تاثير آلودگی‌های گاز و پتروشيمی بر زندگی مردم نخل‌تقی و عسلويه

سلامت نیوز: بهش مي گم آخه فاطمه، دختر، اقلا به خودت رحم كن، ديگه حامله نشو، 30 سالت نشده هفت تا از بچه هات سقط شدن، گريه مي كنه و مي گه من بچه دوست دارم، من بچه مي خوام. به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد ، مي گفت نبايد به بچه ات شير بدي، مي گفت به بچه خودت، عزيزت، تيكه جونت نبايد شير بدي، شيرت سم داره، شيرت مسمومه ، ما هميشه سردرد داريم، هميشه شبا استامينوفن مي خوريم، هميشه بي حاليم، خون توي جونمون نمونده، هموني هم كه هست مسمومه. نخل تقي مدفن روياهاي مادراني است كه كودكان شان را از دست مي دهند، مادراني كه نفس تنگي دارند، كسي از آنها خون نمي گيرد و زير سايه بلند فلرهاي شركت ، حالا 10 سالي مي شود كه تمام آلودگي ها را در پوست و گوشت خود ذخيره كرده اند. خانم سالمي و خانم شاطر، يكي اهل نخل تقي و ديگري عسلويه، حالا كه نقش آلودگي در افزايش سقط جنين به صحبت هاي استاندار بوشهر راه يافته است، پشت تلفن از زناني مي گويند كه آلودگي، نفس آنها را تنگ، خون آنها را آلوده، شيرشان را مسموم به سرب و زندگي را از كودكان شان گرفته و از اين زنان، فعالان اجتماعي ساخته است. كيك و آبميوه دادن با فرم اطلاعات، داشتن سرم وصل مي كردن كه پرسيدم كجا بنويسم عسلويه، تا اسم عسلويه اومد سرم رو از دستم كشيدن بيرون، گفتن عسلويه؟ كيك و آبميوه براي خودت اما نمي توني خون بدي. خانم سالمي حالا 40 سال را هم رد كرده است، زوج نكرده است چون حرف مي زند، مثل ساير زناني كه حالا حرف مي زنند از آلودگي كه از هوا و آب و خاك سرشان مي بارد حرف مي زنند. خانم سالمي جزو آن دسته از زنان نخل تقي است كه آلودگي سنگين از او يك فعال اجتماعي ساخته است، طي اين ده سالي كه فلرهاي شركت بالا رفته اند، او از صفر شروع كرده و حالا يك قدم تا گرفتن ديپلم فاصله دارد. ماهي چند روز سفر و اقامت در شيراز بود كه خانم سالمي را از آلودگي خونش آگاه كرد. كسي به آنها نگفته بود كه از مردم نخل تقي و عسلويه خون نمي گيرند، كسي نگفته بود كه آن قدر سرب و روي و مس در خون شان رسوب كرده است كه اگر هم كسي بخواهد اهداي خون كند، از همان خون فقط در منطقه استفاده مي شود. آن روزي كه خانم سالمي براي اهداي خون به يكي از مراكز اهداي خون شيراز رفته بود، به او گفته بودند كه اقلا بايد 20 روز را خارج از عسلويه سپري كرده باشد كه بتواند خون اهدا كند. اما داستان فقط اهداي خون نبود، كافي بود يك شب را خارج از نخل تقي بخوابد، آن وقت مي توانست با خيال راحت قرص هايش را كنار بگذارد، ديگر خبري از سردرد نبود: اينجا هيچ آدم سالمي پيدا نمي شود، يك خانواده چهارتا سرطاني داره، يكي بچش افتاده، يكي غده تو سرش داره نمي دونه چيه، همه هم كم خوني دارن، همه خسته و بي حالن، بچه ها خنگ، زنا نازا، مردا بيكار. به دنيا آوردن نوزاد سالم در نخل تقي حالا ديگر به معجزه مي ماند، از هفته سوم حاملگي، انواع تزريق هاي تقويتي براي مادر تجويز مي شود تا بتواند در اين 9 ماه نوزاد را سالم در شكم نگه دارد. دو سال پيش دختر برادرم سقط كرد، بچه چهار ماهه بود. برديم شيراز پيش دكتر، دكتر معاينه كرد و گفت هيچي نيست و خودش سقط شد، پرسيد اهل كجايي، گفتيم