عروس خون
سلامت نیوز:خون بس رسمی دیرین است که سال های سال زنان را قربانی صلح و پایان اختلاف هایی می کند که هیچ نقشی در آن نداشته اند و طرح ثبت ملی این رسم در فهرست آثار معنوی، خشم زنان طوایف را برمی انگیزاندعروس خون با یک چمدان رخت ولباس به خانه بخت می رود؛ خانه بخت که نه، تو بخوان قربانگاه. چمدان کوچک است و جمع و جور، اما بار هزار سال ماجراهای ناخیر و ریش سفیدی هایی که همیشه ختم به خیر نمی شود را با خود می کشد. به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،عروسِ خون بس حتما زیر بار این رسم می شکند. تاوان خون ریخته دیگری را با قلب و جان او می دهند. انگار زندگی اش تاوان زندگی های دیگری باشد. سخت است. جانفرساست. در زندگی زخم هایی هست که مثل خوره در انزوا روح را آهسته می خورد و می تراشد... شاید... این پایانی برای انتقام و خونخواهی و خونریزی باشد، اما گویی برای این شاید او را قربانی می کنند. پاسوز برادر رقیه یکی از همین هاست که می گویم؛ عروس خون بس. 60 سال از روزی که به عنوان فصل و در ازای زنده ماندن برادر، زن هفتم عبدالامام شد، می گذرد. زن آرامی است و آن قدرها حرفی نمی زند. یعنی می گوید همه حرف ها و سختی های زندگی را لابه لای روزگار دفن کرده و بعد از مرگ عبدالامام دیگر به چیزی فکر نمی کند. او خود را قربانی تقدیر و سرنوشت می داند؛ سرنوشتی که ندانم کاری برادر برایش رقم زد و دامن او و تنها دخترش را گرفت: 13 سال بیشتر نداشتم. برادرم در یک دعوا و از روی ندانم کاری و بچگی، پسری از طایفه دیگر را کشت. بزرگان دو طایفه نشستند و تصمیم گرفتند به جای قصاص، دعوا را با خون بس خاتمه دهند. سرانجام تصمیم بر این شد که من، یعنی خواهر قاتل به عنوان دیه، زن هفتم عبدالامام از طایفه مقتول شوم. بی هیچ تشریفات و مانند یک اسیر به خانه مردی رفت که نوه هایی هم سن و سال او داشت. رابطه زناشویی او و عبدالامام به همان شب عروسی ختم شد: این سرنوشت فصیله هاست که کنار گذاشته می شوند و تا پایان عمر مانند یک کنیز به خدمت خانواده شوهر در می آیند و معمولا اجازه دیدن خانواده شان را هم ندارند. من هم همین شرایط را داشتم. تا وقتی عبدالامام زنده بود، کنیزی کل خانواده را می کردم. وقتی که او بیمار و زمین گیر شد همه رفتند و من و دخترم پرستار او شدیم. رقیه از کتک خوردن و تحقیر شدن ها هم حرفی نمی زند. از همه آن سختی ها فقط بغضی ته گلویش مانده و سیاهی بر نِفنوف و شِیله (لباس و شال زنان عرب). سیاهی هم اما نمی تواند زیبایی چشم های طوسی او را در صورت گندم گونش پنهان کند. آن قدر مهربان است که حالا وقتی پسرهای عبدالامام گاه گاهی به دیدنش می آیند، همه شان را با روی باز می پذیرد. او هیچ کس را گناهکار نمی داند و معتقد است حتی مردان طایفه مثل شوهرش هم قربانی این رسم غلط بودند و تابع قوانین طایفه. با این همه اما طرح دوباره خون بس به عنوان اثر فاخر ملی! از سوی دادستان شوش داغ رقیه را تازه کرده. عروس فراری نازار هم سن و سال رقیه نیست.