الکل استانداردی در بازار زیرزمینی ایران وجود ندارد

سلامت نیوز:خود اتانول در دوز بالا باعث ایجاد وقفه تنفسی منجر به فوت مصرف کننده می شود و اگر با یک ماده که حالت تضعیف کننده سیستم تنفس مثل ترامادول، دیازپازم و.. ترکیب شود، خاصیت کشندگی آن چند برابر می شود و این در مشروبات الکی دست ساز به شدت دیده می شود. به گزارش سلامت نیوز به نقل از پایگاه خبری اعتیاد،اگرچه از آن موج هولناک و مرگ صدها انسان بر اثر مصرف مشروب تقلبی چند ماهی می گذرد اما پیاله های مرگ همچنان و با شدت کمتری بالا می رود. پژوهش های تازه نشان می دهد که از یک طرف همچنان مصرف الکل در ایران رو به افزایش است و از سمت دیگر هم آنچه به اسم مشروب و الکل فروخته می شود، تنها رنگ و بویی از الکل دارد و بخش زیادی از آن ترکیب آب با قرص و اسانس است. بحران کیفیت آنچه در بازار غیرقانونی ایران فروخته می شود به حدی پایین است که کارشناسان این حوزه و درمانگران اعتیاد الکل پیشنهاد می دهند که بهترین شیوه در ایران همچنان مصرف نکردن الکل است. مصرف کنندگانِ آنچه الکل نامیده می شود و معمولا ترکیبی از آب و انواع قرص یا متانول است، اگرچه با خطر نابینایی و مرگ روبه رو هستند، اگر جان سالم به در ببرند، مجازات حد و همچنین محرومیت های دوساله از خدمات اجتماعی در ایران در انتظار آنهاست. این در حالی است که حقوق دانی معتقد است که با توجه به اینکه ممکن است بعضی مصرف کنندگان عملا نه معتاد به الکل بلکه معتاد به مواد مخدر و قرص شده باشند، نیاز است که در قواعد حقوقی تغییراتی ایجاد شود. به سلامتی مرگ به سلامتی مرگ نام کتاب تازه محمدرضا قدیرزاده ، پژوهشگر و درمانگر حوزه اعتیاد به مواد مخدر و به الکل است که به تازگی منتشر شده و در آن تلاش شده اطلاعاتی درباره عوارض مصرف مشروبات الکلی به جامعه ارائه دهد. اهمیت این موضوع و ضرورت آگاهی بخشی به جامعه ایران در این زمینه زمانی بیشتر مشخص می شود که بدانیم آمار مصرف کنندگان آنچه الکل خوانده می شود، نه تنها کم نیست بلکه با شیب بالایی هم افزایش پیدا می کند؛ برای مثال و براساس آخرین نتایج تحقیقات در سال ۱۳۹۸، ۹/۳ درصد از جمعیت ۱۵ تا ۶۴ سال کشور در یک سال گذشته مصرف الکل داشته اند؛ در این مطالعه مشخص شد که ۱۷ درصد از این جمعیت، دچار نقصان سواد نسبت به پیشگیری از مصرف مشروبات الکلی هستند. علاوه بر این و در یک بررسی دیگر که در سال ۱۳۹۳ انجام شد، نتایج می گوید که از هر صد هزار نفر جمعیت ۱۵ تا ۶۴ سال، دو هزارو 797 نفر در طول سال مصرف الکل داشته اند که این رقم در سال ۱۳۹۱، حدود هزارو 731 نفر برآورد شده که خود بیان کننده افزایش و رشد بسیار بالای مصرف کنندگان الکل در ایران است. الکل یا کرونا؛ مرگ ۸۰۰ ایرانی در 2 ماه بر اثر مصرف الکل تقلبی اگرچه پیش بینی می شد در دوران شیوع ویروس کرونا، تخت های بیمارستانی ایران پذیرای افراد مبتلا به این ویروس شوند، اما در چند هفته و در چند بیمارستان عملا تخت ها به قرق بیماران الکل مصرف کرده درآمد. براساس اطلاعات رسمی پزشکی قانونی از ابتدای اسفند سال ۱۳۹۸ یعنی زمان اعلام وجود کرونا در کشور تا ابتدای اردیبهشت سال ۱۳۹۹ در مجموع شش هزارو 736 نفر به دلیل مسمومیت با متانول (در اثر مصرف مشروبات الکلی تقلبی) به بیمارستان ها مراجعه کردند که از این تعداد ۹۸۷ نفر دیالیز، ۳۸۴ نفر نابینا یا کم بینا شدند و متأسفانه ۸۰۰ نفر هم بر اثر عوارض مسمومیت با متانول در کشور فوت کردند. کمترین سن فوت شده ۱۵ سال و بیشترین ۷۸ سال بود. ترکیب آب و قرص یا الکل؟ همین مراجعه بیش از شش هزار و ۷۰۰ نفر به بیمارستان به دلیل مصرف الکل تقلبی آن هم در دو ماه اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ که تازه ویروس کرونا پا به ایران گذاشته بود، به خوبی شرایط بحرانی در این زمینه را نشان می دهد. محمدرضا قدیرزاده ، پژوهشگر و درمانگر حوزه اعتیاد به مواد مخدر و الکل، دراین باره در توضیح به شرق می گوید: در بحث مشروبات الکلی، در کشور ما به دلیل تولید، مصرف و توزیع غیرقانونی، یک معضل اساسی ایجاد شده است. شما در یک کشور اروپایی یا حتی کشورهای حاشیه خلیج فارس می توانید الکل با درصد مورد نظر بخرید. مثلا آب جو معمولا هفت درصد الکل دارد، شراب ۱۲ درصد و... و تکلیف مصرف کننده مشخص است؛ اما در کشور ما به دلیل اینکه معمولا مشروبات دست ساز هستند و در کارگاه زیرزمینی ساخته می شوند، حتی موارد با مارک خارجی و پلمب شده هم غیراستاندارد است. حتی مواردی را به پزشکی قانونی آوردند که نوشته بود ۴۰ درصد الکل، ولی در بررسی مشخص شد که حاوی متانول است؛ یعنی حتی کسانی که فکر می کنند برند می خرند، کلاه سرشان می رود . به طور خلاصه آنچه باعث بیماری و مرگ در مصرف مشروب می شود، متانول یا الکل چوب است که در سال های گذشته هم قربانیان زیادی از ایرانیان گرفت. قدیرزاده دراین باره ادامه می دهد: تولیدکنندگان معمولا اتانول خالص را از بازار خریداری می کنند (ما نزدیک به ۲۰ کارخانه تولید الکل داریم) البته غیرقانونی از بازار خرید می کنند، رقیق می کنند و یک سری اسانس قاطی می کنند و می فروشند. اتانول بالای ۹۰ درصد را می خرند، رقیق می کنند که به ۵۰ درصد برسد و در نهایت هم به اسم الکل می فروشند . هجوم مصدومان الکلی به بیمارستان در دوران کرونا براساس توضیحات این پژوهشگر و درمانگر حوزه اعتیاد به مواد مخدر و الکل، در دوران کرونا شرایط در کشور هم بدتر شده است: اتفاقی که افتاده از اسفند و با شیوع کرونا در ایران مصرف اتانول بالا رفته که منطقی است؛ چون جنبه تمیزکنند گی و ضدعفونی دارد. متأسفانه توزیع کنندگان اتانول قاچاق آمدند به جای اتانول، متانول وارد بازار کردند. یعنی اتانول قابل خوراکی را با متانول که قدرت کشندگی و کورکنندگی دارد جابه جا کردند و این اتفاق باعث شد از اسفند تا فروردین ۹۹، ۸۰۲ نفر فقط بر اثر مصرف این مشروبات فوت شوند، نزدیک به ۹۰۰ نفر کم بینا یا نابینا شدند، نزدیک به ۸۰۰ نفر هم دیالیز شدند . براساس توضیحات قدیرزاده این ترکیب باعث شد ما در دوران مبارزه با کرونا هجمه زیادی از بیماران مصرف کننده مشروب داشته باشیم، نزدیک به پنج هزار نفر در این مدت بستری شدند . نکته مهم دیگر در سخنان این درمانگر اعتیاد، ترکیبات بسیار خطرناک به کاررفته در این مشروبات است: در بررسی های انجام شده و در یک بررسی که دو سال پیش خود ما انجام دادیم، روی صد مشروب دست سازی که به پزشکی قانونی ارسال شده بود، نتیجه این بود که در ۱۵ مورد غیر از اتانول چیز دیگری هم وجود داشت؛ انواع و اقسام داروها از جمله دیازپام، ترامادول، متادون و... یعنی تولیدکنندگان برای افزایش سرخوشی این موارد را اضافه کردند . قدیرزاده درباره نتیجه خطرناک مصرف چنین ترکیباتی هم می گوید: خود اتانول در دوز بالا باعث ایجاد وقفه تنفسی منجر به فوت مصرف کننده می شود و اگر با یک ماده که حالت تضعیف کننده سیستم تنفس مثل ترامادول، دیازپازم و.. ترکیب شود، خاصیت کشندگی آن چند برابر می شود و این