مراقب ميزان اضطراب در كودكان باشيد

سلامت نیوز: كرونا هر چه هست عامل موثر و بزرگي در تغييراتي شده كه ما در برابر آنها مقاومت داشتيم. شايد جان هموطنان بسياري از ما را گرفت و موجب رقم خوردن تلخي هاي بسياري در ماه هاي اخير بين ما و ساير مردم جهان شد، شايد بيش از هر قشر ديگري امان از كادر درمان و سلامت كشور گرفته باشد و آنها را خسته كرده باشد، شايد در شرايط اقتصادي نامناسب و تحمل تحريم ها اين هم قوز بالاقوزي براي ايران باشد اما در مواردي هم سبب خير بوده است.از همين تغييرات در آموزش و پرورش رقم خورد. به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد ، به اين نگاه نكنيد كه بر سر بازگشايي مدارس بحث داشته ايم و داريم به اين بنگريد كه سال ها آموزش و پرورش بر سر ورود تكنولوژي به مدرسه ها مقاومت كرده و خيلي ساده دانش آموزان را از داشتن گوشي هوشمند و تبلت منع مي كرد يا از معلمان نمي خواست كه با تكنولوژي همراه شوند. همين كرونا سبب شد تا كلاس هاي آنلاين مدرسه ها و دانش آموزان با تكنولوژي و اينترنت پيوندي تازه كنند و معلمان مجبور شوند اينترنت و كاربردهايش را بيشتر و بهتر به كار بگيرند. كرونا موجب شده سبك زندگي را تغيير دهيم و اگر قرار است جامعه سبك زندگي اش را تغيير دهد طبيعي است كه بايد كودكان و نوجوانان هم در اين تغيير نقشي برعهده بگيرند. براي همين موضوع شروع سال تحصيلي را نبايد خيلي منفي نگريست و فقط بايد توجه كرد كه به دانش آموزان كه در دو سن كودكي و نوجواني هستند چه آموزش هايي را انتقال داد. موضوعي كه دكتر كتايون خوشابي، روانپزشك كودك و نوجوان به تشريح آن پرداخته است. اين فوق تخصص روانپزشكي اطفال مي گويد: نوجوانان در سنين نوجواني همكاري پايين تري دارند و به همين دليل كار با نوجوانان خيلي سخت است. اين سختي در مورد هر مساله ديگري هم غير از بيماري كوويد19 قابل لمس است، به ويژه اگر تاكيدي ازسوي والدين انجام گيرد يا به رعايت قوانين اجتماعي گوشزد شود با مخالفت مواجه مي شوند و اصطلاحا مي گوييم نوجواني سن لجبازي است. او كه دانشياري دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي را در كارنامه دارد و كتابي نيز تحت عنوان كودك آزاري به رشته تحرير درآورده در مورد چگونگي آموزش به كودكان در مورد كرونا تاكيد مي كند: خانواده ها از دادن هرگونه اطلاعات اضافه به آنها خودداري كنند. اطلاعاتي كه موجب بزرگ كردن ميزان خطر، بزرگ انگاري يا كوچك انگاري در اصل قضيه باشد هيچ كمكي به بچه ها نمي كند. ما بايد به عنوان والدين اطلاعات علمي در زمينه پيشگيري و آموزشي به آنها بدهيم و اين انتقال اطلاعات نبايد توام با اضطراب باشد. مشروح اين گفت وگو و نقش اينفلوئنسرها در همراه كردن نوجوانان در پيشگيري از شيوع كرونا را در ادامه مي خوانيد. سال تحصيلي براي دانش آموزان در حالي شروع شده است كه نگراني از ادامه سرايت كرونا وجود دارد. با توجه به اينكه كودكان واكنش هاي مختلفي از جمله گوشه گيري، شب ادراري، چسبيدن به والدين و نظاير آن دارند اين نگراني وجود دارد كه آيا در ميان دانش آموزان هم بايد شاهد بروز چنين رفتارهايي باشيم. مشخصا