از سال های دوری که عروس خون بس شده فقط رد سوختگی روی صورتش به یادگار مانده و سایه غمی سنگین روی چشم هایش. به سختی و با واسطه راضی به صحبت می شود. او در سال های جوانی با صورتی که نیمی از آن در تنور خشم طایفه شوهر سوخته بود، از زادگاهش یعنی لرستان فرار کرد و به تهران پناه آورد. نازار مانند رقیه بعد از عروسی کتک خورد، تحقیر شد و چون بچه ای نداشت همه این ها برایش سنگین تر رقم می خورد: یک روز کار از کتک و تحقیر گذشت. دو سه نفری سرم را گرفتند و داخل تنور بردند. صورتم سوخت، اما جگرم بیشتر. مدتی بعد از این اتفاق بود که تصمیم به فرار گرفتم. همه عمر نازار خلاصه شد به اتاق محقری که همان سال ها به کمک دوستی در تهران اجاره کرد و از ترس آزار و شکنجه های طایفه همان جا ماند تا موهایش سفید شد. این حق من نیست پری سن و سال دختر یا نوه رقیه یا نازار را دارد؛ متولد 1359. سرنوشت او هم چندان تفاوتی با نسل های قبلی که پاخونی (زنی که در ازای دیه به طایفه مقتول داده می شود) می شدند، ندارد. پری 16سال این سختی را با پوست و استخوان درک کرده است و حالا که 4 سال از جدایی اش می گذرد، به سختی توانسته خود را پیدا کند: انگار در شهر و جامعه ما، همه قربانی ها خفقان گرفته اند. زن های قربانی به قدری تحت فشارند که گاهی دست به خودکشی می زنند، اما نمی توانند فریاد بزنند که این حق من نیست. پری مانند رقیه پاخونی نبوده. او برای پیوند صلح میان دو طایفه ازدواج کرده، اما تراژدی زندگی او تفاوتی با پاخونی ها ندارد. چه فرقی می کند دختر به عنوان دیه به طایفه مقابل برود یا وجه المصالحه زمین و آب؟! زندگی برای هر دویشان یک جور رقم می خورد. یک نفر باید قربانی شود. پری هم با همین شرایط تن به ازدواجی ناخواسته داده. خانواده مادری او از طایفه بختیاری و ساکن یک روستا در مسجدسلیمان بودند. در این روستا دو طایفه عرب و بختیاری در کنار هم زندگی می کردند و در دعوایی میان آب، دایی پری از سوی طایفه عرب کشته می شود. پری روایت می کند که طایفه عرب شاهدان قتل یعنی عموها و خانواده پدری او را تهدید می کنند و به همین دلیل آن ها وقتی پای قانون به میان می آید، شهادت نمی دهند. خون دایی پایمال می شود و بعد از این اتفاق، خانواده مادری با طایفه پدری قطع رابطه می کنند: دایی دوم من هم در جنگ مفقودالاثر شد و همین داغ دایی مقتول را برای خانواده مادری تازه کرد. اختلاف ها ادامه داشت. حتی عمویم اجازه ازدواج خواهر بزرگترم را که برای پسرخاله بزرگم ناف برون کرده بودند، نداد و معتقد بود به خاطر اختلاف ها او را مورد آزار و اذیت قرار می دهند. سال ها گذشت تا اینکه در رشته علوم تربیتی در دانشگاه قبول شدم. دخترخاله ام هم در همان دانشگاه قبول شد و از روی اسم، من را شناخت. بعد از این دیدار، طایفه مادری پیشنهاد آشتی را مطرح کردند و بعد به خواستگاری من آمدند؛ آن هم برای پسری که به خلافکاری و اعتیاد شهره بود. اعتراض یک قربانی بزرگان خانواده پری را تحت فشار می گذارند تا با ازدواج خود جلوی اختلاف و کینه دوباره دو طایفه را بگیرد؛ صلحی نمادین که با هدف تحقیر طایفه پدری و انتقام برقرار شد و زندگی او را سیاه کرد. او توضیح می دهد که بعد از ازدواج انواع و اقسام خشونت ها از جمله کتک، تحقیر کلامی، بیگاری، حبس در اتاق یا خانه و جلوگیری از دیدار خانواده، تحقیر و سرکوب در روابط زناشویی را تحمل کرده است: 16 سال با این وضع زندگی کردم. یک پسر و یک دختر به دنیا آوردم. از همه دردناک تر حمایت مادرم از خانواده اش بود به طوری که مادرم تاکید می