حقایقی درباره درد قلبی

درد قلبی چیست ؟
درد قلبی، احساس درد یا ناراحتی در قفسة سینه است که زمانی که خون کافی به قلب نمی رسد اتفاق می افتد. علامت شایعی در بیماری عروق کرونر قلب (chd) است که هنگامی که رگهای خونرسان قلب بر اثر آترواسکلروز دچار تنگی و انسداد می شوند اتفاق می افتد.
درد قلبی همانند یک درد فشارنده یا تیز احساس می شود که معمولاً در زیر استخوانهای سینه است ولی گاهی در شانه ها، دستها، گردن، فک و پشت نیز احساس می شود. درد قلبی معمولاً با فعالیت آغاز می شود. و معمولاً با چند دقیقه استراحت یا مصرف داروهای درد قلبی تجویز شده کاهش میابد.

چه چیزی باعث شروع درد قلبی می شود؟
دوره های درد قلبی زمانی اتفاق می افتد که قلب نیاز به اکسیژن بیشتری از اکسیژن موجود در خون تغذیه کنندة قلب دارد. فعالیت بدن شایع ترین عامل آغاز کنندة درد قلبی است . سایر آغاز کننده ها می توانند فشار روحی، گرما یا سرمای شدید، مصرف غذای سنگین، الکل یا سیگار باشند.
آیا درد قلبی به معنای این است که حملة‌قلبی در حال وقوع است؟
یک دوره درد قلبی به معنی وقوع حملة قلبی نیست. درد قلبی به معنی این است که برخی عضلات قلبی به صورت موقتی خون کافی مثلاً در حین ورزش که قلب شدیدتر کار می کند دریافت نمی کنند.
درد الزاماً به معنای این نیست که عضلة قلبی دچار تخریب دائمی و غیر قابل برگشت شده است. دوره های درد قلبی به ندرت باعث آسیب دائمی به عضلة قلب می شوند. درد سینه معمولاً در حملة‌قلبی طولانی تر است و ممکن است با سوء جذب، تهوع، ضعف و عرق ریزش همراه باشد. اگرچه علائم حملة قلبی متفاوت هستند و احتمال خفیف بودن آن نیز وجود دارد.
وقتی فردی دچار حملة مکرر ولی ثابت درد قلبی می شود، یک دورة درد قلبی به این معنی نیست که حملة‌قلبی در حال وقوع است. درد قلبی به معنی بیماری زمینه ای عروق کرونر است.
بیمارمبتلا به درد قلبی در معرض افزایش خطر حملة قلبی نسبت به کسانی که علائم بیماری قلبی عروقی ندارند می باشد ولی یک دورة درد قلبی علامت این نیست که حملة قلبی در حال انجام است. بر عکس وقتی الگوی درد قلبی عوض می شود، اگر تعداد دفعات و مدّت بیشتر شود یا با تحرک ایجاد شوند، احتمال وقوع حملة‌قلبی در روزها و هفته های آتی بیشتر است.
فردی که مبتلا به درد قلبی است باید در مورد علت های شروع کنندة درد قلبی، کیفیت درد، مدت زمان هر دوره و استفادة دارو در بر طرف نمودن حمله آموزش بییند. اگر الگوی درد با درد حملة قلبی مشابهت زیادی داشته باشد، فرد باید بلافاصله تحت مراقبت پزشکی قرار بگیرد و بهتر است ارزیابی بیمار در اورژانس یک بیمارستان نزدیک انجام شود.
آیا تمام دردهای سینه درد قلبی هستند؟
خیر، اصلاً اینطور نیست. مثلاً، اگر درد کمتر از ۳۰ ثانیه طول بکشد یا طی یک تنفس عمیق، نوشیدن یک لیوان آب، یا تغییر وضعیت ایجاد شود، تقریباً به صورت قطعی می توان گفت درد قلبی نیست و نباید توجه کرد. ولی درد طول کشیده، دردی که با استراحت کاهش پیدا نمی کند و با سایر علائم همراه است می تواند علامت یک حملة قلبی باشد.