درباره دانش آموزان دوره ابتدايي اين پرسش را مطرح مي كنم تا بعد سراغ نوجوانان در متوسطه اول و دوم هم برويم. يكي از مسائل مهمي كه در ارتباط با كودكان داريم، روش انتقال اطلاعات لازم در هر موردي به بچه هاست. هر چه سن بچه ها پايين تر باشد طبيعتا اين وضعيت انتقال مي تواند روي وضعيت روحي و عاطفي آنها اثرگذار باشد. وقتي در همه دنيا در مورد كرونا با يك وضعيت جديد مواجه شدند، همه گيري جديدي كه خطرات زيادي را براي سلامت انسان ها دربر داشته و دارد، طبيعي است كه بچه ها هم بايد اطلاعاتي را در حد نيازشان در زمينه مواجهه با اين ويروس و بيماري ناشي از سرايت آن يعني كوويد 19 داشته باشند. اينك كه سال تحصيلي آغاز شده و در برخي مقاطع در آستانه شروع سال تحصيلي هستيم بايد توجه داشته باشيم كه به دانش آموزان چه اطلاعاتي و چه توصيه هايي را منتقل كنيم. در گام نخست بايد توجه داشته باشيم كه با كودكان متفاوت از نوجوانان رفتار كنيم. بنابراين در مورد كودكان كه دانش آموز دوره ابتدايي هستند، مساله اين است كه ما تا چه حد مي توانيم در مورد كوويد 19 به آنها اطلاعات بدهيم. به عبارت ديگر چه حدي از اطلاعات را چه زماني به آنها بايد بدهيم و تا چه حدي آنها را با خطرات همه گيري آشنا كنيم تا سطح اضطراب آنها را بالا نبريم. اين تاكيد از آن جهت است كه مي دانيم وقتي سطح اضطراب افراد چه در خردسالان و چه بزرگسالان بالا رود، مشكلات زيادي را رقم مي زند. با اين توضيح بايد ابتدا به اين نكته توجه كنيم كه سهم كودكان از كرونا و داشتن اطلاعات درباره اين ويروس چه سطحي است و ما چه سطحي را براي آنها قائل هستيم؟ اين روزها ما مرتب در معرض خبر فوت و تعداد مبتلايان به كوويد 19 هستيم. حال اين پرسش به ميان مي آيد كه اين اطلاعات اصلا به درد كودكان ما به ويژه در مورد كودكان محصل در دوره ابتدايي مي خورد يا خير؟ به نظر مي رسد، جواب اين سوال منفي است و چنين اطلاعاتي به درد كودكان نمي خورد كه دلايل آن را هم در ادامه خواهم گفت. آن چيزي كه بچه هاي ما بايد به آن دسترسي داشته باشند، آن سهمي است كه آنها از كرونا ممكن است، داشته باشند. اين سهم فقط مسائل مربوط به پيشگيري است كه آن شامل فاصله گذاري اجتماعي، شستن دست و زدن ماسك است. طبيعتا بچه ها در اين سن الگوهاي پيشگيري را در خانواده از والدين خود دريافت مي كنند و بعد در محيط هاي اجتماعي و فضاي آنلاين. پس در اين دوره سني مشخص ترين سهم بچه ها آموختن روش هاي پيشگيري است. با اين توضيح بايد تاكيد كنيم كه خانواده ها از دادن هر گونه اطلاعات اضافه به آنها خودداري كنند. اطلاعاتي كه موجب بزرگ كردن ميزان خطر، بزرگ انگاري يا كوچك انگاري در اصل قضيه باشد هيچ كمكي به بچه ها نمي كند. ما بايد به عنوان والدين اطلاعات علمي در زمينه پيشگيري و آموزشي به آنها بدهيم و اين انتقال اطلاعات نبايد توام با اضطراب باشد. با بزرگنمايي ميزان خطر بيماري عملا سطح اضطراب كودكان را بالا مي بريم. پس اينكه چه تعداد از مبتلايان به كوويد 19 جان باخته اند يا اينكه چه تعدادي به اين بيماري مبتلا شده اند، ربطي به بچه ها ندارد. در مورد واكسن كوويد 19 هم وضعيت همين