کرد نگذارند من از خانه بیرون یا به خانه پدرم بروم. این سختی ها اما همه درد پری نیست. خانواده همسر به او اجازه دیدار پدر بیمارش را نمی دهند تا اینکه پدر از دنیا می رود و بعد از این اتفاق است که از همه جا دل می کند. چند ماه بعد به صورت توافقی از همسرش جدا می شود، اما از سال 89 تا 95 همسر با وعده و وعیدهای فراوان او را بلاتکلیف فرزندانش نگه می دارد تا بچه ها از آب و گل درآیند. تیر خلاص وقتی به زندگی پری می خورد که پسرخاله دو فرزندش را از او جدا می کند و به شهری دیگر می برد. پری با وجود همه تحقیرها رنگی از زنانگی به خود ندیده، اما بی پروا از زندگی، سختی ها و کج فهمی های تبارش می گوید تا دیگر فردی مدعی زندگی خوب و در آرامش پاخونی ها نشود. طرح دوباره رسمی منسوخ شده دست تقدیر باشد یا قانون طایفه فرقی نمی کند. زن هایی مثل رقیه یا پری کم نیستند. هرچند این روزها کمتر پیش می آید زنی از خوزستان، لرستان، چهارمحال و بختیاری، فارس، کهگیلویه و بویراحمد یا ایلام خون بس یا فصیله شود و مردم می گویند این رسم ضد زن و غیرانسانی بدون اجبار و به صورت خودجوش در حال منسوخ شدن است. با این وجود طرح گاه به گاه ثبت ملی این رسم در فهرست آثار معنوی، خشم زنان طوایف را برمی انگیزاند؛ خشمی که کارشناسان آن را نتیجه سال ها خشونت بی حد و مرز علیه زنان می دانند. مدیرعامل موسسه بانوان ریحانه یکی از کارشناسانی است که طرح این موضوع را رسمیت دادن به خشونت علیه زنان می داند و می گوید: در این بدعت اصل بر تحقیر خانواده قاتل بود و چون این ازدواج فقط با هدف زاد و ولد زن برای پیوند خونی بین دو عشیره انجام می شد، فرزندان زن هم از تحقیر و شرایط سخت حاکم بر سرنوشت مادر در امان نبودند. طبق این رسم که با قوانین انسانی و اسلامی در تضاد است به دلیل نگاه کالاانگارانه، معاوضه زن به عنوان دیه و زیر پا گذاشتن کرامت انسانی زن، یک خانواده سالم شکل نمی گیرد. زن قربانی است، اما با طرح این بدعت به عنوان یک اثر فاخر معنوی خشونت علیه زنان و دید کالاانگارانه به او به رسمیت شناخته می شود که بار منفی بسیار سنگین تری از قربانی بودن دارد. نگرانی فعالان حقوق زن به اعتقاد عاطفه بروایه تکرار و گسترش این رسم منسوخ شده نیست، بلکه از دید زنان رسمیت دادن به خون بس بازتولید خشونت و تایید ضمنی انواع دیگر خشونت علیه زنان مانند قتل های ناموسی است. بروایه توضیح می دهد: قتل های ناموسی و خون بس و امثال آن از بارز ترین خشونت هایی است که علیه زنان اتفاق می افتد. وقتی یکی از این گونه ها ارزش گذاری می شود، به بقیه انواع خشونت هم اعتبار می دهیم. او تاکید می کند در شرایطی که مواردی چون لایحه حمایت از حقوق زنان، قوانین مرتبط با کودک همسری یا خشونت خانگی بی نتیجه مانده طرح چند وقت یک بار ثبت ملی خون بس چه معنایی می تواند داشته باشد؟ مدیرعامل موسسه بانوان ریحانه از وزارت گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی هم گلایه می کند که چرا هر بار این پرونده را می پذیرد و بعد از اعتراض اعلام می کند که این رسم ثبت نمی شود. نکته مهم دیگر از دید بروایه و بسیاری از زنان قربانی این رسم چون پری نگاه دستگاه قضا و تاکید بر حل و فصل پرونده های قضایی با قوانین طوایف است و به نظر می رسد طرح موضوع خون بس از زبان دادستان شوش هم با همین نگاه صورت گرفته باشد. عروس خون ممکن است سال های سال دوام بیاورد، اما به اعتقاد خودش همان دم که به عنوان فصل و دیه تقدیم می شود، قربانی شده است. آن لحظه، آن روز، آن وقت که با سرنوشت محتوم، گوشه نشین خانه ای شد که هر خشت و گل و آجرش با خشم و نفرت به او نگاه می کرد. آن لحظه، آن روز، آن وقت دیگر او را راحت نمی گذارد. یک سوال بی جواب سال ها به مغز و روح و فکر و جان او می چسبد: چرا من؟ پری با وجود همه تحقیرها رنگی از زنانگی به خود ندیده، اما بی پروا از زندگی، سختی ها و کج فهمی های تبارش می گوید تا دیگر فردی مدعی زندگی خوب و در آرامش پاخونی ها نشود در خون بس چه می گذرد؟ خون بس رسمی است که براساس آن وقتی در جریان یک درگیری میان دو طایفه یا خانواده فردی به قتل می رسید، به منظور پایان دادن به درگیری ها و ایجاد رابطه خویشاوندی یکی از دختران خانواده قاتل به عقد یکی از نزدیکان مقتول درآورده می شد. شیوه اجرای رسم خون بس در میان اقوام مختلف متفاوت است؛ اعراب خوزستان در گذشته 4 زن به عنوان دیه به طایفه مقتول می دادند؛ یک زن به خانواده مقتول و سه زن دیگر به بقیه طایفه. در عشایر بختیاری و لر اما در ازای هر مقتول، یک زن به علاوه زمین و گاه مقداری پول پرداخت می شد. در میان اعراب زنی که به عنوان خون بس می رود فصیله نام دارد که حق و حقوق چندانی از جمله حق طلاق و شیربها ندارد و فقط از طرف شوهر برای او مهریه ای تعیین می شود. اجرای این رسم در میان اقوام و طوایف لرستان، سیستان و بلوچستان، چهارمحال و بختیاری، ایلام، کردستان، کرمانشاه، فارس، بوشهر و گلستان و خوزستان رایج بوده است. سال 91 استان های فارس، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان و چهارمحال و بختیاری در حال آماده سازی پرونده ثبت ملی آیین خون بس بودند. راهکاری برای حذف خون بس یک حقوقدان هم هرچند مانند بسیاری از کارشناسان حوزه های مختلف با ثبت خون بس مخالف است و آن را فضیلتی نمی داند که باعث افتخار باشد، اما تاکید می کند با توجه به ریشه عمیق اجتماعی این سنت ها نمی توان با برخورد قهری و اجبار حذف شان کرد. کامبیز نوروزی می گوید: هرچند عرف هایی از نظر حقوقی، اخلاقی و ارزشی در جامعه امروز پسندیده نیستند، اما مانند خون بس یا فصل ریشه های عمیق اجتماعی دارند. در واقع این عرف و رسم ها با توجه به نیازهای زمان خود شکل گرفته اند و اتفاقا در زمان خود کارکردهای دقیق و پیچیده ای داشتند و می توانستند نظم اجتماعی را برقرار کنند. عمر برخی از این رسوم به صدها یا شاید هزاران سال می رسد. وی می افزاید: معمولا تغییر عرف ها از طریق تغییر زمینه های تولید همان عرف ها باید اتفاق بیافتد. یعنی از لایه های زیرین همان جوامع باید برای تغییر اقدام کرد. البته این اتفاق در بسیاری از سنت های جامعه افتاده است و درباره خون بس هم تا حدودی شاهد از بین رفتن آن هستیم، اما به مخالفان توصیه می کنم به جای برخوردهای شتاب زده به مواردی از جمله ارتقای سطح فرهنگ و سواد عمومی، توسعه اقتصادی و ... توجه کنند که می تواند به تدریج باعث ضعیف شدن و از بین رفتن این عرف های غلط شود.
تماس با کلینیک تبسم جهت مشاوره سکته مغزی و رزرو نوبت
- شماره تلفن: ۶۶۵۶۴۶۷۴ | ۶۶۴۳۶۲۹۱
