سرشکستگی زیر بار شهریه

سلامت نیوز: والدین علی پول نداشتند که 3میلیون از باقیمانده شهریه مدرسه او را بپردازند. مدیر مدرسه پرونده تحصیلی او را گرو نگه داشته تا بالاخره یک روز بیایند و شهریه را تسویه کنند. به گزارش سلامت نیوزبه نقل از روزنامه همشهری ،علی مانده و نگرانی و بلاتکلیفی بین پدر و مادر بی پول و مدیری که نه کوتاه می آمده و نه حاضر بوده او را موقتا برای سال تحصیلی آینده ثبت نام کند یا پرونده تحصیلی اش را بدهد تا او بتواند حداقل در یک مدرسه دولتی ثبت نام کند. این می شود که نقشه انتقام آتشین را با دوستانش می کشند و اجرا می کنند. حالا به خاطر 3میلیون تومان، یک مدرسه سوخته روی دست مدیر مانده، یک دانش آموز یازدهمی بازمانده از تحصیل و 4دانش آموز 17ساله مجرم که باید دادگاه و زندان و میز محاکمه را تجربه کنند. داستان علی، دانش آموز یازدهمی کرجی، که یک مدرسه غیرانتفاعی را با دوستانش آتش زدند، در هفته اخیر سرخط خبرها و موضوع داغ شبکه های اجتماعی شد. بیست وسوم مرداد خبر آتش سوزی مدرسه ای در کرج منتشر شد و پلیس آگاهی اعلام کرد که یکی از دانش آموزان برای انتقام گیری از مدیر مدرسه تصمیم به آتش زدن این مدرسه گرفته است. میل انتقام این دانش آموز، آتش سوزی وسیعی به راه انداخت، چند دستگاه خودروی آتش نشانی و تیم اطفای حریق در محل حادثه حضور یافتند و پس از چندساعت توانستند آتش سوزی را مهار کنند. علی که سردسته این گروه بود گفته از آنجا که نتوانسته بود سال گذشته ۳میلیون تومان از شهریه مدرسه غیرانتفاعی در کرج را بپردازد، مدیر مدرسه از دادن پرونده اش خودداری می کرد و به خاطر همین موضوع او نتوانسته در مدرسه دیگری نیز ثبت نام کند و یک سال از ادامه تحصیل بازمانده بود. براساس برآورد کارشناسان در این حادثه صدها میلیون تومان به این مدرسه خسارت وارد شده است. فشار شهریه بر دانش آموزان آنچنان که کار را به انتقام و واکنش هایی از این دست بکشاند، تنها ماجرای علی و دوستانش نیست. قصه دانش آموزان زیادی مثل علی است که در سال های گذشته قربانی خصوصی سازی آموزش شده اند. دانش آموزانی که به دلیل بی پولی والدین بارها و بارها در صف مدرسه، روی تابلوی اعلانات، هنگام گرفتن کارنامه، شروع فصل امتحانات، ابتدای سال تحصیلی و... جلوی دوستان و همکلاسی ‎هایشان به نوعی تحقیر شده اند؛ تحقیری از جنس بی پولی. قانون درباره شهریه مدارس چه می گوید؟ برای اینکه بدانیم قانون چه می گوید، نباید راه دور و درازی برویم. در اصل سی ام قانون اساسی کشور که مرجع و تغییرناپذیر است، آمده: دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد. همچنین وزیران آموزش و پرورش در همه سال های گذشته، پشت تریبون های رسمی بارها و بارها اعلام کرده اند که دریافت شهریه در مدارس دولتی ممنوع است و صرفا باید در قالب کمک والدین و اختیاری باشد و در مدارس غیردولتی نیز نباید پرونده تحصیلی دانش آموز به خاطر بدهی مالی گرو نگه داشته شود و مدیران مدارس باید طلب خود را به شکل دیگری دریافت کنند. وقتی در دهه70 این مشکل به شکل فراگیر مطرح و به یک چالش جدی در بین مدیران مدارس و والدین تبدیل شد، وزارت آموزش و پرورش، واحد ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات وزارت آموزش و پرورش را مسئول رسیدگی به این دعاوی قرار داد و از آنها خواست تا تخلفاتی که خانواده ها درباره دریافت پول اجباری یا شهریه اضافی گزارش می کنند را پیگیری کند. در دهه90، به قدری حجم شکایات مردمی از مدیران مدارس بابت دریافت شهریه اجباری در مدارس دولتی یا شهریه اضافی در مدارس غیردولتی بالا رفت که در سال98 سامانه تلفنی4317 را برای ثبت شکایات راه انداختند تا روزانه به این مسئله رسیدگی شود.