است. وقتي هنوز دنيا با وضعيتي درباره اين بيماري روبه روست كه اطلاعات قطعي ندارد و واكسن هم توليد نشده، دادن هر اطلاعاتي در اين زمينه مي تواند زيادي باشد و موجب بزرگنمايي يا كوچك نمايي شود. بزرگنمايي مي تواند سطح اضطراب كودك را بالا ببرد و كوچك نمايي مي تواند منجر به ناديده گرفتن اصول پيشگيري شود. يكي از مسائلي كه در مورد ويروس كرونا مطرح است، اين است كه باورپذير نبود و جامعه در بسياري موارد اين ويروس و بيماري ناشي از آن را به شوخي گرفته و باور نكردند. براي كودكان كه شناخت كمتري نسبت به بيماري هاي عفوني و آثار آن دارند چگونه بايد باورپذيري اين ويروس را تبيين كنيم؟ رعايت اصول پيشگيري اول به خود ما والدين برمي گردد اينكه چقدر اين همه گيري را جدي گرفته ايم و خود اين خطر را مهم برشمرده ايم. اگر خودمان اين همه گيري را جدي نگرفته باشيم و براي مثال به طور مرتب دست نشوييم، فاصله گذاري اجتماعي را رعايت نكنيم و در مكان هاي عمومي ماسك نزنيم، طبيعي است كه نمي توانيم الگوي خوبي براي فرزندان مان باشيم. بنابراين به نظر مي رسد، اصول همه گيري در مورد كرونا را بايد نظير ساير قواعد اجتماعي مثل بستن كمربند ايمني موقع رانندگي به كودكان مان گوشزد كنيم. نكته مهم اين است كه ما بايد اين نكته را هم خودمان درك كنيم و هم به فرزندان مان بگوييم كه طبق پيش بيني سازمان بهداشت جهاني ويروس كرونا در چند ماهه اخير همراه ما بوده و در ماه هاي آينده تا 2 سال آينده هم همراه ما خواهد بود. به همين دليل هم ما بايد قوانين اجتماعي جديدي به كار ببنديم كه يكي از آنها اين است كه كودكان مان را عادت دهيم به محض ورود به خانه 30 تا 40 ثانيه دست هاي شان را بشويند. نكته ديگر در مورد استفاده از ماسك است. وقتي ما والدين به درستي از ماسك استفاده نكنيم مثلا تا ماسك مي زنيم، بگوييم واي خفه شدم، اصلا نمي توانم نفس بكشم و اصلا نمي توانم با ماسك حرف بزنم طبيعتا بچه هاي مان اين الگوهاي رفتاري را مي آموزند و با همين جملات نسبت به ماسك و فاصله گذاري اجتماعي موضع مي گيرند. اما در مقابل وقتي نشان دهيم كه قانون پذير هستيم و چه در خانه و چه در بيرون از خانه پيرو قانون هستيم آن وقت مي توانيم الگوي مناسبي براي آنها و اميدوار باشيم كه آنها هم تبعيت كنند. شما هم اين صحنه ها را شاهد بوده ايد كه بچه هاي دبستاني وقتي از مدرسه خارج مي شوند، روپوش شان را درمي آورند و بعد با آن به جان هم مي افتند حالا اگر همين كار را با ماسك بكنند چه مي شود.از طرفي گفته مي شود در فصل پاييز آنفلوآنزا بيشتر از مدرسه ها به جامعه شايع شده است. حال اگر بچه ها باور نكنند كه رعايت اين پروتكل ها چه آثاري دارد چه بايد كرد؟ يكي از مسائلي كه در بسياري از خانواده ها شاهدش بوديم، اين بود كه آنها همه گيري را جدي نگرفتند و همين باعث بروز رفتارهايي شد كه ميزان ابتلا را بالا برد.