عسلويه، گفت هيچيش نيست اما شايد ديگه بچش نشه. اين تنها سقط جنيني نيست كه در قبال آن، پاسخ پزشك ها به دو كلمه ختم مي شود: هيچيش نيست. خانم سالمي اما از اين دو كلمه بيزار است، از اينكه پزشكان اجازه ندارند كه به مادران بگويند به دليل آلودگي يا نازا شده اند، يا در شرف نازايي هستند، از اينكه سقط شدن نوزادان را به كمرشل زنان و بلند كردن اجسام سنگين نسبت مي دهند، او مي گويد: ما توي چشم هاي خودمون مي بينيم كه همه اينا به خاطر آلودگيه، اونا توي چشماي ما نگاه مي كنن و نمي گن. اين داستان كمي درمورد شير دادن به نوزادان متفاوت است، خانم سالمي مي گويد كه عموما به بعضي از مادران توصيه مي شود كه به نوزادان خود شير ندهند و در پاسخ، صرفا مي گويند كه شير شما آلوده است: بچه چند روزه يكي از همسايه ها چند روزي اسهال بود و اسهالش بند نمي اومد، با هزار بدبختي برديم شيراز، دكتر گفت ديگه شير نده، شيرت سمي يه. خون نمي گيرند، مي دانند كه خون ها آلوده هستند، اما نمي بينند كه در جاده ويژه و كنار فلرهاي شركت، گوگرد پخش زمين است، كافي است بادي بزند تا گوگردها در هوا جولان بدهند، آن وقت حتي اگر پنجره هاي دوجداره هم محكم بسته شوند، باز هم بوي گوگرد راهي براي ورود پيدا مي كند، خانم سالمي مي گويد: ما پنج دقيقه هم جرات قدم زدن اون اطراف نداريم، نفسمون مي گيره، هر چي هست از اين انبار گوگرد پشت نخل تقيه. وقتي كه باد نباشد، خانم سالمي مي تواند با خيال راحت چادر عربي اش را به سر كند و به زنان در و همسايه سر بزند و جوياي احوال بيماران خانه ها شود، سرطان روده وخيم، سرطان خرچنگي از انتهاي تاريك آب هاي آلوده تا گوشت و استخوان مردم خزيده است و حالا اين خرچنگ بيشترين تلفات سرطاني را از مردم نخل تقي مي گيرد. سرطان كم نيست، سرطان سينه، سرطان پروستات، سرطان خوني، سرطان و سرطان و سرطان: اين شركت زندگي ما رو نابود كرده، اگه يك درصد هم براي بچه هاي ما شغل داشت ما خفه مي شديم، يكي از بچه هاي برادرم ليسانس نقشه كشي دارد و روي موتور مسافركشي مي كنه، اون يكي كه ليسانس طراحي داخلي داره توي خونه خوابيده. صيد بي مقدار صيادان حتي ماهي ها هم از اينجا رفتن. آلودگي شركت نه به جان انسان ها رحم كرده است، نه به جان درختان و نه حتي ماهي ها، آلودگي در نخل تقي همان علتي است كه هر معلولي از انتهاي فاضلاب سرب و گوگرد و گاز آن به جان آب و خاك مي ريزد. آلودگي رگ ماهي هاي ساحل را خشك مي كند، قبلا اگر آب آن قدر زلال بود كه حركت باله ماهي ها هم از پس آن به چشم مي خورد، حالا ماهي ها از زير پيچ و خم لوله هاي زير ساحل فرار كرده و به جاي دورتري رفته اند، جايي كه كشتي هاي چيني تور ترال را پهن مي كنند و تمام ماهي ها را، از نوزاد گرفته تا بالغ به كام خود مي كشند؛ قبلا ماهي دونه اي مي خريديم، سه تومن يا چهار تومن، همين الان از بازار ميام، ماهي فقط ماهي تن هست، كيلويي 60 هزار تومن. خانم سالمي اين را مي گويد و بعد اضافه مي كند كه صيادي كه روزي شغل اول مردم نخل تقي بود، حالا صرف ندارد. حالا صيادهاي نخل تقي، موتور خريده اند و مسافركشي مي كنند، آن چند نفري كه هنوز نتوانسته اند از دريا دل بكنند، سوار قايق كوچك شان مي شوند و به سمت هرمزگان مي روند، ماهي مي خرند