۴۰ درصد ساختمان‌های نوسازی شده در پایتخت کیفیت ندارد

سلامت نیوز:٣١ خردادماه امسال رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان البرز با ابراز تاسف از اینکه در کشورمان در حال تولید بافت فرسوده جدید هستیم، گفته بود: در برخی موارد ساختمان های نوساز به علت کیفیت پایین ساخت از ابتدا فرسوده محسوب می شوند بررسی های شهرداری تهران نشان می دهد ۴۰ درصد بافت های نوسازی شده در بافت فرسوده کیفیت ساخت ندارند. به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه شهروند ،موضوعی که زهرا نژاد بهرام عضو هیات رئیسه شورای شهر تهران آن را تایید کرده است: مطالعاتی درمورد وضعیت بافت های فرسوده انجام شده است که نشان می دهد متاسفانه ۴۰ درصد بافت های نوسازی شده در بافت فرسوده از نظر کیفیت ساخت، مطلوب نیستند. او با بیان این که این ساختمان ها به دلیل عدم رعایت استانداردهای ساخت و ساز و به کارگیری مصالح غیر استاندارد، جزو ساختمان های ناایمن محسوب می شوند، گفت: این آمار آنقدر شوک آور بود که شهرداری تهران، سازمان نظام مهندسی و چند دستگاه دیگر طی یک تفاهم نامه ای بر لزوم نظارت بر ساخت و ساز و مصالح تاکید کردند و در همین راستا منطقه ۸ را به عنوان منطقه پایلوت اجرای این تفاهم نامه انتخاب کردند که خوشبختانه در این مدت بررسی ها نشان داد که با نظارت منطقه ای و سازمان استاندارد بر روی مصالح، کیفیت ساخت و ساز ارتقاء یافته و لازم است این نظارت به تمام مناطق به خصوص نوسازی در بافت فرسوده تسری یابد. نژاد بهرام همچنین با اشاره به وجود ۱۰ هزار هکتار بافت ناپایدار گفته است: عدم استحکام به عنوان عنصر ثابت در بافت ناپایدار وجود دارد که بعد از آن می توان ریزدانگی یا نفوذ ناپذیری را نیز اضافه کرد. اوبا انتقاد از این که بافت ناپایدار جزو بافت فرسوده محسوب نمی شود، گفت: در گذشته ظرفیت و تسهیلات بافت فرسوده به بافت ناپایدار هم داده می شد اما در پی مصوبه شورای عالی معماری، این روند متوقف شد و به بافت ناپایدار تسهیلات ندادند که طبیعتا شهروندان نیز رغبتی برای نوسازی ندارند که همین مسئله سبب افزایش بافت ناپایدار در تهران می شود. نژاد بهرام با بیان این که شرایط تهران خاص است و پایتخت مدام در معرض فعالیت گسل ها، جاری شدن سیلاب و فرونشست زمین قرار دارد، گفت: قطعا وجود بافت ناپایدار هزینه های شهر را در صورت بروز حادثه افزایش می دهد که بر همین اساس ضروری است بار دیگر بافت فرسوده مورد تدقیق قرار گیرد و همچنین با کمک شهرداری و دولت تسهیلات خاصی به نوسازی بافت ناپایدار داده شود. هر چند که شتاب نوسازی بالاست، اما کافی نیست . اما آنچه نژاد بهرام مورد اشاره قرار داده است موضوع جدیدی نیست بلکه به مساله ای بغرنج در نظام مدیریت شهری ایران تبدیل شده است. برای نمونه ٣١ خردادماه امسال رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان البرز با ابراز تاسف از اینکه در کشورمان در حال تولید بافت فرسوده جدید هستیم، گفته بود: در برخی موارد ساختمان های نوساز به علت کیفیت پایین ساخت از ابتدا فرسوده محسوب می شوند. به گفته علیرضا صنوبر بافت های به ظاهر جدید ساخت شده اما ناکارآمد حتی گاهی به صورت ساختمان های برج مانند احداث می شود که چون استانداردهای لازم را ندارند در هنگام وقوع زلزله ای بزرگ یک فاجعه را رقم خواهند زد. از نظر رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان البرز اگر مراجع صدور پروانه فعال تر کار کنند، جلوی بسیاری از ساخت و سازهای غیرمجاز کنونی و همچنین تولید بافت ناکارآمد و فرسوده شهری گرفته می شود. نوسازی بافت های فرسوده شهر تهران یکی از مناقشه برانگیزترین بخش های مدیریت شهری پایتخت به شمار می رود. سازمان نوسازی شهر تهران یکی از قدیمی ترین زیرمجموعه های شهرداری تهران است که قدمت تاسیس آن به سال ١٣٤٧ می رسد و همین موضوع اهمیت این بخش به خوبی نشان می دهد. با این حال هنوز هم مساله نوسازی آنچنان که باید از نظر تئوریک و عملیاتی مورد تفاهم کارشناسان و مدیران شهری قرار ندارد. بنا به گزارش اقتصاد آنلاین، حمیدرضا عباسیان کارشناس مسکن پیش از این گفته است میانگین عمر مفید ساختمان ها در کشور های توسعه یافته حدود ۱۰۰ سال است. در کشورهای توسعه یافته ارتقا استانداردهای ساخت و ساز موجب