همين عدم استفاده از ماسك مي تواند آسيب زيادي به ما وارد كند. پس اگر همين موضوع را بتوانيم خودمان رعايت كنيم به كودكان مان هم مي آموزيم كه استفاده از ماسك مسووليت پذيري ما را نشان مي دهد كه چگونه هم از ابتلاي خودمان به بيماري جلوگيري مي كنيم و هم چگونه مانع از انتقال بيماري به ديگران مي شويم. اما همين كه با موضوع به عنوان شوخي برخورد كنيم يا آن را جدي نگيريم عملا نمي توانيم براي كودكان مان هم الگوي خوبي باشيم و همين مي شود كه همچنان در برخي موارد با انكار اين ويروس و بيماري ناشي از آن در جامعه مواجهيم. يكي از نخستين انتقادها به بازگشايي مدارس اين بود كه بچه ها لزوم رعايت پروتكل ها را نمي دانند. بچه ها مرتب از سر و كول هم بالا مي روند و يكجا نمي ايستند. به طنز گفتند كه بچه ها ماسك خود را با هم عوض كرده بودند زيرا يكي از ماسك ديگري خوشش آمده بود. اين موارد را چگونه مي توان مديريت كرد؟ ما در آموزش ها به كودكان همواره تاكيد داشته ايم كه بايد به فاصله يك دست از ديگري موقعيت خود را حفظ كنند.علاوه بر اين تاكيد مي كنيم كه نبايد ديگري را لمس كنند. الان بايد تغييراتي در اين آموزش ها بدهيم. بايد به دانش آموزان تاكيد كنيم كه دست كم به اندازه دو دست بايد فاصله خود با همكلاسي يا دانش آموز ديگر را رعايت كنند. قانون دست زدن ممنوع را به آنها آموزش دهيم كه از دست زدن به چيزهاي مختلف خودداري كنند و عمدتا از وسايل شخصي خود استفاده كنند. ما به عنوان والدين بايد به بچه ها تاكيد كنيم كه به عنوان افراد قانونمند اين الگوها را اجرا كنيم تا علاوه بر تضمين سلامت خودمان، سلامت ديگران هم تامين شود.از سوي ديگر اگر ما در خانه خودمان به وسواس افتاده ايم بايد مراقبت كنيم تا جلوي كودكان اين تكرارهاي اجباري و وسواسي را از خود كمتر بروز دهيم. حالا اگر آنچه گفتيد كه نبايد با دادن اطلاعات نادرست موجب بالا رفتن سطح اضطراب بچه ها شويم و آنها دچار اضطراب شدند چطور بايد به آنها كمك كنيم و از چه نشانه هايي بايد بهره بگيريم. مهم ترين علايم اضطرابي كه كودكان از خود بروز مي دهند، ناخن جويدن و شب ادراري است. از سوي ديگر بايد توجه داشته باشيم كه اگر سطح اضطراب كودكان بالا برود آنها دچار ترس از دست دادن والدين خود مي شوند. به عبارت ديگر آنها نگران از دست دادن والدين به دليل ابتلا به كوويد 19 مي شوند. حالا كافي است آنها ببينند كه والدين خود مرتب در حال استفاده از مواد ضد عفوني كننده و الكل هستند. قطعا بچه ها از ما سوالاتي درباره اين بيماري و كارهاي مربوط به آن دارند. بايد به آنها اطمينان دهيم كه با رعايت مسائل و اصول پيشگيري احتمال ابتلا به حداقل مي رسد و با پيشگيري مي توانيم خيال آنها را راحت كنيم. استفاده از ماسك را بايد در خانه با بچه ها تمرين كنيم. طبيعي است اگر پدر و مادرها خود در استفاده از ماسك اكراه داشته باشند، بچه هاي شان هم اين كار را خواهند كرد. در مجموع مسائل مربوط به همه گيري يك بيماري آن هم بيماري كوويد 19 كه هنوز ابعاد ناشناخته بسياري دارد، اضطراب انگيز است و ما بايد تلاش كنيم كمترين اضطراب به كودكان منتقل شود. يكي از مسائلي كه با شروع سال تحصيلي با آن مواجهيم، اين است با دانش آموزاني كه در سن كودكي هستند و با دانش آموزاني كه در سن نوجواني هستند چگونه بايد رفتار كنيم. طبيعتا هم سطح اطلاعات و هم شيوه رفتارمان بايد متفاوت باشد. شما چه توصيه اي در اين مورد داريد و به خانواده هايي كه دانش آموز نوجوان دارند چه تاكيدي داريد؟ نوجوانان در سنين نوجواني همكاري پايين تري دارند و به همين دليل كار با نوجوانان خيلي سخت است. اين سختي در مورد هر مساله ديگري هم غير از بيماري كوويد 19 قابل لمس است. به ويژه اگر تاكيدي از سوي والدين انجام گيرد يا به رعايت قوانين اجتماعي گوشزد شود با مخالفت مواجه مي شوند و اصطلاحا مي گوييم، نوجواني سن لجبازي است. نوجوانان عموما نافرماني مي كنند و حرف شنوي ندارند. بنابراين ممكن است كه خيلي از پروتكل ها يا اصول پيشگيري را به همين دليل رعايت نكنند. ما بايد بتوانيم براي آنها تبيين كنيم كه اگر اين موارد خوب رعايت نشود، ميزان شيوع بيماري در جامعه بيشتر مي شود. در اينجا بايد از الگوهاي اجتماعي كه نوجوانان آنها را قبول دارند، استفاده كنيم. در حال حاضر الگوهايي نظير سلبريتي ها، فوتباليست ها يا هر شخصيتي كه تاثيرگذاري داشته باشد، مي توانند بهتر و بيشتر از والدين يا اولياي مدرسه در اين مورد موثر واقع شوند. اينفلوئنسرها در اين زمينه بايد به كمك گرفته شوند تا نوجوانان با هر ايدئولوژي كه براي خود انتخاب كرده اند اين تاكيدها و اين آموزه ها را دريافت كنند. پس در ارتباط با نوجوانان عملا كار سخت تر است و ممكن است با اين آموزه ها و اصول پيشگيري لجبازانه برخورد كنند و ما بايد از رسانه هاي مجازي در اين زمينه بيشتر بهره بگيريم. گرچه با شروع سال تحصيلي ممكن است تغييري در برنامه هاي خانواده ها و فرزندان شان ايجاد شود اما به هر حال رعايت اين اصول بهداشتي و پروتكل هاي پيشگيري از شيوع بيماري خسته كننده است. بسياري از مردم هم واقعا سختگيرانه اين موارد را رعايت كرده اند. با خستگي چگونه بايد رفتار كنند. طبيعي است كه مدت زيادي در خانه ماندن مي تواند سخت باشد. همچنين افراد بيشتري در خانه در كنار هم هستند و ساعات شلوغي خانه بيشتر شده است. وظيفه والدين اين است كه بتوانند به اين بخش وضعيت پيش آمده، توجه كنند و در خانه تا جايي كه مي توانند اسباب تفريح بچه ها را فراهم كنند. بچه ها زودتر از والدين خسته مي شوند بايد با ابتكار عمل بازي هاي مختلفي را براي شان تدارك ببينند. الان كه استفاده از كلاس هاي آنلاين مورد توجه و تاكيد قرار گرفته خود اين وضعيت مي تواند بچه ها را خسته كند. برگزاري كلاس هاي آنلاين كار ساده اي نيست و بايد توجه داشته باشيم كه براي همين شيوه برگزاري هم بايد به فكر آثار و جوانب آن باشيم. نكته مهم ديگر اين است كه اين وضعيت حداقل تا 2 سال ديگر همراه ماست. بنابراين بايد بتوانيم تغييراتي مناسب در اين عرصه ارايه كنيم. در مواردي ممكن است به سبب بالا رفتن سطح اضطراب از دارو درماني استفاده كنيم ولي در موارد بسياري بازي درماني كمك بسياري مي كند. خوشابي: نوجوانان در سنين نوجواني همكاري پايين تري دارند و به همين دليل كار با نوجوانان خيلي سخت است. اين سختي در مورد هر مساله ديگري هم غير از بيماري كوويد 19 قابل لمس است. به ويژه اگر تاكيدي از سوي والدين انجام گيرد يا به رعايت قوانين اجتماعي گوشزد شود با مخالفت مواجه مي شوند و اصطلاحا مي گوييم، نوجواني سن لجبازي است.