زهرا مظفر، مدیرکل ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات مردمی وزارت آموزش و پرورش در نشستی که دوم تیرماه با رسانه ها داشت، به خبرنگاران گفت: فقط در مقوله شکایت از یک مدرسه، مدیر 600میلیون تومان بابت خدماتی که اصلا ارائه نداده از والدین پول دریافت کرده بود که بعد از رسیدگی دقیق متوجه شدیم که حق با والدین است و مدیر را مجبور کردیم پول را به آنها برگرداند. یک بام و دوهوای دریافت شهریه درحالی که مدیران وزارت آموزش و پرورش یک سازوکار بزرگ و مفصل برای جلوگیری از دریافت پول در مدارس دولتی، تعریف کرده اند و سالی چندین مرتبه در رسانه ها تأکید می کنند که گرفتن پول در مدارس دولتی ممنوع است و در مدارس غیردولتی هم نباید بیشتر از شهریه مصوب وجهی دریافت شود، از آن سو برای همه مدارس دولتی کشور حساب بانکی جداگانه باز کرده (که خودش هم به آن دسترسی کامل دارد) و به مدیران مدارس بخشنامه داده اند که برای دریافت پول، فقط از این حساب می توانند استفاده کنند و حق دریافت وجه نقد ندارند. سیزدهم مرداد سال97، سیدمحمد بطحایی، وزیر آموزش و پرورش از فعال شدن حساب یکپارچه برای 85هزار مدرسه خبر داد و گفت: این اقدام برای این است که والدین دانش آموزان در جریان همه درآمدها و هزینه ها باشند و نسبت به آن مطلع شوند. مدیران مدارس بر سر دوراهی مدیران مدارس می گویند که آنها قربانیان این تصمیمات متناقض مسئولان وزارت آموزش و پرورش شده اند؛ از یک سو با والدین دانش آموزانی روبه رو هستند که با استناد به قوانین و اخبار، حاضر به پرداخت هزینه های مدرسه نیستند و از سوی دیگر با وزارت آموزش و پرورش طرف هستند که سرانه مدارس را پرداخت نمی کند و در خفا از مدیران می خواهد که هزینه های جاری مدرسه را با کمک های مردمی رفع و رجوع کنند.احمدرضا نیک نژاد، کارشناس آموزشی و مدیر سابق یکی از مدارس تهران در این باره می گوید: هفته ای نیست که مدیران وزارتخانه در رسانه ها نگویند که دریافت وجه نقد غیرقانونی است که درست هم هست اما در عین حال وقتی مدیری به اداره آموزش و پرورش منطقه می رود و می گوید هزینه نگهداری از ساختمان و سایر هزینه های جاری مدرسه را بدهید، می گویند نداریم. بودجه نیست و در این مواقع استفاده از ظرفیت نیکوکاران و والدین با درآمد مالی خوب را پیشنهاد می کنند. او افزود: مدیران مدارس را بین یک دوراهی قرار داده اند. اگر پول بگیرند با والدین شاکی و معترضی روبه رو می شوند که پای بازرسان را به مدرسه باز می کنند و در مراجع قانونی از آنها شکایت می کنند، اگر هم پول نگیرند هزینه های سنگینی بر دوش خودشان است و بر کیفیت آموزش تأثیر می گذارد. در بعضی از سال ها مانند سال گذشته اگر کمک والدین نبود، ما حتی توان خریدن یک بسته برگه آچهار برای کپی سؤالات امتحانی را هم نداشتیم، چه برسد هزینه کردن برای خرید برخی لوازم آموزشی یا بازسازی فضاهای تخریب شده. انتقادهای نیک نژاد، انتقاد بسیاری از مدیران مدارس دیگر هم هست، آنها از حساب خالی مدارس و بی توجهی دولت به آموزش دولتی گلایه دارند و معتقدند که بخشی از عقب ماندگی مدارس دولتی در سال های گذشته به این علت برمی گردد. علیرضا فرخی، 12سال مدیر یک مدرسه دولتی در کرمان بوده که امسال به شغل معلمی بازگشته. او می گوید مشکلات مالی مدرسه یکی از دلایلی بوده که باعث شده او مدیریت را کنار بگذارد؛ وقت مدیر مدرسه دولتی بیشتر از اینکه صرف برنامه ریزی و افزایش کیفیت آموزش بشود، باید صرف جورکردن پول برای درست کردن سقف مدرسه، سرویس کردن شوفاژها، رنگ کردن کلاس ها، تعمیر شیرآلات دستشویی و... بشود. یعنی دغدغه های مدیر به یک فرد اجرایی کاهش پیدا می کند. در بسیاری از موارد، مدیر مجبور می شود هزینه ها را از جیب خودش پرداخت کند یا کاسه گدایی را جلوی خیرین بگیرد تا به مدرسه کمک کنند. فرخی معتقد است که باید دولت ها توجه بیشتری به مدرسه داشته باشند و از سویی والدین بپذیرند که اگر بابت آموزش کودکانشان پولی به مدرسه پرداخت می کنند، در این راه سرمایه گذاری کرده اند نه اینکه هزینه گزاف پرداخته اند. فکر می کنید که چرا در طول سال های گذشته کیفیت مدارس دولتی کاهش پیدا کرده و برعکس مدارس غیردولتی وضعیت بهتری پیدا کرده اند؟ برای اینکه مدارس دولتی با حداقل اعتبارات مالی اداره می شوند و به سختی می توانند هزینه های جاری را بپردازند و پولی برای کیفیت بخشی به آموزش برایشان نمی ماند. در این سال ها که کشور دچار بحران اقتصادی شده و بودجه آموزش و پرورش افزایش قابل قبولی نداشته، مشکل مدارس دوچندان شده و مدیران را درمانده کرده است. آنها در عین حال که طبق قانون اساسی اجازه ندارند پولی از والدین دریافت کنند، باید بتوانند با سرانه اندکی که وزارتخانه برای اداره مدرسه در اختیارشان می گذارد، سال تحصیلی را به پایان برسانند.