ناپدید شدن تدریجی 420دشت ایران

سلامت نیوز:سرعت فرونشست در ایران 90برابر بیشتر از سطح هشدار جهانی است و براساس اطلاعات دریافتی همشهری از سازمان زمین شناسی، 378دشت از 420دشت ایران با فرونشست بسیار زیاد روبه رو هستند و وضعیت آنها از حالت تعادل خارج شده است. به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،براساس اعلام یونسکو اگر میزان فرونشست سالانه یک دشت ۴میلی متر باشد، این عدد مخاطره آمیز است. درحالی که بیشتر دشت های ایران، روزانه یک میلی متر فرونشست دارند و این آمار در ایران بسیار نگران کننده تر است.حالا سازمان زمین شناسی ایران پیشنهادی برای مهار و مقابله با فرونشست زمین در دشت های کشور ارائه کرده است که به گفته مقامات این سازمان با استقبال مجلس و سازمان های مسئول مواجه شده است.رضا شهبازی، مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات سازمان زمین شناسی کشور در این باره می گوید:امروز با مخاطرات طبیعی متعددی در کشور روبه رو هستیم. اما مهم ترین و بزرگ ترین چالش استان ها ازجمله در اصفهان و تهران، فرونشست زمین است.براساس بررسی های انجام شده، میزان فرونشست در دیگر نقاط کشور به هیچ وجه با استان اصفهان قابل مقایسه نیست و استان اصفهان به عنوان نماد فرونشست زمین در ایران شناخته می شود. البته این چالش در نقاط دیگر کشور هم در مقایسه با آنچه در سطح جهان وجود دارد، بسیار شدیدتر است. به گفته مقام مسئول در سازمان زمین شناسی کشور، چالش فرونشست زمین در عرصه منابع طبیعی، یکی از مهم ترین مخاطرات کشور است و حتی از موضوع انتشار گردوغبار هم از اولویت بالاتری برخوردار است.در بررسی مشکلات حاد کشور، فرونشست حتی از چالش گسترده تری نسبت به بلایای طبیعی برخوردار است. برای نمونه خطر و آسیب زایی زمین لرزه بیشتر از فرونشست است. اما در زمین لرزه یک گسل فعال می شود که آیین نامه ساخت وساز خاص برای مقابله با آن مشخص است. اما در موضوع فرونشست با زیر زمین سروکار داریم که دانش ما درباره آن محدود است. ضمن آنکه در موضوع فرونشست با بهره برداران میلیونی از منابع آب زیرزمینی مواجه هستیم.به گفته رضا شهبازی، فرونشست مثل بیماری سرطان است و هنگامی در سطح زمین نمود پیدا می کند که دیگر کاری از دست بشر برنمی آید.اما کدام مناطق کشور با فرونشست بیشتر مواجه هستند؟ شهبازی می گوید: نرخ فرونشست اصفهان ۱۵سانتی متر در سال است و هرسال این نرخ افزایش یافته است. این پدیده در همه دشت های کشور در حال شکل گیری است و دیگر جای جدیدی برای فرونشست وجود ندارد. اما بیشترین مناطق کشور که با آن دست وپنجه نرم می کنند، مناطقی نظیر کوهستان ها و کوهپایه ها هستند که تغذیه آب زیرزمینی را انجام می دهند.به گفته مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات سازمان زمین شناسی کشور، هم اکنون فرونشست های مشابه در نقاط دیگر کشور ازجمله در تهران و کرج در حال وقوع است که باید برای جلوگیری از گسترش آن اقدام عاجل صورت بگیرد. طرح مواجهه با فرونشست رضا شهبازی درخصوص طرح پیشنهادی سازمان زمین شناسی برای مواجهه با فرونشست زمین در دشت های کشور نیز می گوید: طرح احیاء و تعادل بخشی، مهم ترین راهکار نجات منابع آب زیرزمینی کشور است. چاه های غیرمجاز توان تخلیه زیاد آب را ندارند. اما چاه های مجوزدار که ۱۲درصد از تعداد چاه های موجود در کشور را تشکیل می دهند با استفاده از تجهیزات و دستگاه های سنگین، حدود ۵۰درصد از منابع آب های زیرزمینی را تخلیه می کنند. بزرگ ترین نمونه این نکته هم منطقه رهنان به سمت خمینی شهر است که تاکنون بالاترین نرخ فرونشست کشور با ۱۸.۵سانتی متر در آن ثبت شده است. کنترل ابعاد خشکسالی و ترسالی در پیشنهاد سازمان زمین شناسی کشور برای مقابله با بحران فرونشست زمین در ایران مطرح شده است. به گفته مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات سازمان زمین شناسی کشور، از سال های ۷۵ تا ۸۸ شرایط ثبات در فرونشست زمین ثبت شد و خشکسالی خیلی شدیدی تا سال۷۹ در کشور رقم خورد. از سال۸۸ به بعد نیز دیگر تغذیه سفره های آب زیرزمینی انجام نشد و فقط برداشت صورت گرفت. توجه به حوزه آبخوانداری کشور نیز از دیگر سرفصل های پیشنهاد سازمان زمین شناسی کشور در مقابله با بحران فرونشست زمین در ایران است که به گفته رضا شهبازی، ۱۵۰دشت کشور حوزه آبخوان ندارند و با بهره کشی شدید از آبخوان ها ذرات خاک نیز غیرقابل نفوذ شده و حوزه های آبخوان کشور خشک می شوند. جزئیات دقیق از فرونشست در کشور براساس اطلاعات سازمان نقشه برداری کشور، تاکنون ۴۴محدوده پرخطر فرونشست زمین در ایران شناسایی شده است. در این میان، وضعیت استان های تهران و اصفهان حادتر است. مطابق ارزیابی های ۱۵سال اخیر، نرخ فرونشست در مناطقی از کشور همچون جنوب غرب پایتخت، به حدود ۳۰سانتی متر در سال رسیده است. حتی در برخی موارد این پدیده، زیرساخت های حیاتی، جاده ها و فرودگاه ها را تحت تأثیر قرار داده است. علاوه بر آن فروچاله هایی که در دشت های استان همدان ایجاد شده است، می تواند متاثر از پدیده فرونشست باشد. در بخش هایی از استان فارس میزان فرونشست زمین ۱۴۰برابر بیشتر از میزانی است که اتحادیه اروپا از آن با عنوان شرایط بحرانی یاد کرده است. فرونشست زمین در دشت ورامین ۲۶سانتی متر در سال است. در تهران ۱۸سانتی متر و در دشت گرگان به حدود 6سانتی متر در سال رسیده است. علاوه بر این مناطق، استان های خراسان رضوی و قم از دیگر مناطق پرخطر در فرونشست زمین هستند. به اعتقاد کارشناسان بهره برداری بی رویه از آب های زیرزمینی و خشک شدن کامل یا بخشی از مهم ترین تالاب ها و دریاچه های ایران نیز به تشدید بحران فرونشست زمین در کشور انجامیده است.