در مشروبات الکی دست ساز به شدت دیده می شود . آمار یک ساله مرگ با ترامادول استفاده از قرص هایی مانند ترامادول، متادون و دیازپام در آنچه به اسم الکل فروخته می شود آثار زیان بار این مواد را چند برابر می کنند و این در حالی است که سالانه صدها نفر در ایران فقط بر اثر استفاده از این قرص ها جان خود را از دست می دهند. براساس توضیحات قدیرزاده، در بررسی مشروبات دست ساز نیز مشخص شده كه تولیدكنندگان برای افزایش حالت سرخوشی الكل، انواع و اقسام داروها از جمله ترامادول را به آن اضافه می كنند كه ممكن است مصرف آن منجر به وقفه تنفسی و مرگ مصرف كننده شود. این استفاده خطرناک در حالی است که فقط در سال 1398 تعداد 569 نفر بر اثر مصرف ترامادول در كشورمان جان خود را از دست داده اند كه از این تعداد 458 نفر مرد و 111 نفر زن بوده اند. آمار رسمی می گوید که 269 نفر صرفا بر اثر مصرف ترامادول و تعداد 300 نفر نیز بر اثر مصرف ترامادول با یك یا چند ماده دیگر فوت کرده اند. به عبارت دیگر ممکن است تعدادی از جان باختگان مصرف ترامادول، کسانی باشند که با نیت مصرف الکل چنین ماده ای را مصرف کرده و جان خود را از دست داده اند. لزوم جرم زدایی از مصرف الکل موجود در بازار ایران به طور خلاصه در ایران افرادی با نیت مصرف الکل، عملا ترکیبی از الکل و انواع قرص مخدر را مصرف می کنند که همین مصرف خود می تواند اعتیاد به مواد مخدر را ایجاد کند؛ درحالی که فرد مصرف کننده گمان می کند اعتیاد به الکل دارد. نوع برخورد با فرد دارای اعتیاد به الکل در ایران متفاوت از نوع برخورد با فرد دارای اعتیاد به مواد مخدر است و در مورد اول برخورد معمولا سنگین تر است و فرد مصرف کننده از برخی خدمات اجتماعی محروم می شود. درباره این موضوع اما عملا افرادی گمان می کنند که معتاد به الکل شده اند؛ درحالی که ممکن است میزان استفاده از قرص های روان گردان در آنچه مشروب نامیده می شود، به حدی بالا باشد که عملا فرد را به استفاده از این قرص ها معتاد کند. سامان نیک نژاد ، حقوق دان و وکیل پایه یک دادگستری در این باره و در ضرورت بررسی این موضوع به شرق می گوید: در حال حاضر عنصر قانونی جرم مصرف مسکر ماده ٢۶۴ قانون مجازات اسلامی مصوب ١٣٩٢ است. قانون گذار در این ماده این طور مقرر کرده است که مصرف مسکر از قبیل خوردن، تزریق و تدخین آن کم باشد یا زیاد، جامد باشد یا مایع، مست کند یا نکند، خالص باشد یا مخلوط به گونه ای که آن را از مسکربودن خارج نکند، موجب حد است . مطابق با انتهای این ماده همان طور که خود متن ماده به روشنی گویای آن است مصرف مسکر (که در عرف به آن مشروب گفته می شود) چه خالص باشد چه مخلوط، در مجازات تغییری ایجاد نمی کند مگر اینکه آن مخلوط به گونه ای باشد که مشروب را از حالت مسکربودن خارج کند. پس نتیجه می گیریم که اثر سکر در اینجا موضوعیت دارد. حال اگر مثلا در مشروبات الکلی، مقدار قرص و انواع مخدرهای دیگر نظیر قرص ترامادول آن قدر باشد که تأثیر مشروب را از سکرآور به نشئه کننده تبدیل کند آن وقت این شبهه به وجود می آید که آیا اینجا مصرف مسکر واقعا رخ داده یا مخدر . یعنی درواقع ممکن است بعد از اضافه شدن ترامادول ، مشروبات به مخدر تغییر ماهیت بدهد؟ .