عدد ۳ تا ۵ برابر است. این تصور که برای ‏توسعه باید سدسازی انجام بشود برای دودهه پیش است، تجربه ارومیه به ما اثبات ‏کرده که بین سدسازی و توسعه ارتباطی وجود ندارد. تجریشی با تأکید به اهمیت ‏بیت المال از حق الناس می گوید؛ حقی که تأکید دارد نباید فعالیت ها ضرری به مردم ‏برسانند. خشک شدن دریاچه آسیبش به مردم می رسد و کسی باید پاسخگو باشد. ‏مدیر دفتر برنامه ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه بر این باور است نباید سدها ‏تا ابد بلاتکلیف بمانند اما هر فعالیت جدیدی باید طبق برنامه و کار کارشناسی ‏باشد. به لحاظ اقتصادی سدهایی داریم که وزارت نیرو می تواند آنها را کنار بگذارد. ‏هرگونه بارگذاری در حوضه آبریز ارومیه غیرقانونی است. ‏سال هاست احیای دریاچه ها و تالاب ها دغدغه فعالان این حوزه است؛ دریاچه ها و ‏تالاب هایی که حیات شان تضمینی است بر حیات محیط زیست منطقه شان و این در ‏حالی است حوضه آبریز از کم شدن آب تجدیدپذیر سالانه خبر می دهد. سند تخصیص ‏آب هم از منفی بودن خزانه می گوید. هرگونه واگذاری جدیدی نه صلاح است، نه ‏قانونی. تجریشی معتقد است به اندازه کافی سد ساخته شده و حوضه آبریز ‏ظرفیت برداشت بیش از یک متر مکعب را ندارد. عملیاتی شدن این سدها تمام ‏تلاش ها برای احیای دریاچه را به باد می دهد. ساخته شدن این سدها به معنی ‏برگشت به سال ٩٢ است و بی شک جابه جایی جمعیت را به دلیل بروز گردوغبار ‏نمکی خواهیم داشت. ‏ توقف ٣٣ پروژه سدسازی ‏سال٩٦ متهمان اصلی خشک شدن دریاچه ارومیه، توسعه زمین های کشاورزی در ‏اطراف دریاچه و افزایش تعداد سدهای این منطقه معرفی شدند؛ سدهایی که در آن ‏دوره طی دودهه خودشان را به عدد ٢٢ رسانده بودند. مرتضی حقوقی عضو هیأت رئیسه ‏جامعه مهندسین مشاور و رئیس کمیته محیط زیست این جامعه در همان دوران گفته ‏بود: در منطقه آبریز دریاچه ارومیه در آذربایجان شرقی، ٣٦سد احداث شده و ٢٢سد ‏به بهره برداری رسیده است. همه این سدها را وزارت نیرو احداث نکرده، بلکه تعداد ‏زیادی از آنها، سدهای کوچک تری هستند که از سوی وزارت کشاورزی احداث شده و ‏مورد بهره برداری قرار گرفته اند. محمد درویش، رئیس کمیته محیط زیست هم از ٧٢سدی می گوید که تا زمان تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه به بهره برداری رسیده ‏بودند. ٧٢سدی که همچنان به فعالیت خود ادامه می دهند. او به شهروند ‏می گوید: قرار بود ١٠٥سد ساخته شوند، البته با شروع فعالیت ستاد احیای دریاچه در ‏دولت اول روحانی ٣٣ پروژه باقی مانده متوقف شدند. درویش معتقد است درحال ‏حاضر هیچ آبی از رودها به دریاچه نمی رسد؛ اتفاقی که باعث خشکسالی مصنوعی ‏بالادست آبخیز شده و متأسفانه امکان تخریب و افزایش بارگذاری در کشاورزی را ‏فراهم آورده است. تکمیل این سدها بیت المال را به باد می دهد چون باعث افزایش ‏مهاجرت ها و نابودی اشتغال پایدار در منطقه می شود. برای حفظ بیت المال باید به ‏سمت سیاست های پایدار و تاب آوری پایدار در منطقه بود. به باور رئیس کمیته ‏محیط زیست تکمیل این دو سد به معنای تن دادن به اشتغال های کوتاه مدت و ‏افزایش گردوغبار نمکی در منطقه است. این تصمیم به معنای افزایش مهاجرت ها و ‏نابودی باغات و کشاورزی منطقه است. ‏