آلودگی آب‌های زیرزمینی از مهمترین آثار مخرب معدن کاوی

سلامت نیوز:براساس آخرین داده های مرکز آمار تا سال ۱۳۹۷ بیش از ۴۹۰۰ معدن در حال بهره برداری در کشور وجود داشت. یک دکتری مهندسی محیط زیست ضمن بیان اینکه از مهمترین آثار مخرب معدن کاوی آلودگی آب های زیرزمینی است، می گوید: تداوم روش مدیریت فعلی بهره برداری از معادن کشور به هیچ عنوان قابل جبران و برگشت پذیر نخواهد بود. به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا ،حسین فخرایی ، ضمن بیان اینکه بخش اصلی آثار مخرب معدن کاوی متوجه محیط زیست است، اظهار کرد: بدون شک تداوم روند فعلی معدن کاوی در کشور غیر قابل جبران خواهد بود چراکه زمانی که یک معدن باز شود و استخراج از آن صورت گیرد، نمی توان برای جبران آن اقدامی کرد اما اگر پیش از اقدام به استخراج از معادن برنامه ریزی صحیح وجود داشته باشد می توان آثار مخرب ناشی از آن را کاهش داد. وی درباره آثار مخرب معدن کاوی بر محیط زیست گفت: یکی از مهم ترین آثار مخرب معدن کاوی آلودگی آب های زیرزمینی است چراکه در فرایند معدن کاوی از انواع مواد شیمیایی و رزین برای جداسازی فلزات سنگین از دوغ آب خاک معدن استفاده و این مواد شیمیایی در محیط رها می شود و به منابع آب زیرزمینی نفوذ می کنند. این در حالیست که پاکسازی این مواد از منابع آب زیرزمینی اقدامی بسیار دشوار است. این هیئت علمی دانشگاه مالک اشتر همچنین با اشاره به اینکه معدن کاوی آثار سویی بر محیط طبیعی دارد، اظهار کرد: در کنار معادن فعال جاده سازی نیز صورت می گیرد و این جاده ها خود باعث تخریب مناطق کوهستانی و محدوده معادن می شود همچنین از بین رفتن تنوع جانوری و پوشش گیاهی را در پی دارد. این دکتری مهندسی محیط زیست نخاله های رها شده در محدوده معادن را یکی دیگر از آثار مخرب معدن کاوی برشمرد و تصریح کرد: نخاله های رها شده در این محیط ها به مراتب مضرات بیشتری به همراه دارد. به عنوان نمونه دوغ اب هایی که در فرایند معدن کاوی تشکیل شده است را پشت سدهایی به نام سد باطله تخلیه می کنند و مواد پشت این سدها نه جامد و نه مایع هستند بلکه حالتی باطلاقی دارند. این سدهای باطله سالیان سال در جای خود باقی می ماند و شیرآبه آن نیز به منابع آب زیرزمینی نفوذ می کند اما مهم ترین خطری که متوجه این سدها می شود اشکالات محاسباتی در ساخت آن ها است که منجربه شکست دیواره سد و رها شدن دوغ آب انباشته شده پشت آن به مناطق پایین دست می شود مانند اتفاقی که در منطقه حفاظت شده ارسباران رخ داد. وی ادامه داد: علاوه بر اینکه وجود این سدهای باطله خود مشکلات زیست محیطی فراوانی به همراه دارد بلکه شکست آن ها نیز همیشه محتمل است و در عین حال پاکسازی دوغ آب رها شده به مناطق پایین دست امکان پذیر نیست. این هیئت علمی دانشگاه مالک اشتر با بیان اینکه در دنیا راه هایی برای جلوگیری از نفوذ مواد شیمیایی به منابع آب زیرزمینی وجود دارد، تصریح کرد: مهم ترین اقدامی که می تواند در این زمینه صورت گیرد پوشش کف سدهای باطله با غشاهای پلیمری به نام ژئوممبرین است تا از نفوذ شیرآبه دوغ آب مواد معدنی به منابع زیرزمینی جلوگیری شود اما استفاده از این روش ها بسته به این است که هزینه این اقدامات برای مدیران اجرایی طرح های معدن کاوی توجیه اقتصادی دارد یا خیر؟ فخرایی ضمن تاکید بر اینکه معدن کاوی به شکل سنتی در هر صورت آثار مخربی به همراه دارد، اظهار کرد: هرچه معدن کاوی به شیوه سنتی و فعلی مدیریت شود بازهم آثار مخربی بر جای خواهد گذاشت بنابراین لازم است که به سمت توسعه معدن کاری سبز و معدن کاوی اصولی حرکت کنیم. این دکتری مهندسی محیط زیست درباره معدن کاری سبز توضیح داد و گفت: در معدن کاری سبز ارزش اقتصادی معادن و نقش آن ها در تامین رفاه اجتماعی مورد توجه قرار می گیرد بنابراین به جای منع فعالیت معدن کاوی برنامه دقیقی از طرح مورد نظر پیش از آغاز عملیات استخراج و باز کردن معدن ارائه می شود. برنامه هایی از جمله تعیین نقطه های مورد نظراستخراج، مکان های تخلیه نخاله همچنین بررسی آلودگی های احتمالی همگی اقداماتی است که پیش از آغاز عملیات معدن کاوی باید انجام شود. وی اضافه کرد: بهداشت محیط زیست (HSE) نیز برنامه هایی در این زمینه ارائه و فعالیت معدن کاوی را تحت کنترل قرار می دهد. از این رو معدن کاری سبز از فعالیت استخراج معدن جلوگیری نمی کند اما در عین حال براساس اصول استاندارد این فعالیت را بهینه سازی می کند و تا حد زیادی از تخریب محیط می کاهد. فخرایی در پایان صحبت های خود ضمن تاکید بر ضرورت حرکت نهادها و مسئولان کشور به سمت معدن کاری سبز اظهار کرد: اگر شعار توسعه پایدار می دهیم و می خواهیم نسل های بعدی نیز از این منابع خدادادی منتفع شوند حتما لازم است که به سمت معدن کاری سبز حرکت کنیم تا بتوانیم با طرح ریزی برنامه های اصولی تخریب محیط زیست و هدررفت منابع طبیعی کشور را تا حد زیادی کاهش دهیم.