- ارسال درخواست ویزیت و مشاوره آنلاین سکته مغزی از طریق واتسپ : 09355354332
- زمان پاسخگویی: ساعت ۹ الی ۲۱
سلامت نیوز:خون بس رسمی دیرین است که سال های سال زنان را قربانی صلح و پایان اختلاف هایی می کند که هیچ نقشی در آن نداشته اند و طرح ثبت ملی این رسم در فهرست آثار معنوی، خشم زنان طوایف را برمی انگیزاندعروس خون با یک چمدان رخت ولباس به خانه بخت می رود؛ خانه بخت که نه، تو بخوان قربانگاه. چمدان کوچک است و جمع و جور، اما بار هزار سال ماجراهای ناخیر و ریش سفیدی هایی که همیشه ختم به خیر نمی شود را با خود می کشد. به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،عروسِ خون بس حتما زیر بار این رسم می شکند. تاوان خون ریخته دیگری را با قلب و جان او می دهند. انگار زندگی اش تاوان زندگی های دیگری باشد. سخت است. جانفرساست. در زندگی زخم هایی هست که مثل خوره در انزوا روح را آهسته می خورد و می تراشد... شاید... این پایانی برای انتقام و خونخواهی و خونریزی باشد، اما گویی برای این شاید او را قربانی می کنند. پاسوز برادر رقیه یکی از همین هاست که می گویم؛ عروس خون بس. 60 سال از روزی که به عنوان فصل و در ازای زنده ماندن برادر، زن هفتم عبدالامام شد، می گذرد. زن آرامی است و آن قدرها حرفی نمی زند. یعنی می گوید همه حرف ها و سختی های زندگی را لابه لای روزگار دفن کرده و بعد از مرگ عبدالامام دیگر به چیزی فکر نمی کند. او خود را قربانی تقدیر و سرنوشت می داند؛ سرنوشتی که ندانم کاری برادر برایش رقم زد و دامن او و تنها دخترش را گرفت: 13 سال بیشتر نداشتم. برادرم در یک دعوا و از روی ندانم کاری و بچگی، پسری از طایفه دیگر را کشت. بزرگان دو طایفه نشستند و تصمیم گرفتند به جای قصاص، دعوا را با خون بس خاتمه دهند. سرانجام تصمیم بر این شد که من، یعنی خواهر قاتل به عنوان دیه، زن هفتم عبدالامام از طایفه مقتول شوم. بی هیچ تشریفات و مانند یک اسیر به خانه مردی رفت که نوه هایی هم سن و سال او داشت. رابطه زناشویی او و عبدالامام به همان شب عروسی ختم شد: این سرنوشت فصیله هاست که کنار گذاشته می شوند و تا پایان عمر مانند یک کنیز به خدمت خانواده شوهر در می آیند و معمولا اجازه دیدن خانواده شان را هم ندارند. من هم همین شرایط را داشتم. تا وقتی عبدالامام زنده بود، کنیزی کل خانواده را می کردم. وقتی که او بیمار و زمین گیر شد همه رفتند و من و دخترم پرستار او شدیم. رقیه از کتک خوردن و تحقیر شدن ها هم حرفی نمی زند. از همه آن سختی ها فقط بغضی ته گلویش مانده و سیاهی بر نِفنوف و شِیله (لباس و شال زنان عرب). سیاهی هم اما نمی تواند زیبایی چشم های طوسی او را در صورت گندم گونش پنهان کند. آن قدر مهربان است که حالا وقتی پسرهای عبدالامام گاه گاهی به دیدنش می آیند، همه شان را با روی باز می پذیرد. او هیچ کس را گناهکار نمی داند و معتقد است حتی مردان طایفه مثل شوهرش هم قربانی این رسم غلط بودند و تابع قوانین طایفه. با این همه اما طرح دوباره خون بس به عنوان اثر فاخر ملی! از سوی دادستان شوش داغ رقیه را تازه کرده. عروس فراری نازار هم سن و سال رقیه نیست.