انـواع خـال را بشناسید

سلامت نیوز-*دکتر محمد علی نیلفروش زاده: خال ها ضایعات پوستی مسطح یا برجسته پوست هستند که ناشی از به هم خوردن ترکیب طبیعی بافت های پوست ناشی از افزایش یا عملکرد غیر طبیعی سلولهای رنگدانه ساز پوست هستند. به گزارش سلامت نیوز به نقل از زندگی آنلاین، خال ها ضایعات پوستی مسطح یا برجسته پوست هستند که ناشی از به هم خوردن ترکیب طبیعی بافت های پوست ناشی از افزایش یا عملکرد غیر طبیعی سلولهای رنگدانه ساز پوست هستند. در حقیقت خال یک تنوپلاسم خوش خیم سلولهای رنگدانه ساز است. خال های مادرزادی در موقع تولید ممکن است بسیار کمرنگ باشند و به همین دلیل ممکن است مورد توجه واقع نشوند. خال ها ضایعه ها یی خوش خیم هستند و نیاز به اقدام درمانی ندارند. انواع خال ها به طور کلی خال ها به دو گروه بزرگ تقسیم می شوند: الف- خال های اکتسابی: اکثریت خال ها اکتسابی هستند و به طور طبیعی حدود 80 درصد مردم دارای یک یا چند خال ملانوسیتی می باشند. این خال ها بیشتر در دوران کودکی و بلوغ ایجاد می شوند و پس از سن 35 سالگی پیدایش خال جدید کمتر دیده می شود. یک فرد سفید پوست به طور طبیعی در سنین متوسط عمر دارای حدود 20 تا 40 عدد خال است که کاملا طبیعی است. خال ها معمولا ابتدا ضایعات قهوه ای رنگ مسطح و صاف شبیه کک مک است (خال جانکشنال) و با گذشت زمان بزرگتر، کم رنگ تر و برجسته می شود (خال مرکب یا خال داخل درمی). همچنین ممکن است در سطح بعضی خال ها موهایی رشد کند. البته بعضی خال ها ممکن است به همان شکل اولیه باقی بماند و تغییری نکند. بعضی خال ها در سنین جوانی، هنگام حاملگی، در دوران بلوغ یا در اثر تزریق ACTH تیره تر و بزرگتر می شود و برخی اوقات خال های جدید ممکن است بروز کند. ب- خال های مادر زادی: حدود یک درصد نوزادان، در هنگام تولد دچار این نوع خال هستند. این نوع خال ها می توانند در اندازه های کوچک، متوسط و بزرگ باشند. خال های بزرگ، قطری بالاتر از 20 سانتیمتر دارند و ممکن است گاهی به اندزه ای بزرگ باشند که قسمتی یا تمامی تنه یا اندام را در بر گیرند. این نوع خال ها در قسمت تحتانی پشت و در ناحیه ران ها دیده می شوند و 4 تا 6 درصد خطر ایجاد سرطان بدخیم پوست یعنی ملانوم در آنها وجود دارد. خال های مادرزادی در موقع تولد ممکن است بسیار کمرنگ باشند و به همین دلیل ممکن است مورد توجه واقع نشوند. خال های ملانوسیتی مادر زادی کوچک و متوسط معمولا سرعت رشد کمتری نسبت به سرعت رشد شیرخواران دارند، بنابراین با گذشت زمان کوچک می شوند. در موقع بلوغ این خال ها تیره تر شده و موهای خشن روی آنها رشد می کند. خال هاله دار این نوع خال حاشیه ای از پوست سفید به پهنای 5/2 میلیمتر در اطراف دارد و بیشتر در حوالی بلوغ دیده می شود. شایع ترین محل این نوع خال در پشت می باشد. واکنش های ایمنولوژیک می توانند باعث بی رنگ شدن اطراف خال و حتی باعث کنترل و از بین بردن خال گردند. اگر چه این نوع خال در افراد جوان نیازی به پیگیری ندارد ولی در افراد مسن تر بایستی ملانوم بدخیم را در نظر گرفت و در صورت هر گونه شک اقدام به نمونه برداری نمود. خال دیسپلاستیک این خال های غیر عادی و بدشکل در 2 تا 5 درصد جوانان و بالغین دیده می شوند، قطری بیش از 5 میلیمتر دارند و دارای حاشیه ای نامنظم هستند و درجاتی از التهاب و تغییر رنگ در آنها دیده می شود. اهمیت این خال ها از لحاظ استعداد بیشتر آنها برای تبدیل به ملانوم بدخیم است و به مجرد هر گونه تغییری باید این خال ها را برداشت. سایر ضایعات رنگی پوست که در تشخیص افتراقی خال مورد توجه هستند: کک مک شبیه خال اکتسابی