شده این شاخص به بالای ١٠٠ هم برسد اما در ایران عمر متوسط ساختمان ها بین ۲۰ تا ۳۰ سال است. عدم رعایت کیفیت مناسب در ساخت وساز ها، به کار بردن مصالح ساختمانی بی کیفیت و نیز عدم به کارگیری شیوه اجرایی مناسب، باعث ساخت چنین واحد های مسکونی با عمر پایین می شود. اما به نظر می رسد نظام مدیریت شهری فارغ از اینکه در اختیار کدام یک از جریان های سیاسی قرار داشته باشد، نتوانسته از نظر علمی و اجرای ساز و کار مناسبی برای بهبود کیفیت ساختمان سازی پیدا کند. این وضعیت به قدری بغرنج است که بسیاری از ساختمان های نوساز از مشکلات بدیهی فنی رنج می برند. سه سال قبل محمد سالاری، عضو شورای شهر تهران با انتقاد از عمر پایین ساختمان ها و کیفیت نامطلوب بسیاری از ساختمان های نوساز به خبرگزاری مهر گفته بود: ما در این زمینه مسئولیت سنگینی داریم، در واقع همه مجموعه های مرتبط مسئولیت خطیری دارند. متاسفانه ما هنوز شاهدیم در حوزه ساخت و ساز همه مردم بدون هیچ پیش نیازی می توانند ورود کرده و به ساخت و ساز اقدام کنند. قسمت عمده سرمایه ملی در این حوزه به کار بسته می شود و قطعا ورود به آن نیاز به پیش نیازهایی دارد و باید توسط متخصصین این حوزه این امر صورت گیرد. سالاری درباره موانه بهبود کیفیت هم گفته بود بحث مجری های ذی صلاح پیش بینی شده اما عملیاتی نمی شود: البته این موضوع برای بناهای بالای ۲هزار متر عملیاتی می شود آن هم ناقص، از سوی دیگر مجریان به صورت تمام وقت در پروژه ها حضور ندارند. در زیر ۲هزار متر هم که اصلا مجری ذی صلاح نداریم. مجموع این ها می طلبد که ما اصلاحات جدی را در مقررات ملی ساختمان داشته باشیم. رییس کمیسیون شهرسازی شورای شهر گفته بود در حوزه مسکن مهر متاسفانه عمر پایین ساختمان و مصالح نامرغوب را مشاهده می کنیم. ما در حوزه مسکن مهر شاهد ایجاد بافت های فرسوده مدرن هستیم. در شهر تهران هم متاسفانه شاهد هستیم که کیفیت واقعی ساخت و ساز هم به لحاظ مصالح استاندارد و هم تکنولوژی های نوین و هم نظارت درست و اجرای مناسب انجام نمی شود و به همین دلیل متوسط عمر ساختمان در کشور ما بسیار پایین است. مسایل نوسازی بافت های فرسوده یکی دو تا نیست. بافت های فرسوده نیازمند مدیریتی چند وجهی اند تا تله مشکلات رها شوند. کاوه حاجی علی اکبری مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران چندی پیش در گفت وگو رویکردهای گذشته به نوسازی را مورد نقد قرار داده بود در بحث توسعه کالبدی نوسازی بافت های فرسوده با موضوع مسکن برابر دانسته شده بود؛ یعنی بحث نوسازی تقلیل یافته بود به بحث نوسازی مسکن و تصور کردیم که اگر مسکن نوسازی پیدا کند، بافت نوسازی می شود. برای نوسازی مسکن هم یک نسخه بیشتر نداشتیم، تخریب و نوسازی. یعنی گفتیم هرکسی که می خواهد نوسازی کند، بکوبد و بسازد. اگر هم مساحت خانه کوچک است، تجمیع کند و بسازد. درحالی که ممکن است ده ها روش کم هزینه تر و سبک تر برای اینکه سقف بالای سرت را امن کنی، وجود داشته باشد. این در شرایطی است که بیشتر از ۵۰۰ هکتار از بافت های فرسوده ما در محدوده تاریخی تهران قرار گرفته است؛ یعنی به دلیل ارزش فرهنگی امکان تخریب وجود ندارد. یا بخش هایی از محدوده های فرسوده ما در سکونتگاه های غیررسمی هستند و مردم در آنجا با مسأله حق مالکیت مواجهند؛ یعنی نمی توانند پروانه بگیرند و بسازند. او البته بر این نظر است که نوسازی کالبدی شهر تهران چندان هم ناموفق نبوده است: اکنون درشرایطی هستیم که حدود ۵۰ درصد از بافت فرسوده شهر تهران نوسازی شده و اینها هم بدون مداخله مستقیم بودند؛ یعنی مردم رفته اند پروانه گرفته اند و خودشان با کمک بخش خصوصی اقدام کردند. اگر فرض کنیم که ساخت و ساز با استانداردهای موجود صورت گرفته است، یعنی ما باید فرض کنیم که آدم ها اکنون زیر سقف های امن زندگی می کنند. اگر با قبل از سال ۸۵ مقایسه کنیم، متوجه می شویم که جهش اتفاق افتاده است. میانگین بافت های فرسوده شهری درکشور با تهران به ۱۵ درصد می رسد و بدون تهران زیر ۱۰ درصد است. اما فقط یک مساله وجود دارد فرض مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران درباره ایمن بودن ساختمان های جدید باید مورد بررسی قرار گیرد. توضیحات نژاد بهرام نشان می دهد که شاید خیلی هم نتوان به حجم نوسازی ها خوشبین بود.