از سال های دوری که عروس خون بس شده فقط رد سوختگی روی صورتش به یادگار مانده و سایه غمی سنگین روی چشم هایش. به سختی و با واسطه راضی به صحبت می شود. او در سال های جوانی با صورتی که نیمی از آن در تنور خشم طایفه شوهر سوخته بود، از زادگاهش یعنی لرستان فرار کرد و به تهران پناه آورد. نازار مانند رقیه بعد از عروسی کتک خورد، تحقیر شد و چون بچه ای نداشت همه این ها برایش سنگین تر رقم می خورد: یک روز کار از کتک و تحقیر گذشت. دو سه نفری سرم را گرفتند و داخل تنور بردند. صورتم سوخت، اما جگرم بیشتر. مدتی بعد از این اتفاق بود که تصمیم به فرار گرفتم. همه عمر نازار خلاصه شد به اتاق محقری که همان سال ها به کمک دوستی در تهران اجاره کرد و از ترس آزار و شکنجه های طایفه همان جا ماند تا موهایش سفید شد. این حق من نیست پری سن و سال دختر یا نوه رقیه یا نازار را دارد؛ متولد 1359. سرنوشت او هم چندان تفاوتی با نسل های قبلی که پاخونی (زنی که در ازای دیه به طایفه مقتول داده می شود) می شدند، ندارد. پری 16سال این سختی را با پوست و استخوان درک کرده است و حالا که 4 سال از جدایی اش می گذرد، به سختی توانسته خود را پیدا کند: انگار در شهر و جامعه ما، همه قربانی ها خفقان گرفته اند. زن های قربانی به قدری تحت فشارند که گاهی دست به خودکشی می زنند، اما نمی توانند فریاد بزنند که این حق من نیست. پری مانند رقیه پاخونی نبوده. او برای پیوند صلح میان دو طایفه ازدواج کرده، اما تراژدی زندگی او تفاوتی با پاخونی ها ندارد. چه فرقی می کند دختر به عنوان دیه به طایفه مقابل برود یا وجه المصالحه زمین و آب؟! زندگی برای هر دویشان یک جور رقم می خورد. یک نفر باید قربانی شود. پری هم با همین شرایط تن به ازدواجی ناخواسته داده. خانواده مادری او از طایفه بختیاری و ساکن یک روستا در مسجدسلیمان بودند. در این روستا دو طایفه عرب و بختیاری در کنار هم زندگی می کردند و در دعوایی میان آب، دایی پری از سوی طایفه عرب کشته می شود. پری روایت می کند که طایفه عرب شاهدان قتل یعنی عموها و خانواده پدری او را تهدید می کنند و به همین دلیل آن ها وقتی پای قانون به میان می آید، شهادت نمی دهند. خون دایی پایمال می شود و بعد از این اتفاق، خانواده مادری با طایفه پدری قطع رابطه می کنند: دایی دوم من هم در جنگ مفقودالاثر شد و همین داغ دایی مقتول را برای خانواده مادری تازه کرد. اختلاف ها ادامه داشت. حتی عمویم اجازه ازدواج خواهر بزرگترم را که برای پسرخاله بزرگم ناف برون کرده بودند، نداد و معتقد بود به خاطر اختلاف ها او را مورد آزار و اذیت قرار می دهند. سال ها گذشت تا اینکه در رشته علوم تربیتی در دانشگاه قبول شدم. دخترخاله ام هم در همان دانشگاه قبول شد و از روی اسم، من را شناخت. بعد از این دیدار، طایفه مادری پیشنهاد آشتی را مطرح کردند و بعد به خواستگاری من آمدند؛ آن هم برای پسری که به خلافکاری و اعتیاد شهره بود. اعتراض یک قربانی بزرگان خانواده پری را تحت فشار می گذارند تا با ازدواج خود جلوی اختلاف و کینه دوباره دو طایفه را بگیرد؛ صلحی نمادین که با هدف تحقیر طایفه پدری و انتقام برقرار شد و زندگی او را سیاه کرد. او توضیح می دهد که بعد از ازدواج انواع و اقسام خشونت ها از جمله کتک، تحقیر کلامی، بیگاری، حبس در اتاق یا خانه و جلوگیری از دیدار خانواده، تحقیر و سرکوب در روابط زناشویی را تحمل کرده است: 16 سال با این وضع زندگی کردم. یک پسر و یک