جانکشنال است ولی برخلاف خال به ندرت اندازه آنها بیشتر از چند میلی متر می شود و بعضی مواقع ممکن است به هم متصل شوند. این ضایعات در اثر تماس با نور خورشید تیره تر شده و ممکن است در زمستان ها پاک شوند و برخلاف خال که تمام نقاط بدن ممکن است باشد، کک مک فقط در نواحی روباز بدن که در معرض آفتاب هستند مانند صورت و گردن دیده می شوند. گاهی ضایعاتی به صورت لکه های قهوه ای روی مچ دستها، پشت دست ها، ساعد و صورت ظاهر می شوند که به آنها لکه های آفتابی یا لکه های سنی می گویند. همچنین ضایعات برجسته زگیلی شکل روی صورت یا تنه ممکن است دیده شود که اینها خال نیستند و توسط متخصص پوست تشخیص داده می شوند. خال آبی برجستگی آبی رنگ با سطح صاف و اندکی برجسته با قطر کمتر از یک سانتیمتر است که شایع ترین محل آن در اندام ها یا کفل و صورت است. یک نوع آن احتمال بدخیمی دارد. در صورتی که از نظر زیبایی مسئله ساز باشد می توان آن را به وسیله جراحی خارج کرد. این خال ها باید به صورت عمقی و تا لایه چربی زیر جلدی برداشته شوند تا عود نکنند. ملانوم بدخیم این سرطان بدخیم ترین سرطان پوست است. اگرچه ملانوم بدخیم فقط 5 درصد سرطانهای پوستی را تشکیل می دهد، اما شایعترین علت مرگ در اثر بیماری های پوستی است. شیوع ملانوما در دهه های اخیر رو به افزایش بوده به طوری که در دنیای صنعتی به عنوان یک سرطان شایع مطرح است و در زنان پس از سرطان ریه مرتبه دوم را کسب کرده . ملانوم در دوران کودکی و نوجوانی نادر بوده و سن شایع آن 60 سالگی است. در حال حاضر علت اصلی ملانوم ناشناخته است ولی فاکتورهای متعددی از قبیل فاکتورهای ژنتیکی، تابش اشعه ماورا بنفش و تماس های محیطی در بیماری دخیل است. استفاده از منابع مصنوعی تولید اشعه ماورا بنفش و لامپ های نوسانی نیز به عنوان فاکتورهای مساعد کننده محسوب می شوند. اشعه آفتاب نقش عمده ای در ایجاد ملانوم دارد. بهترین فاکتور محیطی در علل ایجاد ملانوم، اشعه آفتاب است، نوع اشعه بیشتر از نوع اشعه ماورا بنفش نوع B است. تابش متناوب ولی شدید آفتاب به ویژه در کودکی که منجر به آفتاب سوختگی می شود، فرد را مستعد ابتلا به ملانوم می کند. ارتباط خال ملانوستیک و ملانوم بدخیم درباره سرطانی شدن خال های ملانوستیک مطالعاتی در سراسر جهان انجام شده است. حدود 25 تا 50 درصد ملانوم ها روی خال های ملانوستیک اکتسابی ایجاد می شود ولی از آنجا که هر انسان بالغ 20-30 خال اکتسابی دارد در مقایسه با شیوع ملانوم بدخیم می توان گفت که اغلب خال های اکتسابی در شرایط معمولی، سرطانی نمی شوند. دو گروه از خال های ملانوستیک بیشتر خطر سرطانی شدن دارند که از این خال ها همان خال های مادرزادی یا خال هایی است که در موقع تولد وجود دارد. هر خال مادرزادی اعم از کوچک و بزرگ می تواند به سرطان تبدیل شود اما این خطر در خال های خیلی بزرگ مادرزادی به خصوص خال هایی که قسمت وسیعی از تنه را پوشانده اند بیشتر است. گروه دوم نیز خال های دیسپلاستیک است که قبلا توضیح داده شد. به طور کلی خطر ایجاد ملانوم بدخیم در نژاد سفیدپوست، افرادی که تماس بیش از حد با نور خورشید دارند، حساسیت به نور خورشید، ضعف سیستم ایمنی، سابقه ملانوم جلدی یا وجود سابقه ملانوم در خانواده، بیشتر از گروه های دیگر است. در تشخیص آنها حتما باید به ملانوم بدخیم توجه داشت و در صورت بروز هر یک از تغییرات فوق بایستی به متخصص پوست مراجعه شود که در صورت شک پزشک به بدخیمی خال، نمونه برداری یا برداشتن ضایعه انجام خواهد گرفت. * فوق تخصص پوست ، مو و جراحی زیبایی ، دبیر انجمن پوست ، استاد پوست دانشگاه علوم پزشکی تهران