چگونه درد قلبی تشخیص داده می شود؟
معمولاً پزشک با توجه به علائم و چگونگی آغاز آنها می تواند درد قلبی را تشخیص دهد. اگرچه آزمایشات تشخیصی بیشتری ممکن است برای رد نمودن درد قلبی یا اثبات شدت بیماری زمینه ای عروق کرونر لازم باشد. اینها شامل الکتروکاردیوگرام (نوار قلب) در حال استراحت، تست ورزش، و تصویربرداری از عروق کرونر قلب با اشعه x (آرتریوگرام یا آنژیوگرام کرونری) می باشند. الکتروکاردیوگرام (ecg)، ضربانات الکتریکی قبل را ثبت می کند. این ممکن است به ما نشان دهد که عضلة قلب به میزان مورد نیازش اکسیژن دریافت نکرده (ایسکمی)؛ و همچنین اختلالات ریتم قلب یا سایر مواردی که در ecg ثبت می شود را نشان دهد، تکنیسین تعدادی اتصالات کوچک را به دستها، پاها و روی سینه بیمار وصل کرده و آنها را به دستگاه ecg متصل می کند. در بسیاری از بیماران مبتلا به درد قلبی، ecg در حالت استراحت طبیعی است. این موضوع چندان جالب نیست چون علائم درد قلبی در زمان استرس روی می دهد. بنابراین، عملکرد قلب در مورد استرس، مخصوصاً حرکات ورزشی آزموده می شود. در ساده ترین تست ورزش، ecg قبل، حین و بعد از ورزش برای بررسی اختلالات مرتبط با استرس سنجیده می شود. فشار خون نیز در حین تست ورزش اندازه گیری شده و علائم مربوطه مورد توجه قرار می گیرند. یک نوع پیچیده تر تست ورزش شامل به تصویر کشیدن الگوی جریان خون در عضلة قلب حین اوج فعالیت و بعد از استراحت می باشد. مقادیر کمی از یک مادّه رادیوایزوتوپ، معمولاً تالیوم، داخل یک ورید حین اوج فعالیت تزریق شده و با عضله قلب طبیعی جذب می شود، یک نمایشگر رادیواکتیو و کامپیوتر،‌الگوی انتشاری رادیواکتیو قسمت های مختلف عضلة قلب را ثبت می کنند. تفاوتهای محلّی در غلظت های مواد رادی ایزوتوپ و مقادیری که مواد رادیو ایزوتوپ محو می شوند با اندازه گیری جریانهای خون نابرابر مربوط به باریک شدن عروق کرونر یا ناتوانی در جذب آن توسط عضلة قلب آسیب دیده مشخص می شوند.
دقیق ترین راه ارزیابی با عروق کرونر آنژیوگرام است که تصویر با اشعه x از رگهای کرونر است. لوله ای (یک کاتتر) به داخل شریان کشالة ران یا ساعد فرستاده شده و داخل سیستم شریانی به سمت جلو هدایت می شود تا بیکی از رگهای کرونری اصلی برسد. مایعی که با اشعه x نشان داده می شود (مادة حاجب یا رنگ) تزریق می گردد. تصویر با اشعه x از انتشار آن، رگهای کرونر و تنگی آنها را نشان می دهد.

درد قلبی چگونه درمان می شود؟
بیماری زمینه ای شریان کرونری که باعث درد قلبی شده باید با کنترل عوامل خطرساز موجود درمان شود. این موارد شامل فشار خون بالا، مصرف سیگار، سطح بالای کلسترول خون و اضافه وزن می باشد. در صورتیکه پزشک دارویی را برای کاهش فشار خون تجویز کرده باید طبق دستور مصرف شود. توصیه های لازم در مورد چگونگی کنترل وزن، سطح کلسترول خون و فشار خون باید انجام شود. پزشک میتواند برای ترک سیگار نیز به بیمار کمک کند.
برداشتن این گامها باعث کاهش خطر تبدیل بیماری عروق کرونر به حملة قلبی می شود. بیشتر مبتلایان به آنژین می آموزند چگونه فعالیتهای زندگیشان را تنظیم کنند تا دوره های درد قلبی به حداقل برسد و در این راه احتیاطات زیاد و استفاده از داروها در صورت لزوم را مدنظر قرار می دهند. معمولاً اولین خط دفاع شامل تغییر عادات زندگی فرد برای جلوگیری از ایجاد حملة قلبی می باشد. کنترل فعالیت بدنی، تطبیق با عادات خوب غذایی، تعدیل مصرف الکل، و عدم مصرف سیگار برخی از احتیاطات هستند که به بیماران کمک می کنند تا راحت تر زندگی کنند و به درد قلبی کمتری دچار شوند. مثلاً، اگر درد قلبی در حین فعالیت های شدید بدنی ایجاد می شود از شدت فعالیت ها کم کنند ولی آنرا انجام دهند. اگر درد قلبی بعد از مصرف غذای سنگین ایجاد می شود، از مصرف غذاهای حجیم و سنگین که باعث احساس گرفتگی می شوند پرهیز کنند. کنترل وزن، کاهش میزان چربی رژیم غذایی و پرهیز از موقعیت های ناراحت کنندة روحی نیز میتواند کمک کننده باشد.
درد قلبی معمولاً بوسیلة داروها کنترل می شود. بیشترین دارویی که تجویز می شود نیتروگلیسرین است که درد را بوسیله گشاد کردن رگها کاهش می دهد. این عمل باعث افزایش جریان خون عضلة قلب شده و حجم کار قلب را کاهش می دهد. نیتروگلیسرین زمانی که احساس ناراحتی ایجاد شده یا مورد انتظار است مصرف می شود. پزشکان در مورد داروهای دیگر توصیه به مصرف منظم برای کاهش کار قلب می کنند . بتا بلوکرها ضربان قلب را آهسته تر نموده و نیروی انقباضی عضلة قلب را کاهش می دهند. بلوک کننده های کانال کلسیم نیز در کاهش دفعات و شدت حملات درد قلبی مؤثر هستند.
در صورتیکه داروها قادر به کنترل درد قلبی نباشند چه باید کرد؟
پزشکان ممکن است جراحی یا آنژیوپلاستی را در صورت عدم موفقیت داروهای بهبود درد قلبی توصیه کنند. عمل جراحی پیوند رگهای کرونر عملی است که رگ خونی به پای رگ مسدود شده پیوند می شود تا خون به عضلة قلبی جریان پیدا کند. از رگهای داخل قفسة سینه (پیوند شریان پستانی داخلی) یا ورید بلندی از پا (پیوند ورید صافن) میتوان استفاده کرد.
آنژیوپلاستی با بالن شامل قرار دادن کاتتری با بالن کوچک در انتهای آن به داخل رگهای ساعد یا کشالة ران می باشد. بالن به آهستگی باد شده تا رگ را در محلی که دچار تنگی شده باز کند سایر روشهای کاتتری که برای باز کردن رگهای کرونری تنگ شده استفاده می شوند شامل لیزر و وسایل مکانیکی هستند که با همان اهداف کاتتر استفاده می شوند.