و مي آورند به بازار ماهي، حالا صيادان شده اند دلال ماهي، در تور آنها حتي يك ماهي هم جا نمي گيرد. جاشويي فعلا به سرنوشت صيادي مبتلا نشده است، جاشوها روي عرشه تا دوبي مي روند، جنس مي آورند و حق خود را از تاجران مي گيرند، خانم سالمي در انتها مي گويد: همينم كم شده، دلار كه گرون مي شه، آوردن جنس هم از دوبي صرف نمي كنه. غروب سربي عسلويه حد فاصل ميان نخل تقي و عسلويه تنها يك خيابان است، هر دو شهر ميان دريا، كوه و پالايشگاه و فلرهاي گازي محصور شده اند. راه خروج، از اين حصار، يا تشكيلات عظيم شركت است، يا جاده ويژه. اگر روزي يكي از مخازن آمونياك يا مخازن گاز شركت منفجر شود، راه خروجي براي مردم عسلويه و نخل تقي باقي نمي ماند، در اين صورت تنها راه تخليه شهر درياست. خانم شاطر، فعال محيط زيستي است، اهل عسلويه و مديرمسوول انجمن محيط زيستي مهرگياه نذرزمين، او از صداي مهيب 50 فلري مي گويد كه آلودگي صوتي و آلودگي هوا را همزمان براي مردم عسلويه ارمغان مي آورد. از سال 90 تاكنون، اين فعال محيط زيستي همان قدر كه براي نجات ماهي ها، لاك پشت هاي پوزه عقابي و درختان لول تلاش كرده است، همان قدر كه تلاش كرده همان قدر هم به درهاي بسته رسيده است، آن قدر كه ديگر از نوشتن و گفتن دردهاي آب و خاك عسلويه نيز نااميد شده است، زيرا آنهايي كه بايد اهميت بدهند، نمي دهند، حالا هي ما بگوييم كه جنگل هاي حرا در حال از بين رفتن هستند، هي بگوييم كه سه يا چهار درخت لول بيشتر باقي نمانده است، حالا هي بگوييم كه حتي ماهي ها هم از اينجا فرار كرده اند. آن روزها كه خانم شاطر كودكي اش را كنار ساحل مي گذراند، خبر نداشت كه كمتر از 30 سال بعد، از آن پهنه بكر و فراخ، تنها يك نقطه براي مردم باقي مي ماند و تمام آن عرصه هاي بكر در ساحل ناي بند، توسط اشخاص حقوقي خريداري، تقسيم و به افراد حقيقي فروخته مي شود. حالا براي ديدن ساحل ناي بند، بايد از صاحبان ساحل اجازه بگيريد، حصارها و درها را پشت سربگذاريد كه همان يك تكه از افق و دريا را ببينيد. ساحل خواري در بندر ناي به شكايت هاي سازمان محيط زيست از اين اشخاص حقوقي نيز منجر شد، برخي از حصارها برچيده شدند و براي برخي از افراد هم پرونده تشكيل شد، اما هرچه كه بود، هر چه كه شد، ناي بند ديگر آن ناي بند گذشته نيست، ناي بند ديگر ساحل مردم نيست. كنار فاضلابي كه مستقيم وارد دريا مي شود، سال هاست كه عرصه ساحل از شهر دور و دورتر شده است، روي دريا خاك ريخته اند، ساختمان ساخته اند، زمين هايش را تكه تكه كرده و فروخته اند. نگراني اصلي اين فعال محيط زيستي آلودگي هاي زيست دريايي است. حالا كودكان عسلويه لاك پشت را فقط در كتاب ها مي بينند درحالي كه روزي ساحل پر از لاك پشت بود. مرگ لاك پشت ها بي تاثير از روغن ها و فاضلاب شركت نيست، راه خروجي تمام اين فاضلاب به سوي درياست. اين آلودگي تا صدف سخت پوستان هم نفوذ مي كند، اين آلودگي به آب هاي زيرزميني هم مي رسد و از ريشه درختان حرا بالا مي آيد، آنها را خشك مي كند و يكي يكي از تراكم اين جنگل مي كاهد. اين ساحل، ساحل سقط است، اينجا خون لاك پشت ها، درختان و انسان ها به يك اندازه آلوده است، سرب و روي و مس تا عمق جان نفوذ مي كند و تمام جانداران را يكي پس از ديگري سقط مي كند.