دختر به دنیا آوردم. از همه دردناک تر حمایت مادرم از خانواده اش بود به طوری که مادرم تاکید می کرد نگذارند من از خانه بیرون یا به خانه پدرم بروم. این سختی ها اما همه درد پری نیست. خانواده همسر به او اجازه دیدار پدر بیمارش را نمی دهند تا اینکه پدر از دنیا می رود و بعد از این اتفاق است که از همه جا دل می کند. چند ماه بعد به صورت توافقی از همسرش جدا می شود، اما از سال 89 تا 95 همسر با وعده و وعیدهای فراوان او را بلاتکلیف فرزندانش نگه می دارد تا بچه ها از آب و گل درآیند. تیر خلاص وقتی به زندگی پری می خورد که پسرخاله دو فرزندش را از او جدا می کند و به شهری دیگر می برد. پری با وجود همه تحقیرها رنگی از زنانگی به خود ندیده، اما بی پروا از زندگی، سختی ها و کج فهمی های تبارش می گوید تا دیگر فردی مدعی زندگی خوب و در آرامش پاخونی ها نشود. طرح دوباره رسمی منسوخ شده دست تقدیر باشد یا قانون طایفه فرقی نمی کند. زن هایی مثل رقیه یا پری کم نیستند. هرچند این روزها کمتر پیش می آید زنی از خوزستان، لرستان، چهارمحال و بختیاری، فارس، کهگیلویه و بویراحمد یا ایلام خون بس یا فصیله شود و مردم می گویند این رسم ضد زن و غیرانسانی بدون اجبار و به صورت خودجوش در حال منسوخ شدن است. با این وجود طرح گاه به گاه ثبت ملی این رسم در فهرست آثار معنوی، خشم زنان طوایف را برمی انگیزاند؛ خشمی که کارشناسان آن را نتیجه سال ها خشونت بی حد و مرز علیه زنان می دانند. مدیرعامل موسسه بانوان ریحانه یکی از کارشناسانی است که طرح این موضوع را رسمیت دادن به خشونت علیه زنان می داند و می گوید: در این بدعت اصل بر تحقیر خانواده قاتل بود و چون این ازدواج فقط با هدف زاد و ولد زن برای پیوند خونی بین دو عشیره انجام می شد، فرزندان زن هم از تحقیر و شرایط سخت حاکم بر سرنوشت مادر در امان نبودند. طبق این رسم که با قوانین انسانی و اسلامی در تضاد است به دلیل نگاه کالاانگارانه، معاوضه زن به عنوان دیه و زیر پا گذاشتن کرامت انسانی زن، یک خانواده سالم شکل نمی گیرد. زن قربانی است، اما با طرح این بدعت به عنوان یک اثر فاخر معنوی خشونت علیه زنان و دید کالاانگارانه به او به رسمیت شناخته می شود که بار منفی بسیار سنگین تری از قربانی بودن دارد. نگرانی فعالان حقوق زن به اعتقاد عاطفه بروایه تکرار و گسترش این رسم منسوخ شده نیست، بلکه از دید زنان رسمیت دادن به خون بس بازتولید خشونت و تایید ضمنی انواع دیگر خشونت علیه زنان مانند قتل های ناموسی است. بروایه توضیح می دهد: قتل های ناموسی و خون بس و امثال آن از بارز ترین خشونت هایی است که علیه زنان اتفاق می افتد. وقتی یکی از این گونه ها ارزش گذاری می شود، به بقیه انواع خشونت هم اعتبار می دهیم. او تاکید می کند در شرایطی که مواردی چون لایحه حمایت از حقوق زنان، قوانین مرتبط با کودک همسری یا خشونت خانگی بی نتیجه مانده طرح چند وقت یک بار ثبت ملی خون بس چه معنایی می تواند داشته باشد؟ مدیرعامل موسسه بانوان ریحانه از وزارت گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی هم گلایه می کند که چرا هر بار این پرونده را می پذیرد و بعد از اعتراض اعلام می کند که این رسم ثبت نمی شود. نکته مهم دیگر از دید بروایه و بسیاری از زنان قربانی این رسم چون پری نگاه دستگاه قضا و تاکید بر حل و فصل پرونده های قضایی با قوانین طوایف است و به نظر می رسد طرح موضوع خون بس از زبان دادستان شوش هم با همین نگاه صورت گرفته باشد. عروس خون ممکن است سال های سال دوام بیاورد، اما به اعتقاد خودش همان دم که به عنوان فصل و دیه تقدیم می شود، قربانی شده است. آن لحظه، آن روز، آن وقت که با سرنوشت محتوم، گوشه نشین خانه ای شد که هر خشت و گل و آجرش با خشم و نفرت به او نگاه می کرد. آن لحظه، آن روز، آن وقت دیگر او را راحت نمی گذارد. یک سوال بی جواب سال ها به مغز و روح و فکر و جان او می چسبد: چرا من؟ پری با وجود همه تحقیرها رنگی از زنانگی به خود ندیده، اما بی پروا از زندگی، سختی ها و کج فهمی های تبارش می گوید تا دیگر فردی مدعی زندگی خوب و در آرامش پاخونی ها نشود در خون بس چه می گذرد؟ خون بس رسمی است که براساس آن وقتی در جریان یک درگیری میان دو طایفه یا خانواده فردی به قتل می رسید، به منظور پایان دادن به درگیری ها و ایجاد رابطه خویشاوندی یکی از دختران خانواده قاتل به عقد یکی از نزدیکان مقتول درآورده می شد. شیوه اجرای رسم خون بس در میان اقوام مختلف متفاوت است؛ اعراب خوزستان در گذشته 4 زن به عنوان دیه به طایفه مقتول می دادند؛ یک زن به خانواده مقتول و سه زن دیگر به بقیه طایفه. در عشایر بختیاری و لر اما در ازای هر مقتول، یک زن به علاوه زمین و گاه مقداری پول پرداخت می شد. در میان اعراب زنی که به عنوان خون بس می رود فصیله نام دارد که حق و حقوق چندانی از جمله حق طلاق و شیربها ندارد و فقط از طرف شوهر برای او مهریه ای تعیین می شود. اجرای این رسم در میان اقوام و طوایف لرستان، سیستان و بلوچستان، چهارمحال و بختیاری، ایلام، کردستان، کرمانشاه، فارس، بوشهر و گلستان و خوزستان رایج بوده است. سال 91 استان های فارس، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان و چهارمحال و بختیاری در حال آماده سازی پرونده ثبت ملی آیین خون بس بودند. راهکاری برای حذف خون بس یک حقوقدان هم هرچند مانند بسیاری از کارشناسان حوزه های مختلف با ثبت خون بس مخالف است و آن را فضیلتی نمی داند که باعث افتخار باشد، اما تاکید می کند با توجه به ریشه عمیق اجتماعی این سنت ها نمی توان با برخورد قهری و اجبار حذف شان کرد. کامبیز نوروزی می گوید: هرچند عرف هایی از نظر حقوقی، اخلاقی و ارزشی در جامعه امروز پسندیده نیستند، اما مانند خون بس یا فصل ریشه های عمیق اجتماعی دارند. در واقع این عرف و رسم ها با توجه به نیازهای زمان خود شکل گرفته اند و اتفاقا در زمان خود کارکردهای دقیق و پیچیده ای داشتند و می توانستند نظم اجتماعی را برقرار کنند. عمر برخی از این رسوم به صدها یا شاید هزاران سال می رسد. وی می افزاید: معمولا تغییر عرف ها از طریق تغییر زمینه های تولید همان عرف ها باید اتفاق بیافتد. یعنی از لایه های زیرین همان جوامع باید برای تغییر اقدام کرد. البته این اتفاق در بسیاری از سنت های جامعه افتاده است و درباره خون بس هم تا حدودی شاهد از بین رفتن آن هستیم، اما به مخالفان توصیه می کنم به جای برخوردهای شتاب زده به مواردی از جمله ارتقای سطح فرهنگ و سواد عمومی، توسعه اقتصادی و ... توجه کنند که می تواند به تدریج باعث ضعیف شدن و از بین رفتن این عرف های غلط شود.