آیا فرد مبتلا به درد قلبی می تواند ورزش کند؟
بله، مهم است که با پزشک در مورد برنامة ورزش همکاری کنید. ورزش می تواند سطح فعالیتهای بدون درد را افزایش دهد، استرس را کاهش دهد و خونرسانی قلب را بهبود بخشیده و به کنترل وزن کمک کند. فرد مبتلا به درد قلبی باید برنامة ورزش را تنها با توصیه پزشک آغاز کند. بسیاری پزشکان به بیماران مبتلا به درد قلبی توصیه می کنند به تدریج به فعالیت بدنی بپردازند، مثلاً با ۵ دقیقه پیاده روی در روز شروع کنند و در عرض هفته ها و ماههای آتی به ۳۰ دقیقه تا یک ساعت برسانند. ایده این مورد افزایش تدریجی و مداوم به جای فعالیت شدید ناگهانی است.

تفاوت درد قلبی پایدار و ناپایدار چیست؟
مهم است که بین الگوهای رایج درد قلبی پایدار و ناپایدار تمایز قائل شویم. درد قلبی معمولاً به صورت الگوی منظم یا مشخصی اتفاق می افتد. معمولاً شخص پس از وقوع دوره های متعددی متوجه می شود که مبتلا به درد قلبی است و الگوی آن مشخص می گردد. سطح استرسی که باعث آغاز درد قلبی می شود تا حدودی قابل پیش بینی است و الگوها فقط اندگی تغییر می کنند. این، درد قلبی پایدار است که شایع ترین حالت می باشد.
علیرغم بروز تدریجی، درد قلبی ممکن است در ابتدا به صورت دوره های شدید یا با تکرار زیاد بروز کند. یا الگوی پایدار درد قلبی ممکن است تغییر کند و با فعالیت بدنی کمتری نسبت به گذشته ظاهر شود یا در حین استراحت بروز کند. درد قلبی در این حالات به نام درد قلبی ناپایدار شناخته می شود و نیاز به توجه پزشکی دارد.
اصطلاح درد قلبی ناپایدار در مواردی که علایم مشکوک حملة قلبی وجود دارد ولی آزمایشات بیمارستانی این تشخیص را تأیید نمی کنند. استفاده می شود. مثلاً بیمار ممکن است درد قفسه صدری معمولی ولی طول کشیده داشته باشد و پاسخ آن به استراحت و داروها ضعیف باشد ولی شواهدی دال بر تخریب عضلة قلب در نوار قلب یا آزمایشات آنزیمهای قلبی وجود نداشته باشد.

آیا انواع دیگری از درد قلبی وجود دارد؟

دو نوع دیگر درد قلبی وجود دارد. یکی از آنها که مدت زیادی است شناخته شده ولی بسیار نادر است به نام آنژین پرینزمتال یا متغیر می باشد. این نوع به علت انقباض عروقی که باعث تنگ شدن عروق کرونری می شود و جریان خون به قلب را کاهش می دهد بوجود می آید. نوع دیگر تازه کشف شده است و آنژین میکرو واسکولر خوانده می شود. بیماران در این وضعیت دچار درد سینه می شوند ولی انسداد واضحی در عروق کرونر دیده نمی شود. پزشکان دریافته اند که درد به علت عملکرد ضعیف رگهای ریز خون که قلب را تغذیه می کنند و به دستها و پاها نیز می روند بوجود می آیند. آنژین میکرو واسکولر را میتوان با برخی داروهای مورد مصرف درد قلبی درمان نمود. 

نویسنده : محمد حسین بهرامی
منبع: www.pazhoheshkade.ir
 

---