این حقوق دان فعال در زمینه قوانین مرتبط با مواد مخدر ادامه می دهد: اهمیت بحث از آن جهت است که آنچه در قانون موجب حد است، مصرف مسکرات است و نه مخدرات ؛ درحالی که مصرف مخدرات ؛ مداخلات درمانی مواد ١۵ و ١۶ قانون مبارزه با مواد مخدر را به دنبال دارد. یعنی اینجا ما با پدیده ای روبه رو هستیم که به طور قاطع نمی توان براساس ظاهر نسبت به اثر آن نظر داد. وقتی نسبت ترامادول و قرص های خواب آور در آن در قیاس با الکل آن قدر زیاد باشد که فرد را به جای اینکه تحت تأثیر الکل قرار بدهد، دچار حالت های دیگری کند که بیشتر از اثر الکل، اثر ترامادول باشد آیا می توان با خیال آسوده گفت که می توان حد بر این فرد جاری کرد؟ این در حالی است که ما در بحث حدود حکمروایی قاعده ای داریم تحت عنوان تدرء الحدود بالشبهات به این معنا که اگر در موضوعی شبهه وجود داشت مثلا شک داشتیم که آنچه فرد نوشیده مسکر است یا خیر! در اینجا حد جاری نمی شود؛ به اصطلاح فقها، شبهات موجب دفع حد می شود. وانگهی؛ درخصوص اینکه اگر بگوییم اشخاصی مشروب خورده اند به نیت اینکه مشروب بخورند ولی آنچه مصرف کرده اند فی الواقع مسکر نبوده است، ولی بگوییم خوب! به هر حال شیشه مشروب دست شان بوده مثل این است که شخصی تصمیم بگیرد با ریختن سم در لیوان آب شخصی، او را به قتل برساند ولی بعدا معلوم شود که آن پودر، سم نبوده و مثلا گچ بوده. آیا در اینجا می شود گفت جرمی رخ داده است؟ . او برای ادامه بحث از عبارت جرم محال استفاده می کند و در توضیح می گوید: در حقیقت به این موارد جرم محال می گویند. شخص می خواهد مسکر مصرف کند ولی به دلیل مسکر نبودن ماده مصرفی در واقع مصرف مسکرات امری محال بوده است. با این اوصاف و کثرت وجود چنین مشروباتی در بازار مثلا عده ای در یک محل دستگیر شوند و در آنجا بطری حاوی مشروبات کشف شود با توجه به تغییراتی که تولیدکنندگان در این مشروبات به وجود آورده اند، دیگر نمی توان به ظاهر اکتفا کرد و این مشروبات باید بررسی شود که آیا از نقطه نظر کارشناسی در دسته مخدرها قرار می گیرند یا مسکرات . چون مجازات هریک بسیار متفاوت است. با درنظرگرفتن اصل قانونی بودن جرائم و مجازات ها که نظام قضائی ما آن چنان به آن حساس است که درخصوص کشفیات مواد مخدر علاوه بر توزین دقیق، خلوص ماده مکشوفه نیز اندازه گیری می شود و با توجه به اینکه درخصوص مواد مخدر، به دلیل اینکه فهرست مواد مخدر کاملا در قانون مشخص شده است این بحث حل شده ولی مسکرات در قانون احصا نشده است به نظر می رسد که این موضوع در مرحله رسیدگی قضائی نیازمند بررسی کارشناسی است که آیا آنچه شخص مصرف کرده واقعا مسکر است؟ . نیک نژاد با این توضیح که در اینجا خیلی این بحث اهمیت پیدا می کند که اصولا مسکر چیست و فرقش با مخدر چیست و اگر این دو مخلوط و ممزوج شدند ترکیب جدیدی که حاصل این دو است، مخدر است یا مسکر، ادامه می دهد: در اهمیت این بحث همین نکته بس که محکومیت به شلاق حدی دو سال محرومیت از حقوق اجتماعی به دنبال دارد و مراتب محکومیت در پیشینه کیفری هم ثبت می شود. درحالی که باید پرسید این فردی که مشروب تقلبی حاوی انواع قرص و داروی مخدر را بدون درنظرگرفتن احتمال نابینایی و مرگ و سایر عوارض ناشناخته مصرف می کند، واقعا نیازمند درنگ و درمان است و به نظر می رسد ابتدا باید دید ترکیب آنچه تحت عنوان مشروب دارد مصرف می کند واقعا چیست و چگونه او را چنین وابسته کرده است؟ با توجه به اخباری که از ترکیبات مشروب های موجود در بازار هست و ترکیبات بیشتر مخدر آنها، در دادرسی کیفری تشخیص مسکربودن دیگر امری تخصصی است و با ارجاع موضوع به کارشناس و بررسی ماده مصرفی توسط کارشناس و تشخیص فنی مسکر بودن یا مخدر بودن آن مشخص می شود . منبع: روزنامه شرق